mardi 27 octobre 2015

BÀI CA MÙA THU





I.

Sẽ sớm chìm trong tối tăm giá buốt
Thôi giã từ ngày nắng hạ rộn ràng
Nghe đâu đây âm thanh buồn ảo não
Cành khô rơi trên sân gạch vọng vang.

Trong hồn tôi cả mùa đông trở lại
Giận, ghét, rung rinh, kinh khiếp, nhọc nhằn,
Như mặt trời trong ngục sâu địa cực
Trái tim tôi, một khối đỏ giá băng.

Tôi rùng mình nghe cành khô rơi rụng
Tiếng vọng đục khàn giàn giáo đang xây
Linh hồn tôi như ngọn tháp đổ sụp
Chịu bao đục phá dai dẳng bao ngày.

Chừng như nghe tiếng gõ đều đơn điệu
Đâu đây ai vội đóng nắp quan tài
Cho ai đấy? Hè qua rồi, thu tới
Tiếng huyền bí như điệu buồn chia tay.

II.

Tôi yêu mắt em long lanh màu biếc
Nhưng hôm nay chỉ cay đắng ngậm ngùi
Cả tình em, lẫn phòng khuê, góc lửa,
Đâu sánh bằng biển rực ánh dương soi.

Hãy yêu tôi với trái tim người mẹ
Cho dù tôi có độc ác, bạc tình,
Là chị hay người tình, cứ dịu dàng nhé
Như thu vàng hay sắc nắng lung linh.

Chẳng mấy chốc mộ sâu đang ngóng đợi
Gối chân em cho tôi tựa đầu lên
Mùa hạ nồng trôi qua đầy tiếc nuối
Phút giao mùa ngắm tia nắng vàng êm.


THÂN TRỌNG SƠN dịch.





CHANT D'AUTOMNE


I

Bientôt nous plongerons dans les froides ténèbres ;
Adieu, vive clarté de nos étés trop courts !
J'entends déjà tomber avec des chocs funèbres
Le bois retentissant sur le pavé des cours.

Tout l'hiver va rentrer dans mon être : colère,
Haine, frissons, horreur, labeur dur et forcé,
Et, comme le soleil dans son enfer polaire,
Mon coeur ne sera plus qu'un bloc rouge et glacé.

J'écoute en frémissant chaque bûche qui tombe ;
L'échafaud qu'on bâtit n'a pas d'écho plus sourd.
Mon esprit est pareil à la tour qui succombe
Sous les coups du bélier infatigable et lourd.

Il me semble, bercé par ce choc monotone,
Qu'on cloue en grande hâte un cercueil quelque part.
Pour qui ? - C'était hier l'été ; voici l'automne !
Ce bruit mystérieux sonne comme un départ.

II

J'aime de vos longs yeux la lumière verdâtre,
Douce beauté, mais tout aujourd'hui m'est amer,
Et rien, ni votre amour, ni le boudoir, ni l'âtre,
Ne me vaut le soleil rayonnant sur la mer.

Et pourtant aimez-moi, tendre coeur ! soyez mère,
Même pour un ingrat, même pour un méchant ;
Amante ou soeur, soyez la douceur éphémère
D'un glorieux automne ou d'un soleil couchant.

Courte tâche ! La tombe attend ; elle est avide !
Ah ! laissez-moi, mon front posé sur vos genoux,
Goûter, en regrettant l'été blanc et torride,
De l'arrière-saison le rayon jaune et doux !



CHARLES BAUDELAIRE.
( 1821 - 1867 )

dimanche 27 septembre 2015

QUỐC HỌC - KÝ ỨC RỜI













Ký ức rời, ký ức không liền mạch, nhớ bao nhiêu kể được bấy nhiêu. Chuyện ngày xưa, gom góp dăm ba điều, kể từ lúc tuổi mười lăm vô trường Quốc Học. Sau ba năm, thì cũng như tất cả bạn bè khác, với mảnh bằng kết thúc tuổi học trò, tôi rời trường vi chút ít âu lo. Học gì đây? Tương lai nhiều lối mở. Trường dược, trường y? Con nhà nghèo đừng có với cao. Đường binh nghiệp? Uống thuốc liều cũng không dám bước vào! Thôi thì cứ theo nếp nhà mà chọn ngành sư phạm. Học bốn năm, rồi thêm bốn năm thaphương cầu thực. Hạnh phúc biết bao, lại trở về trường xưa. Lại trở về với những căn phòng quen thuộc cũ, nhưng không phải với vị trí ngước mắt nhìn lên, mà với tư thế người đứng ở bục giảng bên trên.


HỌP MẶT CỰU HỌC SINH QH tại SAIGON


Rất nhiều năm tôi đi dự họp mặt, cùng bạn bè đồng lứa đồng môn. Nhớ nhớ quên quên, ai mất ai còn, giữa Saigon sôi nổi nhớ về Huế trầm mặc. Mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh. Nhớ về trường thì ai cũng giống nhau: cùng chia sẻ chung một niềm tự hào, trường của TÔI đó, trường của TA đó! Một hai ba năm, tôi còn nhớ rõ, ban đầu số cựu giáo sư đến dự không bao nhiêu, nhưng dần dần các thầy cô được mời ngày càng nhiều. Từ hàng ghế cựu học sinh, tôi nhìn lên phía trước.  Có những giáo sư thời tôi đi học. Và cũng có những đồng nghiệp cùng thời ( có vị còn ít tuổi hơn tôi ). Rồi có dịp, tôi tâm sự với một bạn trong ban liên lạc, tôi là diễn viên sắm hai vai: là cựu học sinh, và i cũng đã từng dạy ở trường, thời gian khá dài, bảy tám năm, giai đoạn bắc cầu giữa hai chế độ. Nói thế thôi, nhưng bất ngờ ngay năm sau đó, các bạn lại mời tôi về như một cựu giáo sư, trong buổi lễ, tôi được xướng danh và được tặng hoa: Thầy dạy tại trường từ 71 cho đến 78.


NGƯỜI TỪ TRANG SÁCH BƯỚC RA.


Cơ chi tôi được về với Huế. Đó là nhan đề bài viết của tôi, đã đăng trên đặc san Quốc Học mấy năm rồi ( chính xác là hai ngàn lẻ tám ). Bài nhắc đến những kỷ niệm ba năm đi học . Tam Nhị Nhất ban C ( sinh ngữ văn chương ), nhắc đến các thầy cô đáng kính, và các bạn cùng lớp thân thương. Tên các bạn, tôi đều viết tên thật, với mong ước biết đâu có bạn sẽ đọc, và lên tiếng phản hồi cho tôi được biết tin, vì mấy mươi năm qua tôi vẫn không quên, tuổi thanh xuân, một thời hoa mộng.
Rất bất ngờ tại nhà riêng, một buổi sáng, có cuộc gọi ( không biết của ai ): S đó phải không, bạn cũ đây, đoán được mới tài, mà có nhận ra ging ai không đó? Thôi được rồi, chịu khó chờ, một lát nữa thôi, sẽ có Nhất C 1 Quốc Học ghé chơi, không còn là tóc thề mười tám mà bà lão bảy mươi! Tin được không, Cao Thu Cúc đây rồi! ( thật ra thì bạn xưng tên mới nhận biết ).
Thấy nhắc đến mình trong bài tôi viết, bạn đã bỏ công dò hỏi, số điện thoại và cả địa chỉ nhà, để từ Saigon lên tìm cho ra. Từ bữa đó, bạn học cũ trở thành bạn văn. Không còn chuyện học hành, nay bàn chuyện văn chương. Bạn giới thiệu cho tôi những nhà văn nhà thơ khắp bốn phương. Và khuyến khích tôi đọc rồi dịch dần để đó. Từng bài từng chương gom góp cho đủ bộ. Chờ cơ duyên in ấn phát hành chơi. Bạn nói chân thành nên tôi đã nghe lời, và đã ( liều mạng ) in một cuốn.
Còn chuyện của Thu Hương cũng không kém phần lý thú. Có cô cháu tình cờ đọc được đặc san. Ôi, dì ơi, có ông nào viết nhắc tên dì đây này. Sách bên Việt Nam, không phải sách ở đây. Đúng là dì rồi, với họ tên đầy đủ. Dẫu đã mấy chục năm, nhưng chắc dì còn nhớ. Chắc chắn rồi, bạn vẫn còn nhớ. Bạn đang ở một nơi cách đây mười bảy tiếng múi giờ. Một nơi với tên gọi đẹp như thơ, Aloha, Hạ Uy Di, thiên đường du lịch. Và bạn cũng đã về, đã thăm, đã gặp.
Cũng từ trang sách bước ra còn một nhân vật, ( mà tôi viết là rất thân, rồi không thân nhau nữa ), mà i chỉ dám viết tên tắt T.L., hay là tên giả Tố Liên. Đó là cô gái hay nàng tiên? Mà mấy chục năm tôi tìm hoài không gặp, bỗng thấy bạn trên trang báo Sông Hương, với những bài thơ, những hồi ký dễ thương. Và, tất nhiên rồi, nối lại liên lạc. Tuy chưa phải là mặt đối mặt, mà chỉ là những cuộc đàm thoại viễn liên. Giờ ni bạn ở nơi mô, hả bạn hiền?


BUỔI GIAO THỜI, CHUYỆN ÍT NGƯỜI  KỂ.


Đầu tháng 3/1975, trường tạm ngừng hoạt động. Không hẹn nhau nhưng mọi người đều xuôi Nam. Điểm dừng chân là thành phố bên sông Hàn, và một lần họp ở toà nhà bưu điện. Thân ai nấy lo, khi thời cuộc chuyển biến. Trường chỉ kịp lo được một chuyện: giao hồ sơ cá nhân đến tận tay mỗi người. Đến cuối tháng, mọi việc đã ngã ngũ rồi, ít nhất là cho mảnh đất miền Trung. Kẻ trước người sau quay trở lại trường, dẹp chuyện riêng tư, lo vic chung trước đã. Ngày 16 tháng tư, thật là chuyện lạ, trường lại mở cửa đón học trò. Dọn dẹp ngổn ngang của chiến sự, sắp xếp kết thúc năm học dở dang. Ban Điều hành mới đã sẵn sàng, với một trưởng hai phó, và hai trưởng ban. Ba tháng hè khác hẳn mọi năm, nghĩa là không một ngày ngưng nghỉ. Tất bật rộn ràng, người chuyển đến, kẻ bỏ đi. Thầy cũng thế, mà học trò cũng thế. Cố tập cho quen dần với tình hình lịch sử đã sang trang. Qua năm học mới, những thầy giáo mấy chục năm trong nghề nay lại thấy ngỡ ngàng, với bao nhiêu chuyện lạ lẫm chưa từng nghe thấy. Bỏ bài soạn, để lo viết giáo án, nhắc nhở nhau phải đủ năm bước mới ngừng. Đừng có dạy ngẫu hứng lung tung, phải bám kỹ mục đích yêu cầu định trước. Thôi hướng dẫn, làm chủ nhiệm cũng được. Thôi đi dạy, hãy tập tành đứng lớp. Dăm bữa, nửa tháng, vác sổ đi dự giờ. Và cuối năm bình bầu đừng có tơ lơ mơ, chỉ nói ưu điểm mà không hề có khuyết nhược điểm! Cũng đừng quên nói là thường xuyên nghe đài đọc báo. Và luôn tuân thủ mọi ý kiến chỉ đạo. Những chuyện như thế là dấu vết của một thời. Ai cũng tặc lưỡi,  bình thường thôi! Có chăng là đôi chút ngậm ngùi, khi nghe gọi là giáo viên lưu dụng. Thậm chí còn có kẻ cố tình bỏ đi dấu nặng. Dùng từ lưu dung, vô nghĩa, mà ngạo mạn khinh khi!
Chuyện này kể không phải để nhớ, mà để quên đi.


NHỮNG NGƯỜI MUÔN NĂM CŨ


Năm học 75-76 rồi cũng qua mau. Với nhiều chuyện buồn vui của " thuở ban đầu ", với nhiều xáo trộn, đổi thay trong đội ngũ. Tạm chia tay với nhiều đồng nghiệp cũ, và đón chào nhiều người mới chuyển sang. Có nhiều vị lâu nay hoạt động trên rừng, cũng có vị nghe nói là " A chi vin " ( Nguyễn Mười, Hồ Đăng Vu, Trần Quốc Toản... ) , nhiều nhất là từ trường Kiểu Mẫu chuyển lên, vì trường giải thể sau thời gian ngắn đổi tên. Thời gian này với  vai trò " phó ban ", tôi chịu trách nhiệm về công tác giáo vụ. Cả lực lượng gần một trăm người đó, cứ theo ngành đào tạo mà phân công. Ngặt một điều ( các vị còn nhớ không?), thời trước là giáo sư Lý Hoá, nay phải tách ra đôi ngã đôi đường, Lý một bên và Hoá một bên. Thôi thì cứ coi mặt đặt tên, tôi mạn phép âm thầm tách bạch. Trần Như Kiên, Lê Cảnh Em, Trần Ngọc Kỳ, Lê Quang Khanh, Lê Bá Lại, anh dạy Lý,  anh dạy Hoá cũng chẳng sao. May mà các anh không phản đối tiếng nào. Tương tự như thế là các thầy cô Sử Địa, cũng từ nay mỗi vị chỉ dạy một môn. Cô Lê Liên, anh Nguyễn Ngọc Anh, cô Hồng Vân... , à, nhóm Địa còn có hai anh Trần Gia Th, Nguyễn Hữu Huyên, trước nghe đâu là dân Toán Lý, và còn ai nữa, xin lỗi, tôi không nhớ hết.
Còn mt vic na, thit tình là rt mt: chia thi khoá biu cho c trường! May mà còn mi thêm được Phan Văn Phương. Hai chúng tôi giam mình c ngày trong phòng giám hc cũ, trước tm bng to đùng vi nhng quân c trng xanh vàng đỏ ( mi mt màu tượng trưng mt b môn ),  rút ra, cm vào,  tính toán thit hơn, min sao hc sinh đủ gi đủ tiết, còn giáo viên thì khi cn biết, t th hai đến th by ngày nào cũng có gi cũng chng sao, lúc này có còn ai dy bán công, tư thc na đâu!
Ôi! Những người anh, người bạn năm nào, có người tôi còn gặp lại, nhưng cũng có người nay xa lắc xa lơ!



VĂN NGHỆ MÙA BỘI THU


Có một kỷ niệm đẹp như mơ, là chuyện văn nghệ học trò quý tư năm 76, nhằm lúc       phong trào thi đua vừa phát động, hội diễn mấy chục trường trong cả tỉnh ( lúc này là từ đèo Ngang đến đèo Hải Vân ).
Quốc Học mang dự thi ba tiết mục, cả ba đều đạt giải hạng A ( có kịch, có đàn, tất nhiên có cả hát ca ). Vở kịch ngắn mang tên "Cô lớp trưởng ", đạo diễn  là thầy Nguyễn Văn Dũng tài hoa. Mục thứ hai là hoà tấu đàn dây, khó có trường nào theo kịp tiết mục này, ( kiếm đâu ra hơn hai chục tay đàn mandoline và guitare thành thục ?, nhất là chơi sao nổi " polonaise "của nhạc sĩ Chopin! ). Tất cả nhờ tài của thầy giáo đàn anh: Trương Huệ Mẫn dày công tập luyện. Tiết mục thứ ba là một màn hợp xướng, gồm đến một trăm hai mươi em tuyển từ nhiều lớp, giọng nữ giọng nam giọng bổng giọng trầm, hát đủ bốn bè bài hát dài bốn chương: " Tiếng hát người chiến sĩ biên thuỳ " của nhạc sĩ Tô Hải.

Chn đây biên thu có ta ngày đêm,
Súng cm chc tay cho núi rng ng yên...

Chiu chiu dng chân đỉnh cao sườn núi,
Ai đi xa xôi nhưng lòng vn vui.
Ngó trông xa xa tn phía chân tri
Quê hương yêu du bao người ch trông...

Rng biên cương bao mến yêu đã ngăn chn quân thù
Núi biếc nương đèo ta đứng trông thêm thiết tha tình yêu
Vì quê hương bao mến yêu ta đã đi nơi xa vi
Chiến sĩ biên thu ta ca hát vang muôn li ca yêu đời...



Mỗi chương bài đổi thay qua nhiều tiết tấu, trầm mặc dịu dàng hào hùng sôi động. Chúng tôi phụ trách mỗi người một giọng, Trương Công Quy, Lê Cảnh Em, Phan Minh Trị và tôi. Đến lúc bài hát tập gần xong rồi, ba bạn giao cho tôi việc chỉ huy khi ra trình diễn. Góp phần vào thành công là phần lĩnh xướng điêu luyện, của em Tôn Thất Quỳnh Án với giọng tenor vút cao.

Nhắc lại chuyện thời nào để nhớ!

NỘI QUY TIẾP KHÁCH NƯỚC NGOÀI.


Có một dạo nói chuyện với người nước ngoài là điều cấm kỵ. Lỡ gặp tình cờ cứ đường ai nấy đi. Họ có hỏi thì giả lơ, không nói gì ( làm bộ như mình không hề nghe hiểu ). Còn nếu muốn chứng tỏ xứ này người tài giỏi không hề thiếu, tiếng Tây tiếng Mỹ khối người nói làu làu, dừng chân lại trao đổi vài câu, thì chắc chắn sau đó không lâu, sẽ được mời và cố mà giải thích. Anh có biết đó là ta hay địch, mà khoa môi múa mép ba hoa? Ôi trời ơi, đến giờ này thì địch ở đâu ra! Làm khó nhau thế này là hết nước nói rồi. Ngậm miệng ăn tiền từ nay xin hứa, tôi chỉ lỡ một lần này thôi.
Đó là i chuyện bàn dân thiên hạ. Vô trong trường học có gì khác hơn? Nhất là đối với trường Quốc Học, nơi khách nước ngoài tới thăm luôn? Khỏi phải nói, cứ giữ đúng trật tự kỷ cương. Chỉ có hiệu trưởng mới là người tiếp xúc, còn ai khác muốn nói gì phải đúng nơi đúng lúc, và phải qua phiên dịch thông ngôn. Dù có nói giỏi tiếng Anh như tổng thống Clinton. Hay thạo tiếng Pháp như tổng thống Chirac. Nói rõ như thế, cứ thi hành, đừng có thắc mắc. Vậy mà có người vi phạm, thế mới đau. Chuyện đơn giản, chẳng có gì đâu. Một buổi sáng đẹp trời đầu năm 78. Có mấy ông khách Hung Gia Lợi ghé thăm. Làm việc với trường xong, buồn tình mấy ổng dạo bước ngoài sân, ngang chỗ thầy giáo trẻ Bùi Truyền và đám học trò đang đứng. Mấy ông ni có biết tiếng Anh không thầy? Mà có biết cũng không giỏi bằng thầy, thầy hí? Dân Đông Âu biết chi Anh với Mỹ. Để thầy hỏi thử cho chúng bây coi. Và thầy lên tiếng hello, how are you? rạch ròi.  Rứa mà họ cũng trả lời được. Rồi hai bên vui vẻ chuyện trò, lời tuôn như nước. Lời sếp dặn, thầy giáo tiếng Anh đã vội quên. Chỉ khi nào cái ghế hiệu trưởng các đồng chí đã ngồi lên, thì khách khứa phương xa tha hồ tiếp. Còn bây giờ, nói gần nói xa chng qua nói thiệt: nội quy tiếp khách là... không được tiếp ai! Mời viết cho tôi bản kiểm điểm đủ dài, nói cho hết động cơ nào thúc đẩy. Có chi mô, tại mấy đứa học trò xúi bẫy, nói khích tôi khiến tôi phạm lỗi lầm! Thôi tôi xin chịu án phạt: cuối năm, mất danh hiệu lao động tiên tiến.


DẠY NGOẠI NGỮ KIỂU LỒNG GHÉP



Còn một chuyện " có yếu tố nước ngoài " nữa. Xin kể tiếp ra đây cho vui cửa vui nhà. Lần này thì là khách Pháp lang sa. Chắc cũng là người trong ngành giáo dục,
vì tới trường họ đòi thăm lớp dự giờ. Hiệu trưởng Đặng Xuân Trừng ưu ái chọn tôi. " Có anh thì tôi yên chí lắm rồi, cố gắng dạy sao cho thật tốt, đừng để trường phải ốt dột, danh tiếng lẫy lng, truyền thống trường ta!"
Đi với khách, tôi đã nhận ra, có anh Bửu Ý đóng vai phiên dịch. Tôi xác định được ngay mục đích: 12 C5 là lớp khá của trường, học sinh đều ngoan ngoãn, dễ thương, và nhất là lâu nay vẫn hăng say phát biểu. Có một điều không nói ra ngay là thiếu: sách giáo khoa thời này phải bảo đảm được yêu cầu, lồng chính trị vô nội dung bài giảng. Không có ngoại lệ cho sách dạy ngoại văn. Dân tộc ta yêu nước nồng nàn, chống ngoại xâm, nhớ ơn những anh hùng liệt sĩ, kháng chiến thần kỳ, đánh thắng đế quốc to... Bài giảng hôm nay, thật tình cờ, rơi đúng vào chủ đề như thế. Chuyện về anh hùng Nguyn Trung Trực với câu nói thuộc lòng của bao thế hệ: Bao giờ cỏ còn mọc trên nước Nam... Tên bài tôi còn nhớ, dù đã mấy chục năm: " Tant que l'herbe poussera sur cette terre". Tôi cố vận dụng theo giáo học pháp, qua văn phạm, giảng từ vựng để giúp hc sinh hiểu được bản văn. Cũng gợi mở, phát triển tư duy, phát vấn. Giờ học sinh động như tôi mong muốn, mà không dùng tiếng mẹ đẻ xen vào. Hết nội dung bài, tôi kết luận một câu: Học lịch sử, các em nên nhớ, kẻ thù của ta là chủ nghĩa thực dân, còn người Pháp, nhân dân Pháp, muôn đời là bạn quý.
Hiệu trưởng mời về phòng họp góp ý. Các giáo sư người Pháp nhấn mạnh một điều: cũng từng dạy ngoại ngữ đã nhiều, hôm nay chúng tôi mới ngộ ra cái mới: dạy ngôn ngữ vẫn có thể lồng ghép giáo dục tư tưởng vào, hèn gì mà học sinh Vit Nam nổi tiếng khắp bốn biển năm châu! Hiệu trưởng nghe, có vẻ rất khoái. Tôi nhìn anh Bửu Ý và thầm nói: Anh dạy đại học có kiểu ni không?!


Thôi chỉ kể chừng đó, không dám dài dòng. Sợ mất thì giờ người đọc với những chuyện tào lao. Làm sao cũng chẳng làm sao, dẫu có thế nào cũng chẳng làm chi. Bạn xưa gặp gỡ mấy khi, trường xưa hồi tưởng, vội ghi mấy dòng. Lời tâm sự tận đáy lòng, chuyện đời có có không không, cũng đành!


THÂN TRỌNG SƠN
CHS ( 60-63 )
CGV ( 71-78 )





samedi 8 août 2015

Thơ TOSHIKO HIRATA




Thơ TOSHIKO HIRATA
Nhà thơ Nht Bn
( 1955 -        )



      T thp niên 80 ca thế k XX, Toshiko Hirata đã được nhc đến như mt khuôn mt ni bt trong trào lưu " bùng n các nhà thơ n " ca nn thi ca Nht Bn đương đại. Thơ Toshiko Hirata thường có v hài hước đen, đề cp nhng vn đề cá nhân trong nhng tình hung khác thường, dn đến nhng khc khoi v nếp sng gia đình truyn thng và v trí ca mi người theo phân công ca xã hi.
Các bài thơ dưới đây ( tr bài cui cùng - Đừng rung chuyn - là cm tác sau trn động đất kinh hoàng ngày 11/3/2011 tàn phá min đông bc nước Nht ) trích t tuyn tp Taminaru ( Cui cùng ), được gii thưởng Bansui năm 1997.
Thơ Toshiko Hirata đã được dch sang tiếng Trung, tiếng Hàn, tiếng Anh, tiếng Ý và tiếng Nga.
       Hin nay, Toshiko Hirata vn tiếp tc làm thơ, ngoài ra còn viết tiu thuyết, kch và tiu lun.


LI THAN PHIN CA CƯ DÂN


Ai đang trèo lên tường nhà đấy?
Tường có phi để trèo đâu
Tường để v hình lên mà

Ai đang nói trên mái nhà đấy?
Mái nhà có phi là nơi trò chuyn đâu
Mái nhà để khiêu vũ dưới mưa mà.

Ai đang đánh bóng ca s đấy?
Ca s có phi để đánh bóng đâu
Ca s để rn ràng va đập nhau mà.

Ai đang khóc dưới nhng tm ván sàn đấy?
Khong không bên dưới chng phi để khóc
Mà để nhng tên trm n np và ung đến say mèm.

Ai đang rơi t nhng cu thang đấy?
Cu thang chng phi để rơi
Mà để giăng dây phơi khô mc ng.

Ai đang gõ ca đấy?
Cánh ca chng phi để gõ vào
Ca đó, dng đứng lên,
Để ngăn cách bn và tôi.



K QUC


Gia đình kia có v hơi k quc phi không?
Chiếc anten truyn hình vn nm ch nó rơi xung
Tm bin hiu trước ca nhà là g r tin
H ch git giũ mi tháng mt ln
H có mt tượng Pht ln trước sân.
( Tôi thy vy khi trm nhìn qua hàng rào )

Gia đình kia có v hơi k quc phi không?
Ông chng đến đêm dt bò v nhà
Bà v mi sáng đi khiêu vũ
Lũ tr trn trung đi hc
C nhà nuôi trng nm dưới tm thm
( Tôi thy vy khi trm nhìn qua ca s phòng tm )


Gia đình kia có v hơi k quc phi không?
Ông chng đang chế to tên la
Bà v đang mài dao
Lũ tr đọc sách v bnh tt người ln
H ăn cơm bên dưới chiếc bàn
( Tôi nhn ra vy khi trm nhìn qua nhà bếp )

Gia đình kia có v hơi k quc phi không?
H chuyn đến đây tròn mt năm ri
H không mang theo quà cáp cui năm
H không đến để lun bàn mi chuyn
H du hành như mt gia đình đi dp năm mi
H đang trù tính mt kế hoch nào đó
( Tôi nghe nó đang bò dưới sàn ).


NGƯỜI VI NGƯỜI


Xin cho tôi nghe ging nói ca bn
Xin hãy lng nghe ging nói ca tôi

Xin v chiếc ca s bn thích
Xin hãy để tôi v sc màu tôi ưa.

Xin cho tôi mượn cái h ca bn
C thoi mái trèo lên ngn núi ca tôi.

Xin cho tôi xem xương đòn ca bn
Hãy đổi mt mu xương ca bn cho tôi.

Xin cho tôi xem đường ch tay may mn ca bn
Tôi s cho bn mt phn đường sinh mnh ca tôi.

Xin để tôi tiếp cn tường thut ca bn
Xin nghe trn câu chuyn ca tôi.

Xin cho tôi xem thương tích ca bn
Xin hãy nhìn vết so ca tôi.

Xin để tôi thy bn ra sao khi mt đẫm l
Tôi cũng s khóc bi mun bn cnh tôi.

Xin v cho tôi bn đồ
Ca thành ph nơi bn sinh trưởng
S có ngày tôi mun cùng bn đi đến đó.

Xin cho tôi xem chiếc bóng ca bn
Tôi s xếp nó cnh bóng ca tôi
Hn là c hai s ging ht nhau
Xin cho tôi biết tên bn
Và cũng xin hãy hi tên tôi.



NGƯỜI KHÔNG CÓ CÁNH TAY


Có người không có cánh tay đang đứng đó
Hn vi tôi đối mt nhau li băng qua đường
Như có chiếc cu dây thng treo gia hai chúng tôi
Hn không có cánh tay nào
Hn đi li này khi đèn xanh bt
Tôi va đi va nhìn xung đôi giày
Ra v đang lo lng
Tôi bước đi bên hn
Khi đã ti phía bên kia
Khi đã vượt qua cu tôi quay li nhìn
Tôi nhìn chiếc áo choàng cũ k ca hn
Tôi quan sát hai ng tay trng không
Nơi áo choàng ca hn đang pht phơ trong gió.

Tôi là người đã cht hai cánh tay ca hn
Tôi dùng cưa ct ri chúng
Như cách vt b hai cành cây tha thãi
Để hn không th cm bánh lái
Để hn không th gõ phím đàn
Để hn không th m ca đi ra
Để hn không th đến nơi nàng
Để hn không th túm ly ngc nàng
Để hn không th bóp c nàng
Tôi đã cưa vi tt c sc lc
Tôi thc hin hoàn ho, xem đấy là ln đầu tiên
Du hn đã khen tôi thành tho
Thân th ca người không cánh tay
Vn sch s như cái cây vào mùa đông
Nhưng

Nhng cánh tay mc li, mc li na
Khi hn ti được phòng nàng
Hai ng tay rng ca chiếc áo choàng
S đầy đặn li như nhng cành cây
Ngay c khi tôi đã tách gn làm hai
Nhng cánh tay mc li, mc li mãi.



GIA ĐÌNH NG NGHĨNH CA TÔI


Nhng con qu tháng tám
Nhìn chm chp chúng tôi.
T sáng tinh mơ tr đi
Cha không th ti cơ quan chính ph
M không th đi thương thuyết vi hãng bo him
Con gái không th đi làm công ty thiết kế
Con trai không th dy khoa hc xã hi.

Nhng con qu tháng tám
Nhìn chm chp chúng tôi
Ngay c vào bui chiu
Cha không th ti lp hc khiêu vũ
M không th gp hun luyn viên qun vt
Con gái không th ln vi bình hơi
Con trai nhún nhy mt điu nht nhoà trong phòng khách.

Nhng con qu tháng tám
Nhìn chm chp chúng tôi
Ngay c khi đêm đã xung
Cha không th thiêu hu nhà kho
M không th la gt tình nhân
Con gái không th cướp taxi
Con trai không th bt cóc tr nít.



LI CHÀO HI LÀ QUAN TRNG


Khi bn sp qua cu
Hãy chào hi " Xin cho tôi đi qua "
Nếu không nói, chiếc cu s gãy đôi
Khi bn mi đi na đường.

Khi bn sp bước vào xe
Hãy chào hòi " Xin cho tôi vào "
Nếu không nói, bánh xe s n
Khi bn ngi xung ghế.

Khi bn sp bơi trong h
Hãy chào hi " Xin cho tôi bơi "
Nếu không nói, h nước s biến thành cát
Khi bn nhúng chân vào.

Khi bn sp lau mt
Hãy chào hi " Xin để tôi cùng lau vi bn "
Nếu không nói nói, chiếc khăn s thy đau
Khi bn đắp vào mt.

Khi bn sp lên giường ng
Hãy chào hi " Xin cho tôi ng đây "
Nếu không nói, chiếc giường s biến thành quan tài
Khi bn mi thiếp ng.




PHÒNG NG CA VAN GOGH NHƯ TÔI NHÌN THY


Trong phòng này có hai cái ghế
C hai đều gin d, chng cu k,
Th loi không rõ,
Tui tác cũng không rõ,
C hai đều gin d nhưng
Ghế bên trái hơi trưởng thành hơn
Cái ghế bên phi
Có th nó là anh trai
Còn cái ghế bên trái là em gái.

Gia hai cái ghế là mt cái bàn
Choán gn hết na căn phòng
Kích thước cái giường còn ln hơn
Cái bàn và hai cái ghế đặt sát nhau
Có điu cái giường chng chút xu h
V kích thước quá c ca mình.

Bàn và ghế đều đứng
Trong khi giường thì nm
My ngày nay nó không n lm
" Kho hơn nhé, cha ơi "
" Kho hơn nhé, cưng ơi "
Người v và hai đứa con
Nhìn cnh đó, lòng lo lng, bn chn.

Người chng không cm c được lâu
Máu chy ra t cơ th ông
Nhum sàn nhà mt sc màu u ti
Người v cm cái bình vi cái cc
Sn sàng đem nước ti cho người chng đang hp hi.

Mnh vi ln treo trên tường
Để bc cơ th người cha khi ông chết
Người anh ln đã âm thm quyết định
T mình làm vic đó khi đến lúc cn.
Không hay biết chuyn gì đang xy ra
Em gái nh đến gn bên cha
Nhưng không tht được nên li.





      
                                       ( Bedroom in Arles, tranh Van Gogh - Ngun : Wikipedia )



Người ngh sĩ đã v cnh này
Lúc cui đời đã t bn vào mình trên đồng lúa mì
Người ngh sĩ đã v cnh này
Thu sinh thi sng vi gia đình không hnh phúc.

Màu sc cái giường trong phòng
Ging vô cùng vi màu sc đồng lúa mì
Trong khi các bc tường ca gian phòng
Ging vô cùng vi màu sc bu tri
Che ph cánh đồng lúa mì.



ĐỪNG RUNG CHUYN


Nó rung chuyn
Hôm nay nó li rung chuyn na
Tôi không biết rng trái đất
Là mt cái nôi ng ngược
Mt cái nôi ác nghit khiến cho
Không ai ng được, c người ln ln tr con.

Bây gi là tháng ba, là mùa xuân,
L ra phi là mt mùa hin lành vi gic xuân êm,
Khi ng sâu ta chng thy tri đã sáng,
Nhưng mùa xuân năm nay
Rung lc ta và không để ta
Yên ng gic nng.

Hi trái đất, ch cn
Nhà ngươi c thn nhiên
Vui v quay tròn mãi
Dành s rung chuyn
Cho hoa pht phơ trong gió,
Cho qun áo git xong phơi phóng c năm
L ra ngươi ch cn thn nhiên quay tròn
Vô hi, vô tâm.

Hi nhng sc mnh đang xô lc trái đất
Hãy biến thành bong bóng và tan biến đi
Đừng rung chuyn
Đừng rung chu
Đừng run
Đừng
Đừng
Không!



( Dch t bn tiếng Anh ca Jeffroy Angles.
   Ngun :       actionyes.org )


THÂN TRNG SƠN
dch và gii thiu