TRẦN DẠ TỪ
Trần Dạ Từ sinh năm 1940, tên thật là Lê Hạ Vĩnh, sinh ra tại Hải Dương, miền Bắc Việt Nam. Ông là chồng của nhà văn, nhà thơ Nhã Ca (Trần Thị Thu Vân). Ông di cư vào Nam năm 1954 khi đất nước bắt đầu chia cắt, định cư tại Sài Gòn, nơi ông bắt đầu làm thơ và viết báo, trở thành một thi sĩ được yêu thích trong giới văn nghệ miền Nam. Đầu thập niên 1960 ông cộng tác với Nguyên Sa làm tờ Gió mới. Năm 1963 ông từng bị chính quyền Ngô Đình Diệm bắt giam vì bất đồng chính kiến.
Sau ngày 30/4/1975 vợ chồng Trần Dạ Từ bị chính quyền bắt giữ vì bị xem là “biệt kích văn hoá”. Ông bị giam cầm từ năm 1976 đến 1988. Thời gian này ông cho ra đời hàng loạt bài thơ, nổi tiếng nhất là Hòn đá làm ra lửa. Năm 1989, dưới sự bảo trợ đặc biệt của chính phủ Thuỵ Điển, gia đình ông được sang Thuỵ Điển sinh sống, đến năm 1992 sang quận Cam, miền Nam bang California, Hoa Kỳ. Tại đây cùng với Nhã Ca, ông xuất bản tờ Việt báo.
Tác phẩm:
- Thuở làm thơ yêu em (Sài Gòn, 1960)
- Tỏ tình trong đêm (Sài Gòn, 1965)
- Nụ cười trăm năm (chưa xuất bản)
Nhà thơ Trần Dạ Từ là một trong những tên tuổi nổi bật của văn học miền Nam Việt Nam trước năm 1975, đồng thời là một gương mặt tiêu biểu của nền văn chương hải ngoại sau 1975. Giới văn chương trong và ngoài nước đánh giá ông khá cao về nhiều phương diện:
1. Nhà thơ của tình yêu và kháng cự
Trần Dạ Từ được biết đến như một nhà thơ tình sâu sắc, với giọng thơ vừa nồng nàn vừa buốt giá. Những bài thơ tình của ông, như Thơ tình gửi một người, mang âm điệu thiết tha, đầy hoài niệm, nhưng không bi lụy.
Bên cạnh đó, ông cũng là nhà thơ phản kháng, nhất là trong giai đoạn sau năm 1975 khi ông bị cầm tù và sau đó lưu vong. Thơ ông thể hiện sự dũng cảm, thái độ kiên cường trước bạo lực và đàn áp, nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp trữ tình và nhân bản.
2. Giọng thơ đặc trưng, giàu nhạc tính
Thơ Trần Dạ Từ mang phong cách tự nhiên, nhẹ nhàng, mà sâu xa, giàu nhạc điệu và hình ảnh. Giới phê bình đánh giá ông có khả năng chuyển những trải nghiệm cá nhân thành biểu tượng phổ quát, khiến người đọc dễ đồng cảm.
Ví dụ, bài thơ “Tháng Giêng trong núi” không chỉ là một đêm cô đơn, mà là ẩn dụ cho thân phận lưu đầy, cho cuộc sống bị chia lìa, cho nỗi nhớ quê nhà.
3. Đóng góp lớn cho văn học hải ngoại
Sau khi rời Việt Nam, Trần Dạ Từ cùng vợ – nhà văn Nhã Ca – sáng lập và điều hành Tạp chí Việt Báo, một trong những diễn đàn văn chương lớn và nghiêm túc ở cộng đồng người Việt hải ngoại.
Với vai trò này, ông không chỉ tiếp tục viết, mà còn nuôi dưỡng, bảo vệ và phát triển đời sống văn học của người Việt xa xứ. Nhiều cây bút trẻ được ông dìu dắt và cổ vũ.
4. Được kính trọng như một nhân chứng thời đại
Việc ông từng bị tù cải tạo 12 năm sau 1975 và sau đó viết về những trải nghiệm ấy không mang tinh thần hận thù, mà chan chứa nhân đạo, khiến ông được kính trọng không chỉ như một thi sĩ, mà còn như một nhân chứng lương tri.
Nhận định tiêu biểu:
• Nhà văn Nguyễn Hữu Nghĩa nhận định Trần Dạ Từ là “một trong những nhà thơ tình xuất sắc nhất của nền thi ca Việt Nam hiện đại”.
• Nhà văn Mai Thảo từng viết: “Thơ Trần Dạ Từ có cái nhói đau của kẻ đi qua khổ nạn mà vẫn giữ nguyên hương vị của một nụ hôn đầu”.
Sau đây là một số bài thơ của Ông, kèm theo bản dịch tiếng Pháp và tiếng Anh:
THỦA LÀM THƠ YÊU EM
Thủa làm thơ yêu em
Trời mưa chưa ướt áo
Hoa cúc vàng chân thềm
Gió mây lưng bờ dậu
Chiều sương đầy bốn phía
Lòng anh mấy cách xa
Tiếng đời đi rất nhẹ
Nhịp sầu lên thiết tha
Thủa làm thơ yêu em
Cả dòng sông thương nhớ
Cả vai cầu tay nghiêng
Tương tư trời thành phố
Anh đi rồi lại đến
Bài thơ không hết lời
Bao nhiêu lần hò hẹn
Sớm chiều sao xa xôi
Mười bảy năm chợt thức
Bây giờ là bao giờ
Bàn tay trên mái tóc
Nghìn sau còn bâng quơ.
QUAND J’ ÉCRIVAIS DES POÈMES EN T’AIMANT
Quand j’écrivais des vers en t’aimant,
La pluie tombait sans mouiller ma chemise
Des chrysanthèmes dorés au seuil charmant
Nuages et vent frôlaient la clôture grise.
Le soir tombait, brume aux quatre vents,
Mon cœur lointain, comme absent.
La vie passait, si doucement,
Le chagrin battait tendrement le temps.
Quand j’écrivais des vers pour t’aimer,
Tout un fleuve portait mes pensées.
Ponts en biais, regards penchés,
La ville noyée dans ses nuées.
Je venais, je repartais en silence
Le poème n’ en finissait jamais.
Rendez-vous innombrables en absence
Matin, soir - si loin des feux d’hier
Dix-sept ans soudain se sont réveillés
Et maintenant, quel est ce délai ?
Ma main cherche encore tes cheveux,
Dans mille ans, ce geste reste brumeux…
WHEN I WROTE POEMS LOVING YOU
When I wrote poems loving you,
The rain had yet to soak us through.
Gold chrysanthemums by the stair,
Clouds and winds drifted everywhere.
Evening mist spread far and wide,
My heart kept distance deep inside.
Life walked by with silent feet,
While sorrow pulsed in tender beat.
When I wrote poems in your name,
A river flowed with wistful flame.
Leaning bridges, tilted grace,
The city dreamed in a cloudy haze.
I came and went, again, again—
The poem had too much to contain.
How many times we tried to meet,
Yet dawns and dusks missed every beat.
Seventeen years now reappear—
And now? What time is drawing near?
My hand still seeks your wind-swept hair—
A thousand years may find it there.
PREMIER BAISER
La première fois que nos lèvres se frôlèrent,
Les cigales, surprises, crièrent en chœur.
Trêve d’été, gazon vert, midi en feu,
Les flamboyants fleuris dans les cieux lumineux.
Sur mes lèvres, mille roses en fête,
Je t’embrassais – le monde s’arrêtait.
Quelque part, un rire éclata de joie,
Ce baiser d’antan m’habite, tout droit.
Aujourd’hui, un souvenir me revient :
Le cri des cigales tombe sur mon sein.
Midi doré, l’herbe tendre, jardin d’été,
Ta bouche mûrissait au bout du passé.
FIRST KISS
The first time I kissed your lips so shy,
Cicadas startled, sang loud from the sky.
Green grass below, noon bathed in gold,
Flamboyant trees a thousand blossoms hold.
On my lips, roses bloomed in delight,
One kiss held the earth, the stars, the light.
A burst of laughter rang clear and free,
That kiss still lingers inside of me.
Today I recall you, soft and near,
Old cicada songs fall on my ear.
Golden noon, green grass, summer’s grace—
Your ripened lips on the flame tree’s face.
BÀI RU
Mi sầu thôi khép đi em
Hồn anh rộng đã trăm miền không gian
Ngày vơi, cửa trống, thu tàn
Lá thưa cành nặng cây dàn quạnh hiu
Lối đi vừa chớm tiêu điều
Mùa nghiêng bóng nhỏ ngày xiêu cột dài
Phố chiều gió vọng bàn tay
Ru anh về với đôi ngày lãng quên.
BERCEUSE
Referme ta peine, dors, mon aimée,
Mon âme est vaste de cent cieux partagés.
Le jour se vide, la porte est déserte,
L’automne s’éteint, les feuilles éparses pleurent.
Le sentier naît dans un souffle désert,
L’ombre des saisons glisse au fil des heures.
Le vent du soir frôle la main oubliée,
Et me berce aux jours d’oubli murmurés.
LULLABY
Close your sorrowed eyes, my dear,
My soul has spread through a hundred spheres.
The day runs dry, the doorway bare,
Autumn fades in leaves stripped and spare.
The path just touched by a lonely sigh,
The season tilts its shadowed sky.
Evening winds call through my hand,
To lull me back to forgetting’s land.
MỘNG ĐẦU
Hoa và trái một đêm nào thức dậy,
Nghe mộng đời xao xuyến giấc xuân xanh.
Con đường đó một đêm nào trở lại
Cùng gió mưa phùn trên cánh tay anh.
Hoa bỗng nở và trái sầu bỗng chín
Tim xa xưa còn đó chút trông chờ
Màu thơ dại vẫn tươi màu kỷ niệm,
Bóng cây nào ôm mãi mắt hư vô.
Tháng giêng đó, anh mỉm cười bước tới,
Khi yêu em tay cũng mở như lòng.
Môi thần thánh biết gì đâu tội lỗi,
Lối đi nào ngây ngất bước song song?
Anh sẽ nhắc trong những tàn phai ấy,
Đêm hoàng lan thơm đến ngọt vai mình,
Ai sẽ biểu trong một lần trở lại,
Hoàng lan xưa còn nức nở hồn anh.
Tháng giêng hết thôi giận hờn đã muộn,
Khi xa em, vai mới biết đau buồn,
Tơ gấm biếc nào nâng từng bước chậm
Trả giùm tôi về những dấu chân chim.
Hoa và trái đêm nay đây thức dậy
Ôi mộng đời em hiểu chữ xuân xanh
Con đường đó đêm này đây trở lại;
Cùng gió mưa phùn buốt cánh tay anh...
PREMIER RÊVE
Fleurs et fruits, une nuit se sont levés,
Le rêve frémit d’un printemps éveillé.
Ce même chemin revient à la volée,
Sous la pluie fine, ton bras s’est réchauffé.
La fleur s’ouvre, le fruit de peine mûrit,
Un vieux cœur bat d’attente infinie.
Les souvenirs gardent leur tendre éclat,
Un arbre embrasse des yeux sans tracas.
Ce janvier-là, je t’ai souri, confiant,
Aimant tes mains, mon cœur en s’ouvrant.
Les lèvres saintes ignoraient le péché,
Deux pas troublés, sur la voie mêlée.
Je dirai tout, même au creux du silence,
La nuit d’ylang au parfum d’innocence.
Qui m’a laissé, ce soir-là, revenir?
L’ylang d’antan pleure encore le soupir.
Janvier s’achève, trop tard pour les colères,
Loin de toi, l’épaule a goûté la misère.
Soie et velours ralentissent mes pas,
Ramène-moi les empreintes d’autrefois.
Fleurs et fruits, en cette nuit s’éveillent,
Ô rêve humain que ton printemps révèle.
Ce chemin-là, ce soir, me reconduit
Sous la bruine froide, vers ton bras attendri.
FIRST DREAM
Flowers and fruit awoke one quiet night,
Dreams of spring stirred gently into light.
That same old path returned again to me,
With drizzling rain and your arm tenderly.
A bloom unfolded, and sorrow bore its fruit,
An ancient heart still waited, holding truth.
The hue of innocence still softly clings,
Beneath a tree that shadows distant things.
That January, I smiled and walked your way,
Loved with hands that opened like the day.
Your holy lips knew nothing yet of wrong,
Our steps in trance moved silently along.
I will recall, even as things fade away,
The ylang night that sweetened shoulder’s stay.
Who told me then I might return once more?
The ylang cries through my memory’s core.
Now January ends — and wrath comes too late,
Far from you, my shoulder felt the weight.
Blue silken threads slowed every wistful tread,
Return to me the steps that birds once led.
Flowers and fruit awaken here tonight,
You know the dream — that green spring’s light.
That path returns again beneath the rain,
And finds your arm — through mist and dream — again.
KHI EM MƯỜI SÁU
Cho tôi xin nửa bóng trăng ngoài
Với nửa mùa thu trong mắt ai
Lá rụng bao nhiêu hè phố cũ
Sao nghe lòng rưng rưng nhớ người
Đêm biếc cành soan, thơm giấc mơ
Đầu hiên hoa trắng nở bao giờ
Em mười sáu tuổi trăng mười sáu
Áo lụa phơi buồn sân gió xưa
Tôi dối lòng tôi đêm sắp tàn
Đêm tàn để lạnh giấc mơ em
Để bàn tay gối sầu trên ngực
Và gió thu đầy trong mắt trăng
Tôi dối lòng tôi trăng sắp mờ
Trăng mờ em sẽ thấy bơ vơ
Sẽ thương cho những con đường cũ
Và nhớ bao nhiêu lối hẹn hò
Nhưng hẳn là em không nhớ đâu
Giấc mơ còn mát ánh trăng sầu
Hoa còn thơm tuổi đời trên má
Mùi áo còn say muôn kiếp sau
Lòng nhớ lòng thương lòng ngại ngùng
Bây giờ tôi cách núi xa sông
Bài thơ từ thủa trăng mười sáu
Mười sáu trăng chờ em biết không
Tôi dối lòng tôi bao nhiêu lần
Bao nhiêu lần trăng vẫn là trăng
Lòng nhớ lòng thương lòng sắp khóc
Đêm chưa tàn đâu đừng nói năng.
QUAND TU AVAIS SEIZE ANS
Donne-moi la moitié d’un clair de lune,
Et l’automne entier dans tes yeux bruns.
Combien de feuilles sur trottoirs d’antan —
Mon cœur s’émeut en pensant à quelqu’un.
Nuits d’indigo, lilas en fleur,
Le rêve embaumé d’une douce heure.
Seize ans pour toi, seize ans la lune,
Robe de soie dans l’ancien vent d’une dune.
Je mens à mon cœur quand la nuit décline,
Elle finit en gelant ton doux matin.
Ma main repose, chagrin sur la poitrine,
Et l’automne pleure dans les yeux du destin.
Je mens à mon cœur quand la lune pâlit,
Tu seras perdue, seule, dans l’oubli.
Tu pleureras les ruelles familières,
Et les rendez-vous d’amour, éphémères…
Mais sans doute tu ne te souviendras pas —
Tes rêves sont pleins d’un clair de lune las.
Tes joues parfument l’âge tendre et pur,
Et ton parfum vivra dans les temps futurs.
Cœur à cœur, timide et nostalgique,
Me voilà loin, par monts et fleuves antiques.
Ce poème né de ta lune seize fois claire,
Attend ton retour, sais-tu qu’il espère ?
Je mens à mon cœur mille et une fois,
Mais la lune est toujours la même, tu vois…
Cœur à cœur, tristesse sur les lèvres,
La nuit n’est pas finie… tais-toi, ne dis guère.
WHEN YOU WERE SIXTEEN
Lend me half the moonlight in the skies,
And the autumn’s glow in your gentle eyes.
So many leaves on old streets fall,
Why does my heart remember it all?
A lilac night, a dream’s perfume,
White blossoms lit the porch in bloom.
Sixteen your age, and the moon sixteen,
Silk sleeves fluttered in winds once seen.
I lie to myself as the night slips through,
It ends and leaves cold dreams of you.
My hand lies heavy upon my chest,
While autumn clouds fill moonlight’s nest.
I lie to myself as the moon turns thin,
You’ll feel alone when dusk seeps in.
You’ll mourn those paths where we once met,
And all the vows we can’t forget.
But maybe you won’t recall, not yet —
Your dreams still hold moonlight’s regret.
Your cheeks still bloom with youth’s bright flame,
Your scent may live through lifetimes’ name.
Heart to heart, with shy retreat,
Now I’m afar where rivers meet.
This poem born of your moonlight’s glow
Still waits for you — do you even know?
I lie to myself time after time,
But the moon remains in silent rhyme.
Heart to heart, tears close behind —
The night’s not over… speak not, be kind.
THƠ CŨ CỦA NÀNG
Người đi qua đời tôi
Trong những chiều đông sầu
Mưa mù lên mấy vai
Gió mù lên mấy trời
Mây mù lên mấy biển
Người đi qua đời tôi
Hồn lưng mùa rét mướt
Đường bay đầy lá mùa
Vàng xưa đầy dấu chân
Lòng vắng như ngày tháng
Đen tối vùng lãng quên
Người đi qua đời tôi
Chiều ầm vang tiếng sóng
Bàn tay mềm khói sương
Tiếng hát nào hơ nóng
Người đi qua đời tôi
Nghe những lời linh hồn
Phi lao dài tiếng ru
Êm ái lòng hối tiếc
Trên lối về nghĩa trang
Trong mộ phần tối đen
Người đi qua đời tôi
Không nhớ gì sao người
Em đi qua đời anh
Không nhớ gì sao em.
SES ANCIENS VERS
Tu es passée dans ma vie
Un soir d’hiver engourdi,
La pluie voilait les épaules,
Le vent noyait les paroles,
Les nuages perdaient la mer —
Tu es passée, solitaire,
L’âme courbée sous la bise,
La route jonchée de brise,
Les feuilles d’or dans tes pas,
Le cœur vide de pourquoi,
Et les jours noirs sans lumière,
Perdus dans l’ombre ordinaire.
Tu es passée dans ma vie
Quand les vagues criaient la nuit,
Ta main douce, brume et cendre,
Ta chanson brûlait le givre tendre.
Tu es passée dans ma vie
J’entendais l’âme t’appeler,
Le pin pleurait ses berceuses,
Doucement, l’heure douloureuse —
Sur le chemin du tombeau,
Tout s’éteignait là en haut.
Tu es passée dans ma vie
Et n’as rien gardé, dis-moi…
Je suis passé dans la tienne —
As-tu rien gardé, dis-moi ?
HER OLD POEMS
You passed through the life of mine
In winter dusks cold and fine.
Rain blurred shoulders in the gray,
Wind swept skies and dreams away,
Clouds erased the distant seas —
You passed, soul ill at ease.
Your breath bore the frost and gloom,
Leaves flew on your flight of doom.
Golden past beneath your tread,
Lonely days the heart has bled —
Dark the realm of the forgot,
Time and space that memory lost.
You passed through the life I knew,
Waves resounded, dusk fell blue.
Your soft hands, like mist and flame,
Your song warmed what had no name.
You passed through the soul I keep,
Whispers stirred in silence deep.
Casuarinas sang regrets,
Softly where the sadness rests.
Down the path to burial’s land,
Darkness took you by the hand.
You passed through my life and fled —
Did you not recall, you said?
You passed through his life, fair flame —
Did you not recall his name?
LỤC BÁT THÁNG SÁU
Ngày mưa lũ giọng sông hồ
Lòng nghiêng mái dột màn thưa mặt người
Cây buồn nặng lá chia phôi
Hồn đưa tiễn cũng vừa thôi nghẹn ngào
Ngồi coi đời sắp thương đau
Anh nghe tóc nhỏ mang sầu tương lai.
JUIN EN VERS LỤC BÁT
Un jour de pluie, voix des rivières,
Le cœur penché, le toit gouttière, visage en brume légère.
L’arbre s’alourdit de feuilles en deuil,
L’âme salue, retenant son seuil d’émoi qui s’effeuille.
Assis à regarder la douleur venir,
Il sent les cheveux porter l’avenir—tout en soupirs.
JUNE IN SIX - EIGHT RYTHM
A rainy day, the rivers moan,
The heart tilts low, the roof has grown a veil unknown.
The grieving tree sheds parting leaves,
The soul bids farewell, softly grieves, and half-believes.
He sits and watches pain draw near,
While future sorrow stirs in her hair—so faint, so clear.
BÀI RU
Mi sầu thôi khép đi em
Hồn anh rộng đã trăm miền không gian
Ngày vơi, cửa trống, thu tàn
Lá thưa cành nặng cây dàn quạnh hiu
Lối đi vừa chớm tiêu điều
Mùa nghiêng bóng nhỏ ngày xiêu cột dài
Phố chiều gió vọng bàn tay
Ru anh về với đôi ngày lãng quên.
BERCEUSE
Ne t’attriste plus, ferme les yeux,
Mon âme erre en cent lieux nébuleux.
Les jours s’effacent, les portes vides,
L’automne meurt, les feuilles timides.
Le sentier pâlit dans l’abandon,
L’ombre penche, glisse sur l’horizon.
Le vent du soir frôle mes doigts,
Et me berce au creux de l’oubli, tout bas.
LULLABY
Grieve no more, close your eyes, dear one,
My soul has flown where vast skies run.
Days grow hollow, doors stand bare,
Autumn fades in the thinning air.
The path begins to lose its hue,
Shadows tilt, the long day through.
Evening winds brush hands unseen—
And lull me back to a world serene.
VÀ MỘT CHÚT CHO ĐỜI SỐNG
Một mảnh khăn ướt đắp lên mặt nàng
Trên đó những mùa đông xám phẳng
Một tấm mền đen đắp lên thân thể nàng
Với cỏ dại lút đầu, cùng khắp mình dĩ vãng.
Tôi mở mắt, quờ tay, nhưng chẳng còn ai
Duy bài hát mang tên người xa vắng.
Và sự vô cùng ấy trùm lên linh hồn nầy
Rồi trong đó, biển cao dần tiếng vọng.
ET UN PEU POUR LA VIE
Un linge humide couvre son visage,
Où l’hiver gris étale ses mirages.
Un drap noir voile son pauvre corps,
Les herbes folles, la mémoire en accord.
J’ouvre les yeux, tends la main — plus rien,
Sinon un chant, portant un nom lointain.
Et l’infini descend sur mon âme lasse,
Dans cet abîme, l’écho monte, tenace.
AND A LITTLE FOR LIFE
A damp cloth lies upon her face,
Grey winters stretch in silent grace.
A black shroud wraps her weary frame,
With wild grass grown and past reclaimed.
I opened my eyes — reached out — no one near,
Only a song with a distant name clear.
And that vast silence swelled my soul so deep,
Till echoes rose where the sea used to sleep.
KHI NÀNG TỚI
Chân nào ngủ lối son tươi
Sầu thơ dại đã đầy vơi một dòng
Bóng chiều đỏ một vườn không
Ngày ra cửa ngõ còn trông nuối về
Môi cười vết máu chưa se
Cành hoa gạo cũ nằm nghe nắng hiền
Anh nằm nghe bước em lên
Ngoài song lá động trên thềm áo bay.
QUAND ELLE VINT
Quel pied dort sur la voie carminée ?
La peine insensée déborde en ruisselets.
L’ombre du soir rougit un jardin désert,
Devant la porte, le jour jette un dernier regard.
Un sourire aux lèvres, la plaie n’est pas fermée,
La fleur de kapok dort au soleil apaisé.
J’écoute ton pas sur le seuil s’élever,
Feuilles frémissent, ton voile s’envole au vent léger.
WHEN SHE ARRIVED
Which foot still sleeps on crimson trail?
Foolish sorrow flows, full and pale.
The evening casts a red retreat
On garden paths once incomplete.
A smile still bears a bleeding trace,
Old kapok blooms in sunlight’s grace.
I lie and hear your footsteps rise,
Leaves tremble, your dress lifts to skies.
THƠ TÌNH THÁNG SÁU
Mộng sẵn sàng rồi, lòng trong sạch đó
Em ngồi đây coi giùm anh giấc ngủ
Chiều hôm nay trời sực nức hương thơm
Lá biết rong chơi, cây biết giận hờn
Hoa biết khóc và bướm vàng biết dỗ
Đôi cánh ăn năn dịu dàng khẽ vỗ
Thiếu thời ta ơi đâu hết nắng hè
Tóc đã dài thu hẹp trán say mê
Thân đã duỗi quá xa tầm vóc cũ
Em ngồi lại, sát giùm anh chút nữa
Ôi những ngày không chép nổi thành thơ
Ôi những đêm nằm úp ngực mơ hồ
Và những sáng dậy nghe đời xế lụn
Vâng lòng tôi, đó, dại khờ bé bỏng
Bấy nhiêu ngày ăn chửa hết cô đơn
Bấy nhiêu thơ tù túng mãi trong hồn
Bấy nhiêu đó không ai nhìn thấu cả
Khuôn mặt, bàn tay, nụ cười, bóng lá
Em ngồi đây, ngồi sát nữa, người thương
Kìa những ngày thơ rụng đỏ chân tường
Kìa sự sống như những chiều bãi biển
Anh vẫn đẹp như những giờ em đến
Tay có khô còn đủ vuốt ve nhau
Thơ có đầy vơi cũng đủ nuôi sầu
Hạnh phúc đó anh nhờ em sắp dặt
Xếp giùm trán, hôn giùm môi, và hát.
POÈME D’AMOUR EN JUIN
Le rêve est prêt, le cœur reste limpide,
Assise là, veille sur mon doux sommeil.
Ce soir, le ciel embaume mille merveilles,
Les feuilles s’égarent, les branches se fâchent,
Les fleurs pleurent, les papillons consolent
Leur aile repentante frôle en douceur.
Ô jeunesse, où sont passés les étés ?
Les cheveux longs couvrent un front trop ivre,
Le corps s’est étendu hors de son cadre.
Reste un peu, assieds-toi près de mon âme.
Ô ces jours que nul poème ne saisit,
Ces nuits blotties contre un rêve brumeux,
Ces matins gris où la vie se flétrit.
Oui, mon cœur là — si petit, si naïf,
A tant vécu sans combler sa solitude.
Tant de vers coincés au fond de l’âme…
Et nul ne voit ces gestes ni ces ombres :
Ton visage, ta main, ton rire, les feuilles.
Assieds-toi là, plus près encore, ma chère…
Vois ces jours rouges fanés au vieux mur,
La vie s’échappe comme un soir sur la plage.
Je suis encore beau quand tu viens vers moi.
Ma main, bien que sèche, peut te caresser,
Et mes poèmes, pleins ou vides, te bercent.
Ce bonheur-là, je le confie à ton soin :
Plie mon front, embrasse ma bouche, et chante.
JUNE LOVE POEM
The dream is ready, and my heart is clean,
You sit beside me, guard my sleep unseen.
This evening sky is fragrant, rich and deep,
Leaves stray for play, and trees in anger weep.
Flowers know tears, gold butterflies console,
With wings of tender guilt, they gently stroll.
Oh youth—where are those summer suns of flame?
Long hair has veiled a forehead once so tame.
The body’s stretched too far from what it knew,
Sit closer now, let me remember you.
Oh those days no poem could ever write,
Oh those nights pressing dreams against my chest,
Oh those dawns that felt like life had left…
Yes, my heart—so small, foolish and forlorn,
Still starving after so much time alone.
So many poems trapped, never to be shown.
No one can see these shadows that I bear:
Your face, your hand, your laugh, the leaf-light air.
Sit closer still, my love, just one more time—
See how youth fell red upon the wall’s grime,
And life ebbs out like beaches in twilight.
I’m still beautiful when you step inside.
Though hands are dry, they still can hold you tight.
Though poems wane, they still can feed our plight.
That joy, my love—I ask you now to tend:
Fold my brow, kiss my lips, and softly… sing.
BUỔI HẸN ĐẦU
Biết yêu người thuở mười lăm
Trong vườn cây dại ta nằm xót xa
Cỏ cây ồ ạt ra hoa
Chùm môi bông phượng la đà tới lui
Khi không da thịt cả cười
Cùng ta trộn lẫn đất trời với em.
PREMIER RENDEZ - VOUS
Je t’ai aimée à quinze printemps,
Dans un jardin sauvage, couché, cœur tremblant.
Les herbes en fleurs, folles et libres,
Les lèvres frôlées par des grappes de braises.
Le feuillage riait sans pudeur,
Mêlant mon corps, la terre, le ciel et ton cœur.
FIRST DATE
I loved you first at fifteen years,
In a wild garden, lying down with tears.
The grass rushed out in sudden bloom,
A cluster of flame-kissed petals loomed.
When skin and laughter knew no shame,
I merged with earth and sky—your name.
KIẾP TRƯỚC Ở ĐÀ LẠT
Kiếp trước ở Đà lạt
Có mình ta nhởn nhơ
Nắng với mưa cùng hát
Trên mặt hồ tương tư
Ta quấn phu-la đỏ
Đi la cà bên đường
Cây với người to nhỏ
Đất trời ôi dễ thương
Kiếp trước ở Đà lạt
Có một rừng sương mù
Ta với rừng thân thiết
Tối ngày kêu vi vu.
UNE VIE ANTÉRIEURE À DALAT
Dans une vie antérieure à Dalat,
Il n’y avait que moi, le cœur délicat,
Le soleil chantait avec la pluie
Sur le lac des rêves enfouis.
J’allais traînant un foulard rouge,
Flânant tout doux le long des bouges,
Les arbres parlaient avec les gens,
Et la terre souriait tendrement.
Dans une vie antérieure à Dalat,
Il y avait une forêt de brouillard,
Moi et la forêt, amis bavards,
Toute la journée, un chant hagard…
IN A PAST LIFE IN DALAT
In a past life in Dalat town,
Only I roamed, in joy unbound.
Sun and rain would sing in tune
Above the lake of wistful moons.
I wore a scarf of crimson thread,
And wandered slow where footsteps led.
Trees would whisper, people talk—
Oh, how kind the sky, the walk.
In a past life in Dalat’s mist,
I had a forest to exist.
We spoke all day in windy sound,
A haunting voice the hills around.
MÙA NGÔ CŨ
Đuổi bắt trên đồi cao
Trời mưa dầm gió rét
Hai đứa níu kéo nhau
Té lăn cù, tưởng chết
Tỉnh dậy dưới chân đồi
Ruộng ngô ai ngào ngạt
Chạy khắp ruộng tìm coi
Nào ngờ em trốn mất
Tháng ba, ngô kết trái
Một mình ta, giận thay
Bắt đền ruộng ngô đấy
Bẻ về cho sướng tay
Ôm về em bó ngô
Hai đứa cười rúc rích
Đêm nay, ta đốt lò
Nướng ngô, vui bằng thích
Những trái ngô đầu mùa
Cười ròn trên bếp lửa
Ngoài xa trời gió mưa
Ai dại gì thương nhớ
Hạt ngô thơm mùi sữa
Nở đều như răng em
Ta ghé môi, cắn vỡ
Ăn mãi không đã thèm
Ngô chín vàng đêm đêm
Giục lòng ta cháy đỏ
Gió mưa gieo ngoài thềm
Giật mình, biết đâu đó
Lời muốn thốt : yêu em
Như than hồng trong miệng
Nhai dập nghìn hạt mềm
Vẫn cất không thành tiếng
Muốn nương nhờ vai em
Hai bàn tay bão dậy
Vật vã trăm ngàn lần
Để nhủ lòng : mai vậy
Mai rồi mai lần nữa
Thoắt chốc mười mấy năm
Bao nhiêu mùa ngô vàng
Bao nhiêu trời mưa gió
Hôm nay qua đồi xưa
Trượt chân, bàng hoàng mãi
Ôi ngây thơ, tình thơ
mất về đâu tuổi dại
Tháng ba ngô kết trái
Một mình ta, buồn thay
Ruộng ngô vàng, vẫn đấy
Nhưng bẻ về với ai
Về với ai giờ nữa
Một mình ta, ngẩn ngơ
Nghe hạt ngô đầu mùa
Vỡ trong răng nức nở.
LA VIEILLE SAISON DU MAÏS
Nous courions sur la colline haute,
Sous vent et pluie, l’âme en déroute.
Deux corps glissaient, roulés, trempés,
Mais pleins de rires et de clarté.
Je me suis réveillé transi,
Sous le ciel gris, le champ fleuri.
Je t’ai cherchée dans l’air doré,
Mais tu n’étais qu’un vent passé.
Mars fit mûrir les épis tendres,
J’ai cru qu’il fallait me défendre—
J’ai pris le plus beau dans mes bras,
Et l’ai porté chez nous, tout bas.
Auprès du feu, nos rires clairs
Faisaient danser les épis fiers.
Les grains éclataient blancs de lait,
Comme des dents d’enfant parfait.
On grillait tout sans trop parler,
Le goût doré nous caressait.
Dehors la pluie chantait son glas,
Mais nous, heureux, c’était chez soi.
J’aurais voulu dire : “Je t’aime”,
Mais les mots tremblaient sous mes lèvres.
Je mâchais chaud, mon cœur fermé,
En silence, sans avouer.
Je voulais m’appuyer sur toi,
Mais mes deux mains battaient le froid.
Je me disais : “Demain, plus tard…”
Et le silence restait noir.
Mais tous les lendemains s’enfuient,
Les ans s’égrènent, les jours fuient.
Les champs dorés sont toujours là,
Mais sans ton rire et sans tes pas.
Je glisse encore, là sur la pente,
Où notre enfance fut charmante.
Ô douce flamme, amour d’antan,
Où t’en es-tu allée, pourtant ?
Encore une fois le maïs luit,
Mais avec qui goûter la nuit ?
Le champ est là, l’odeur revient,
Mais tu n’es plus dans mon matin.
Le premier grain entre mes dents
Fait éclater des souvenirs grands.
Et dans ce goût mêlé d’adieu,
Je pleure un monde disparu.
THE OLD CORN SEASON
We ran across the windy hill,
In rain and cold, we’d slip and spill,
Two clumsy kids in breathless play,
We rolled and laughed the storm away.
I woke beneath the dripping sky,
The cornfields stretched both far and high—
I searched for you through green and gold,
But you were gone; the breeze blew cold.
March came, and corn began to grow,
I blamed the field, and with one blow
I plucked the sweetest, plump and fair,
And brought it home for us to share.
We laughed beside the fire’s gleam,
The golden corn, a smoky dream—
The kernels burst like baby teeth,
Their milky scent would rise beneath.
Oh how we grilled them, night and day,
And kissed the sweetness all away—
Outside the wind and rain would call,
But we were warm and knew it all.
I longed to say: “I love you so,”
But words stuck fast like melted snow,
I chewed the warmth with lips apart,
And swallowed silence in my heart.
I burned to lean upon your frame,
My hands storm-tossed, yet still, they came—
But every vow was left unsaid:
“Tomorrow. Wait. Not now,” I pled.
Tomorrows passed like shadows fled,
And years rolled on the path we tread—
The cornfields gold, the sky still wet,
But I returned with deep regret.
I slipped once more upon the hill,
Where youth had laughed, and time stood still—
Oh innocence, oh foolish flame,
Where are you now? Who bears your name?
The March-born corn is ripe again,
But who to share the joy or pain?
The field remains, but not the same—
And I, alone, just call your name.
The first corn cracks between my teeth—
Its sweetness sings of things beneath.
And in that sound, so soft, so low,
My heart breaks for the long ago.
THƠ CHIỀU HUẾ
Thuyền ai trên sông
Hương Hồn tôi trên sông Hương
Đầy nửa giòng nắng muộn
Đầy một hồn nhớ thương
Tay ai trên vai cầu
Lòng tôi trên vai cầu
Gió chiều bay tà áo
Tay vịn về đến đâu
Mây ôm trời Vỹ Dạ
Tiếng hát nào dâng buồn
Sương lan rồi mấy ngả
Sầu cũng vây đời luôn
Mấy lần em buộc tóc
Trời rét như chiều nay
Vệ đường khô tiếng guốc
Lưng áo mềm heo may
Cây nghiêng soi lòng phố
Chiều mây trôi với người
Mình anh về gác trọ
Mình anh sầu riêng thôi.
CRÉPUSCULE À HUẾ
Une barque glisse sur la Rivière des Parfums,
Mon âme flotte avec le fleuve qui s’endort.
À moitié pleine de lumière du soir,
À ras bord de souvenirs et d’amour.
Une main sur la rambarde du pont,
Mon cœur posé sur cette main-là.
Le vent du soir soulève un vêtement —
Où s’en vont les gestes, déjà ?
Les nuages serrent le ciel de Vỹ Dạ,
Un chant s’élève, chargé de mélancolie.
La brume se divise, douce et floue,
Et la tristesse s’attarde, infinie.
Combien de fois tu nouas tes cheveux
Par un soir aussi froid que celui-ci ?
Le trottoir résonne sans souliers,
Ton dos frissonne sous la pluie.
Un arbre se penche sur la ville en silence,
Le soir flotte, accompagné de pas.
Moi seul rentre vers ma chambre en errance,
Moi seul porte ce chagrin-là.
HUẾ AT DUSK
Whose boat floats on Perfume’s tide?
My soul drifts too, with evening light.
Half the river glows with gold,
The other half — with longing old.
Whose hand rests on the bridge so fair?
My heart leans too, as if held there.
The wind lifts gently a silken sleeve —
Where does the hand reach, what does it leave?
Clouds embrace the Vỹ Dạ sky,
A distant song lets out a sigh.
The mist splits ways along the shore,
And sorrow dwells forevermore.
How many times you tied your hair
In evenings chilled just like tonight?
The path is dry, no footsteps there,
Your back sways softly out of sight.
The tree leans down to kiss the street,
With clouds and dusk its shade complete.
Alone I walk to my rented room,
Alone I sit with evening’s gloom.
BÊN ĐƯỜNG XUÂN
Tôi là ai giữa mùa thay đổi ấy
Sao nhớ nhung. Sao ngần ngại thế nầy
Đứng bên đường xuân trông tà áo xuân bay
Buồn ngập ngừng rồi buồn không dám tới
Lòng nôn nao mà lòng không nỡ hỏi
Làm sao em vui, khi đời già thêm tuổi
Những đợi chờ liệu đủ tháng năm không
Nối giùm tay, kìa những chỉ tay hồng
Và đó nữa, những tiếng cười rắn rỏi
Sớm mai sương còn thơm mùi cỏ mới
Đời phù sa chưa vẩn mắt sông xanh
Tôi phải nói gì hơn, sao chỉ biết làm thinh
Cúi mắt xuống giấu nỗi sầu đột ngột
Đường ngắn ngủi, em yêu, đừng vội khóc
Tôi biết lắm, đây mùa xuân dịu ngọt
Nhưng xin em đừng vui vì mùa xuân sẽ mất
Sớm sương tàn rồi, nắng vàng lên rồi
Mùa xuân còn hết đây trong lòng tôi
Mùa xuân còn hết, khách đa tình ơi .
AU BORD DU CHEMIN DE PRINTEMPS
Qui suis-je donc, en cette saison mouvante,
Pourquoi tant d’élan, pourquoi cette attente ?
Debout au bord du printemps qui défile,
Je vois voler ta robe — et mon cœur vacille.
Tristesse hésitante, qui n’ose approcher,
Mon âme palpite, sans oser questionner.
Comment peux-tu sourire, toi, si fraîche et jolie,
Quand le temps me vieillit d’une année, d’une vie ?
Ces attentes-là dureront-elles des années ?
Relie pour moi ces lignes roses entrelacées —
Ces éclats de rire, si francs, si dorés,
Tandis que l’aube sent l’herbe à peine foulée.
Le monde est encore clair, les fleuves innocents,
Que puis-je dire de plus, sinon me taire un instant ?
Je baisse les yeux, pour cacher ce trouble,
Sur ce court chemin où l’âme vacille et double.
Ne pleure pas, mon aimée, le sentier est trop court,
Je sais bien, c’est le printemps — doux et lourd.
Mais je t’en prie, ne te réjouis pas trop vite,
Le printemps s’enfuit, comme un soupir en fuite.
La rosée se meurt, le soleil monte haut,
Et ce printemps finit, dans mon cœur, tout là-haut.
Oui, ce printemps finit — ô toi, cœur trop tendre.
BY THE SPRINGTIME ROAD
Who am I in this season of change,
Why such yearning, why such strange
Reluctance blooming in the breeze
As springtime robes float through the trees?
A hesitant sadness I cannot name,
My heart stirs yet won’t dare claim.
How can you smile, so full of cheer,
While life adds age to each passing year?
Will waiting hearts outlast the time?
Oh, join these fate-lines, your hand in mine.
Laughter rings, so bold, so clear,
While dawn still smells of grasses near.
The silt has not yet blurred the stream,
What can I say but hold my dream?
Eyes lowered to hide a sudden ache —
This road is short, too brief to take.
Don’t cry, my love — the path is small,
I know, it’s spring, and sweet with all.
But please don’t smile too bright, too fast —
Spring, too, must fade like all things past.
The mist will lift, the gold will blaze,
And spring will end inside my days.
Yes, spring will end — O soul that dares to care.
BÀI HỌC LỚP NHẤT
Khi điện dẫn vô thì trục quay tròn
Rồi bánh quay theo và chuyến xe lăn
Chuyến xe từ đó mang anh lên đường
Nhìn lui, một bận đà hai mươi năm
Hai mươi năm. ôi những ngày đánh mất
Cánh tay lỡ mềm, bóng người lỡ khuất
Con chim sẻ đuối, tường vôi não nùng
Những chiều rộng lớn ai về thương anh
Chiếc tên nhỏ bé khắc trên mặt bàn
Hai mươi năm ấy không buồn sao đang.
LA LEÇON DE DERNIÈRE CLASSE
Quand le courant passe, l’axe se met à tourner,
Et la roue s’élance, le chariot à rouler.
Depuis ce moment, me voilà en voyage,
Un regard en arrière — vingt ans d’éloignage.
Vingt ans perdus, ô jours qu’on efface,
Un bras qui fléchit, une ombre qui passe,
Le moineau à bout d’ailes, les murs blanchis de peine,
Et les grands soirs — qui m’aimait dans la plaine ?
Un nom minuscule gravé sur le bois,
Deux décennies d’attente — pas de peine, dis-moi ?
THE LESSON FROM FIRST GRADE
When the power flows in, the axle will spin,
The wheel starts to turn, and the car rolls within.
From that first motion, I was set on my way,
Looked back just once — twenty years slipped away.
Twenty years lost — oh, the days I let go,
A hand left too tender, a shadow sunk low.
A sparrow grown weary, whitewashed sorrowed walls,
Who loved me then, in those vast evening calls?
A tiny name carved on the desk in a line —
Two decades gone. Can you say that’s not mine?
NGỰ TRỊ
Mang trong mắt bao nhiêu lời tình tự
Thủa ta về, mùa đông dài phố cũ
Đi bên nhai, hồn chậm với vai gần
Tiếng ca buồn ôi khúc hát thanh xuân
Ta đứng lại và nghe chiều rét mướt
Em mười sáu, tuổi hoa hồng mật ngọt
Chiều đời êm áo lụa mát bàn tay
Hồn song song ngây ngất lối đi dài
Từng bước chậm, sợ ngày vui chóng hết
Thủa ta về, mấy con đường lá chết
Mùa đông làm xơ xác những xương khô
Tình mong manh mắt ngại với vai ngờ
Môi bỏng cháy, vẫn nguyên vầng trán ấy
Ngực thê thiết tưởng ngàn đời thơ dại
Thủa ta về, sao bỗng chốc xa xôi
Giờ đã qua, từng đó tuổi xa người
Tay đã với bao nhiêu cành mệt lả
Môi đã thốt trăm ngàn lời buốt giá
Ngực dại khờ, hơi thở đã nồng tanh
Tiếng ca buồn, ôi tiếng hát xuân xanh
Ta vẫn đợi, trong những chiều rét mướt
Thủa ta về, giấc mơ nào dịu ngọt
Bước chân nào ngây ngất mãi bên nhau
Em biết không, hờn tủi chiếc hôn đầu
Trong những lần mùa đông dài phố cổ
Mà sớm Nam Giao hay còn chiều sông Ngự
Ta vẫn tưởng mình đang kiếm tìm nhau.
SOUVERAINETÉ
Dans tes yeux brillent des mots de tendresse,
L’hiver m’attendait aux rues pleines de tristesse.
Je marchais lent, ton épaule frôlant la mienne,
Chanson d’adieu, jeunesse douce et lointaine.
Je me suis figé dans ce vent qui transperce,
Seize ans, ton âge, rose et miel dans la caresse.
Ta robe en soie calmait la fin du jour,
Nos âmes glissaient dans un rêve d’amour.
Chaque pas tremblait de peur qu’il disparaisse,
Retour des jours aux feuilles mortes en liesse.
L’hiver brûlait les os déjà trop las,
Le regard tremblait, et la voix, pleine d’éclats.
Des lèvres en feu, mais le front restait sage,
Poitrine pleine d’un vieux souffle sans âge.
Le temps s’est enfui, l’amour aussi, peut-être —
Des mains trop tendues, des baisers à la fenêtre.
Des mots glacés jetés dans mille soupirs,
Le cœur s’est fané dans son propre désir.
Mais je t’attends, dans les soirs sans lumière,
Où jadis l’amour flottait dans l’air.
Sais-tu, ce baiser premier et jaloux,
Vit encore dans les rues aux matins flous.
Nam Giao s’éveille ou s’endort la rivière —
Je rêve encore que tu es tout près, derrière.
SOUVERINGTY
In your eyes were whispered words of love,
When I returned, winter clouds hung above.
We walked the street, soul slow, shoulder near,
A song of youth, so tender, so clear.
I stopped and listened to the chill in the air,
You were sixteen — sweet rose, beyond compare.
Silken sleeves cooled the day’s gentle fade,
Our spirits swayed on that long colonnade.
Each step was hesitant, joy might end too soon,
Dead leaves carpeted roads under pale moon.
Winter laid bare the bones of each tree,
Eyes uncertain, shoulders doubting me.
Lips burned, but your brow stayed pure,
My chest ached with a longing obscure.
The time I returned — why now so far?
So many years lost chasing a star.
My hands have reached for too many things,
My lips have spoken too many stings.
My foolish chest, its breath now stale,
Springtime songs now distant and pale.
Still I wait in evenings cold and blue,
For that dream of returning to you.
Do you recall that wounded first kiss,
In winter streets wrapped in quiet mist?
Whether by Nam Giao’s dawn or Ngự’s tide,
I keep believing we still coincide.
MỘT CẢNH CHIA TAY
Con tàu mang anh đi xa thành phố
Chỉ còn lại mình em nơi sân ga
Mắt đã khép sao nỗi buồn vẫn rõ
Những chiều sao lăn lóc mãi đời ta
Con tàu và anh đã không ngày tháng
Chỉ còn lại mình em đi kiếm tìm
Chỉ còn lại mình em
Giọt lệ buồn rụng vỡ
Chỉ còn lại mình em
Cánh tay buồn giơ lên.
SCÈNE D’ADIEU
Le train t’emporte loin de la cité,
Il ne reste que moi, quai déserté.
Tes yeux fermés, la peine est pourtant claire,
Les soirs roulent, étoiles à la dérive amère.
Toi et le train, perdus hors des jours,
Il ne reste que moi à suivre ton parcours.
Il ne reste que moi,
Larme éclatée de chagrin,
Il ne reste que moi,
Bras levé vers le lointain.
A FAREWELL SCENE
The train took you far from the town,
And only I stayed as dusk settled down.
Your eyes were closed, yet sorrow stayed bright,
Stars kept tumbling through our endless night.
You and the train are lost in no time,
And only I search with steps out of rhyme.
Only I remain,
With a tear that breaks free,
Only I remain,
With one hand raised in plea.
MỘT BẾN SÔNG
Chiều đi qua bến sông
Với nắng vàng lên đầy
Nghe hồn mình nhỏ lại
Sầu đời nghiêng xuống vai
Chiều đò ngang bến sông
Câu hát buồn thơ dại
Dong trôi về mấy hàng
Đời chia về mấy phương
Người dạt về mấy ngả
Chiều dừng chân bến sông
Cúi đầu không tiếng nói
Nhớ người không dám hỏi
Bọt bèo sao chập chùng
Còn chi mà ngóng đợi
Đời mấy mươi bến sông
Biết ngả nào thơ dại
Tiếng hát ngày xưa đầy
Biết thuở nào trông lại
Chiều rộng đến run tay
Biết làm sao giữ lại
Hồn mấy mươi nước giòng
Kiếp phù sa réo gọi
Cúi đầu, không dám hỏi
Chiều tôi qua bến sông
Chiều ai qua bến sông.
UNE BERGE DE RIVIÈRE
Le soir glisse au bord du fleuve,
Le soleil d’or se lève en preuve.
L’âme soudain devient plus frêle,
Le chagrin penche sur l’épaule belle.
Soirée d’une barque en silence,
Chanson triste d’innocence.
Elle dérive, perdue sans fin,
Comme nos vies, loin du matin.
Les pas s’éloignent, les cœurs s’égarent,
Le soir s’arrête, regard hagard.
Je baisse les yeux, muet d’émoi,
Je n’ose demander, ni vers toi.
L’écume danse en vagues confuses,
Qu’attendre encor ? Tout s’use…
Tant de rives sur ce long chemin,
Quelle en fut celle de mes refrains ?
O chanson pleine d’anciens jours,
Quand reviendras-tu, mon amour ?
Le soir s’élargit dans mes mains,
Comment garder l’âme des lendemains ?
Ô fleuve aux mille voix discrètes,
Le sable pleure sous mes quenottes muettes.
Je baisse les yeux, je n’ose rien :
Soir de mon âme,
Soir de quelqu’un.
A RIVERSIDE PIER
Evening passed by the riverside,
Golden sunlight drifting wide.
I felt my soul grow small and still,
As sorrow leaned upon my will.
The ferry crossed in the quiet air,
A wistful song still lingers there.
It drifted with forgotten song,
Like hearts that part and float along.
Souls scatter down the winding way,
Evening stops with none to say.
I bowed my head with lips held tight,
Longing unspoken in the fading light.
The foam kept pulsing in unsure streams,
What left to wait for, what left to dream?
So many shores the soul has known—
Which one was mine, and mine alone?
That song once full of youthful day—
When will its echo come my way?
The dusk now widens in trembling hand,
How to hold what slips like sand?
So many waters call and part,
The silt cries out in the river’s heart.
I bowed my head—I dared not say:
Evening was mine,
Evening—someone’s yesterday.
TÌNH TỰ MƯA
Cho anh xin em một ngày mưa gió
Có bước chân đời trên lối đi xưa
Vì biết bao lần mây xám đang trưa
Nên trọn đời anh đầy mắt sầu tháng hạ
Cho anh nhớ em một ngày mưa gió
Mỗi lần gió mưa ẩm ướt tâm hồn
Mỗi lần gió mưa buồn nặng cánh chim non
Những cánh chim dại khờ đo cuộc đời rộng lớn
Anh cũng như chim, dại khờ quá lắm
Nên mới chọn ngày mưa gió yêu em
Thấy anh chưa, đôi mắt tối âm thầm
Vầng trán cũ, nếp nhăn sầu ở lại
Bài thơ buồn của những con đường ấy
Tiếng guốc xưa còn khua động hồn anh
Mưa mù bay cho ấm lại vai mình
Và gió bấc nhủ đôi lòng đóng cửa
Anh nhớ muôn đời một ngày mưa gió
Mưa gió bên ngoài cho lời nói không đi
Mưa gió bên ngoài cho em không về
Cho chúng mình nhìn nhau gần chút nữa
Cho anh xin em một ngày mưa gió
Nhờ gió mưa về thấm dịu bàn tay
(Ôi ngày vui chưa đủ nối bàn tay
Để những ngón buồn rủ nhau tìm kiếm)
Con đường chiều nay trên đường rầy trở lại
Còn có ai chờ, ai đón không em
Mà sân ga chưa về đủ bóng hình
Hồn thép mảnh đã chừng run rẩy lạnh
Trưa áo trắng hay là chiều áo tím
Đường phố xưa, bài hát cũ, môi ai
Chiều gió mưa mù xoá một phương trời
Con chim nhỏ cánh buồn nghe đã nặng
Làm sao vui, trời mai đây sẽ nắng
Làm sao anh về, khi nắng mai lên
Đã xa xôi rồi đó bước chân mình
Chiều có chậm, xin nán giùm chút nữa
Cho anh gửi em một ngày mưa gió
Mỗi lần gió mưa tàn với ngày vui
Mỗi lần gió mưa làm ấm nụ cười
Em cười đi, sao môi cười không trọn
Và những lối đi xưa đã mòn đưa đón
Làm sao anh về đưa đón em đây
Làm sao anh về để nắm bàn tay
Để ta cùng quên, dù trời mưa hay nắng.
CONFIDENCE SOUS LA PLUIE
Accorde-moi, chérie, un jour de vent et pluie,
Où les pas de la vie suivent l’ombre d’autrefois.
Car tant de fois midi s’est fait nuage gris,
Et l’été, dans mes yeux, pleure à voix basse et froide.
Permets que je me souvienne, un jour de vent et pluie,
Chaque goutte me parle de l’âme mouillée,
Chaque bourrasque pèse sur l’aile repliée
D’un oiseau naïf mesurant l’infini.
Comme lui, moi aussi, trop simple, trop fragile,
J’ai choisi, sous la pluie, de t’aimer sans abri.
As-tu vu mes yeux, leur silence obscurci ?
Mon front ancien garde ses rides tranquilles.
Les vers tristes hantent ces rues familières,
Le bruit de tes pas résonne dans mes soirs.
Que la pluie tienne encore nos épaules serrées,
Et que le vent d’hiver scelle nos cœurs pleins d’espoir.
Je me souviens, toujours, d’un jour de pluie amère,
Qui a retenu les mots, gelé le chemin.
Et toi, ne venant pas, près de moi, si lointaine,
Pour que nos deux regards se croisent un instant.
Accorde-moi encore ce jour de vent et pluie,
Que la pluie apaise la brûlure des mains.
(Ô le bonheur fuyant de joindre les mains,
Les doigts tristes errant, chacun dans son chagrin…)
Sur les rails du passé, ce soir, je reviens :
Qui donc attend là-bas, ou vient à ma rencontre ?
Mais la gare est vide, et mon ombre vacille,
Le métal de l’âme frissonne en silence.
Midi en blanc, ou soir en robe violette ?
Vieille chanson, vieux trottoirs, lèvres passées…
Le vent efface un ciel déjà éloigné,
Et l’oiseau s’alourdit d’ailes trop mouillées.
Comment sourire, si demain le soleil
Revient chasser l’instant qui nous tenait encore ?
Comment rentrer seul, dans la clarté qui mord,
Quand tout ce qui fut semble soudain trop loin ?
Retiens le jour, ô temps, un peu plus long encore,
Que je laisse à ton cœur un jour de pluie et vent.
Car ces jours effacés raniment un instant
Un sourire, une main… et l’oubli des aurores.
RAIN CONFESSION
Let me borrow a day of rain and wind,
With your steps echoing on paths we once knew.
So many times the noonday sky turned dim,
And summer filled my eyes with tears like dew.
Let me remember you on a rainy day,
When wind and rain weigh down a weary soul,
When every storm cloud makes the young bird stray
And test the vastness of the world’s control.
I was like that bird — too foolish, far too fond —
To love you under rain, in drifting skies.
Haven’t you seen these silent, shadowed eyes?
This ancient brow, where sorrow still responds?
My verses ache with memories of our street,
The sound of heels still echoing my pain.
Let the mist keep our shoulders close, replete
With winter wind that seals us once again.
I’ll always remember one day of bitter rain,
When words stood still, too cold to find their way.
You did not come — I watched the empty lane,
And longed for our two glances to replay.
Let me borrow again one rainy day,
Let rainfall cool the fever in my hands.
(Oh joy that slipped before our fingers met,
Now each stray touch just roams through distant lands…)
This afternoon I return by railway track:
Is anyone still waiting there for me?
The station stands alone, the faces lack
The warmth I craved, and steel chills quietly.
Were you in white at noon or purple dusk?
Old streets, old songs, and lips of yesteryears…
The rainy fog has blurred a sky once just,
And heavy wings are falling with their tears.
How can I smile if tomorrow brings sun,
And all our fleeting closeness turns to stone?
How can I return, in the light, alone,
When even steps we shared feel overrun?
Let the day stretch out, don’t end it too soon —
Let me entrust to you a stormy day.
For every rainy hour revives the bloom
Of one faint smile… then takes it all away.
RỪNG
Cỏ vàng vọt lối đi xưa
Phút giây tìm lại đã mù dấu chân
Người xa giờ lãng quên dần
Mười năm ấy nở mấy lần măng mai
Tôi về tay giấu sau tay
Nghe mùa đông thổi gió may sang đèo
Khói hoang đầy mắt nhìn theo
Chiều nay còn lạnh hơn chiều hôm qua.
FORÊT
L’herbe est jaunie sur l’ancien sentier,
Le temps de chercher a perdu les pas.
L’être lointain s’efface, s’oublie,
Dix ans passés, combien de pousses en soie ?
Je reviens, les mains cachées derrière,
L’hiver souffle un vent froid sur les cols.
La brume sauvage emplit tout mon regard,
Ce soir est plus froid qu’hier, plus désert.
FOREST
The grass grows pale on the path we knew,
The moment to search has lost every trace.
The distant one fades in the drift of time —
Ten years gone, how often did shoots embrace?
I return with hands tucked behind my back,
Winter winds drift cold across the pass.
Wild smoke fills the gaze I cast,
And this evening is colder than the last.
ĐÊM THÁNG GIÊNG TRONG NÚI
Núi đen đầy mắt trông chờ
Ngàn sao lạnh với sương mờ cách ngăn
Mộng về chưa ấm hơi chăn
Ru đời chưa nổi đôi tuần gió mưa
Gối tay sầu đã bơ thờ
Mà xa người đến bao giờ nữa đây
Tháng giêng còn một đêm nầy
Hồn thơ dại nốt đêm nầy đó thôi.
NUIT DE JANVIER EN MONTAGNE
La montagne noire emplit le regard,
Mille étoiles froides, la brume en rempart.
Le rêve revient — la couche encore glacée,
La vie bercée n’a guère commencé.
Sous le bras replié, le chagrin s’endort,
Mais toi si lointain… jusqu’à quel port ?
Janvier ne garde qu’une nuit, la dernière,
L’âme en détresse pleure cette lumière.
JANUARY NIGHT IN THE MOUNTAIN
Dark mountains fill my waiting eyes,
Cold stars drift in misted skies.
Dreams return, but blankets stay cold,
Storms still young, not yet grown old.
My sorrow rests on a folded arm,
But how much longer from your charm?
One last night in January’s hold —
A foolish heart fades, quiet and cold.
MỘT THÁNG GIÊNG
Hoa và trái một đêm nào thức dậy
Nghe mộng đời xao xuyến giấc xuân xanh
Con đường đó một đêm nào trở lại
Cùng gió mưa phùn trên cánh tay anh
Hoa bỗng nở và trái sầu bỗng chín
Tim xa xưa còn đó chút trông chờ
Máu thơ dại vẫn tươi màu kỷ niệm
Bóng cây nào ôm mãi mắt hư vô
Tháng giêng đó, anh mĩm cười bước tới
Khi yêu em tay cũng mở như lòng
Môi thần thánh biết gì đâu tội lỗi
Lối đi nào ngây ngất bước song song
Ai sẽ nhắc trong những tàn phai ấy
Đêm hoàng lan thơm đến ngọt vai mình
Ai sẽ hiểu trong một lần trở lại
Mà hoàng lan xưa còn nức nở hồn anh
Tháng giêng hết, thôi giận hờn đã muộn
Khi xa em vai mới biết đau buồn
Tơ gấm biếc nào nâng từng bước chậm
Mang trả giùm tôi về những dấu chân chim
Hoa và trái, đêm này đây thức dậy
Ôi mộng đời, em hiểu chứ, xuân xanh
Con đường đó đêm này đây trở lại
Với gió mưa phùn rụng cánh tay anh.
UN JANVIER
Une nuit, les fleurs et les fruits se sont éveillés,
Sentant le rêve agité d’un printemps effleuré.
Ce chemin-là, un soir de bruine est revenu
Sur ton bras tendu, la pluie fine a plu.
La fleur s’est ouverte, le fruit triste a mûri,
Un cœur ancien attend encore, meurtri.
Le sang naïf brille aux couleurs d’antan,
L’ombre des arbres embrasse le néant.
Ce janvier-là, je souriais, le cœur nu,
Aimant tes mains ouvertes à l’inconnu.
Ta bouche divine ignorait les péchés,
Les pas en duo s’égaraient en beauté.
Qui donc évoquera ces heures fanées,
Quand le ylang embaumait nos pensées ?
Qui comprendra, lors d’un retour soudain,
Que ce parfum pleure encore dans mon sein ?
Janvier s’achève, la colère est trop tardive —
Ce n’est qu’en te perdant que l’épaule se fait plaintive.
Aidez-moi, soie bleue, à rattraper, tout doux,
Les pas d’oiseaux qui s’enfuient à genoux.
Fleurs et fruits, ce soir encore s’éveillent,
Ô rêve de vie — tu comprends, belle veille.
Ce chemin-là, ce soir encore revient
Avec la bruine tombant sur mon bras incertain.
A JANUARY
One night, the flowers and fruits awoke,
Spring dreams stirred, the silence broke.
That same old path returned again,
With misty rain on my arm like pain.
The flower bloomed, the sorrowed fruit fell,
An ancient heart still waits in its shell.
Naïve blood glows in memories deep,
While phantom trees their silence keep.
That January, I smiled and came near,
Your open hands had nothing to fear.
Your sacred lips knew nothing of sin,
Two steps wandered where dreams begin.
Who will recall those faded hours,
When ylang scent rained down in showers?
Who will know, if we meet again,
The fragrance still weeps inside my pain?
January ends — too late for regret,
Only apart did my shoulder fret.
Oh softest silk, help me retrace
Those tiny bird-steps lost in space.
Tonight again, the fruits and flowers rise —
O dream of life, can you see through my eyes?
That path returns in the evening rain,
Still falling softly on my arm again.
THÂN TRỌNG SƠN
Tháng 8 / 2025
