Những sinh vật bị thời gian lãng quên

 

NHỮNG SINH VẬT BỊ THỜI GIAN LÃNG QUÊN
 Ray Bradbury

( 1920 - 2012 )

 

Ray Douglas Bradbury là một trong những nhà văn Mỹ có ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ 20, nổi tiếng với khả năng kể chuyện sống động trong các thể loại khoa học viễn tưởng, giả tưởng, kinh dị và trinh thám. Trong sự nghiệp kéo dài hơn 70 năm, Bradbury đã mang đến cho văn học giả tưởng một phong cách giàu tính văn chương và chiều sâu tâm lý, kết hợp ngôn ngữ thơ ca với những bình luận xã hội sắc bén. Ông sáng tác tiểu thuyết, kịch, kịch bản phim và hàng trăm truyện ngắn, vẫn tiếp tục chạm đến trái tim và khơi gợi suy nghĩ của độc giả cũng như giới nghiên cứu.

Các tác phẩm tiêu biểu:

 Fahrenheit 451 (1953)

 Tác phẩm nổi tiếng nhất của Bradbury là một lời cảnh tỉnh rùng rợn về kiểm duyệt và sự đồng hóa. Lấy bối cảnh trong một tương lai phản địa đàng, nơi sách bị cấm và “lính cứu hỏa” có nhiệm vụ đốt bất cứ cuốn sách nào bị phát hiện, câu chuyện theo chân Guy Montag — một lính cứu hỏa bắt đầu hoài nghi hệ thống và khao khát tìm kiếm tri thức. Truyền hình thống trị đời sống văn hóa, tư duy độc lập bị dập tắt, tạo nên một thế giới của sự thoải mái giả tạo và sự suy tàn trí tuệ.

Chủ đề: Kiểm duyệt, tác động của truyền thông đại chúng, chống trí thức, tầm quan trọng của văn học và tư tưởng tự do.

 Fahrenheit 451 là viên đá tảng của văn học phản địa đàng hiện đại, được nghiên cứu rộng rãi trong trường học và đại học. Những cảnh báo tiên tri của tác phẩm về công nghệ, kiểm duyệt và sự mất trí nhớ tập thể vẫn giữ nguyên giá trị trong thời đại kỹ thuật số. Bradbury sau đó đã chuyển thể tiểu thuyết thành kịch và kịch bản phim; tác phẩm cũng đã nhiều lần được dựng thành phim và sân khấu.

 The Martian Chronicles (1950)

 Tuyển tập truyện ngắn được ca ngợi này khắc họa quá trình loài người thuộc địa hóa sao Hỏa sau khi Trái Đất suy tàn. Không tập trung vào những pha hành động đậm chất khoa học viễn tưởng, Bradbury sử dụng văn phong trữ tình và ẩn dụ để khám phá bản chất con người, xung đột văn hóa và sự tàn phá sinh thái. Người Sao Hỏa — dù tiên tiến và huyền ảo — cuối cùng cũng bị những người định cư thay thế, mang theo những khiếm khuyết từng hủy diệt Trái Đất.

Chủ đề: Thực dân hóa, chủ nghĩa bá quyền văn hóa, hoài niệm, bản sắc, và suy thoái môi trường.

 Được ca ngợi vì phong cách thơ và chiều sâu chủ đề, The Martian Chronicles đã đưa Bradbury lên vị thế danh tiếng toàn quốc. Các nhà phê bình nhấn mạnh sự kết hợp giữa huyền thoại, khoa học viễn tưởng và châm biếm xã hội. Tuyển tập này vẫn là một trong những tác phẩm được yêu thích nhất của Bradbury và là một cột mốc của văn học khoa học viễn tưởng.

 The Illustrated Man (1951)

Tuyển tập truyện ngắn rùng rợn và liên kết với nhau thông qua hình ảnh một người đàn ông bí ẩn có cơ thể đầy hình xăm sống, mỗi hình minh họa cho một câu chuyện. Các truyện bao quát nhiều chủ đề và sắc thái, từ những vở kịch luân lý hậu tận thế đến những câu chuyện cảnh báo về hành trình vào vũ trụ. Bradbury thể hiện khả năng tiên đoán kỳ lạ về tác động của công nghệ lên cảm xúc và các mối quan hệ con người.

Chủ đề: Số phận, công nghệ, sự hồn nhiên của tuổi thơ, du hành thời gian, và cái giá tâm lý của tiến bộ. The Illustrated Man được ca ngợi vì sự đa dạng, chiều sâu tâm lý và sức sáng tạo trong kể chuyện. Cấu trúc khung truyện tạo sự gắn kết cho những câu chuyện độc lập, và tuyển tập này đã truyền cảm hứng cho phim ảnh, phát thanh và truyền hình.

Di sản của Ray Bradbury vượt xa phạm vi văn học thể loại. Ông đã đưa các chủ đề giả tưởng vào văn hóa văn học chính thống, ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều thế hệ nhà văn, nhà làm phim và độc giả. Nhiều truyện ngắn thời kỳ đầu của ông được đăng trên các tạp chí pulp sci-fi nay đã thuộc phạm vi công cộng và tiếp tục được độc giả mới khám phá lại.

Tác phẩm của Bradbury được giới thiệu trong tuyển tập Dystopian Stories và Science Fiction Study Guide. Sự trường tồn của ông không chỉ nằm ở bối cảnh tưởng tượng, mà còn ở chiều sâu cảm xúc và triết lý — một sự hòa quyện giữa kỳ diệu, cảnh báo và cái nhìn thấm đẫm tính nhân văn.

Ray Bradbury là một trong những cây bút hiếm hoi của thế kỷ 20 kết hợp nhuần nhuyễn giữa trí tưởng tượng khoa học và chiều sâu triết lý nhân sinh. Trong truyện ngắn được đề cập, Bradbury không chỉ dựng nên một tình huống kịch tính, khắc nghiệt về thiên nhiên và sự sống còn, mà còn biến nó thành một phép ẩn dụ rộng lớn về khát vọng sống, sức bền tinh thần và giới hạn của con người. Tác phẩm, dù mang dáng dấp của khoa học viễn tưởng, lại chứa đựng những câu hỏi về bản chất con người, ý chí, và niềm hy vọng ngay cả khi mọi thứ tưởng như đã mất.

 Biểu tượng của thiên nhiên khắc nghiệt

Cơn mưa dữ dội, dòng lũ quét, cái lạnh chết người… không chỉ là bối cảnh vật lý, mà là phép thử tinh thần. Thiên nhiên trong truyện mang hình ảnh của một thế lực vô hình, vừa đẹp đẽ vừa hủy diệt, giống như thời gian và số phận – luôn trôi đi, không chờ đợi, và buộc con người phải thích ứng hoặc bị bỏ lại.

Bradbury không miêu tả thiên nhiên như một kẻ thù rõ ràng, mà như một môi trường thờ ơ: nó không cố giết, nhưng cũng không cứu ai. Điều này gợi liên tưởng đến quan niệm hiện sinh – vũ trụ vốn vô nghĩa, chỉ con người mới tự gán cho nó ý nghĩa thông qua hành động.

 Cuộc vật lộn giữa tuyệt vọng và hy vọng

Nhân vật Lyte đã ở ngưỡng buông xuôi: “It’s no use. Go on without me.” – một câu nói không chỉ về sự mệt mỏi thể xác mà còn là dấu hiệu tâm lý của sự tan rã ý chí. Sim, ngược lại, đại diện cho phản ứng bám víu vào sự sống – dù bằng cách phi lý nhất: để dòng nước cuốn trôi họ như những khúc gỗ. Bradbury đặt hai thái cực này cạnh nhau để nhấn mạnh rằng sự sống đôi khi chỉ được kéo dài bởi một quyết định nhỏ – không phải luôn bằng lý trí, mà bằng bản năng tồn tại.

Con tàu – hình ảnh của cứu rỗi và ảo vọng

Khi họ nhìn thấy con tàu, đó là khoảnh khắc hy vọng bùng cháy dữ dội nhất. Nhưng ngay lập tức, câu hỏi lạnh lùng xuất hiện: “Where was the entrance?” – như một cú đánh thực tế. Trong đời sống, những mục tiêu cứu rỗi ta có thể chạm tới, nhưng lại không phải lúc nào cũng cho phép ta bước vào.

Con tàu vì thế vừa là biểu tượng của niềm tin và sự sống sót, vừa là ẩn dụ cho những cánh cửa cơ hội khép kín ngay khi ta tưởng mình đã chiến thắng.

Chủ đề xuyên suốt: Con người trong giới hạn

Bradbury không ca ngợi sức mạnh tuyệt đối của con người, mà miêu tả sự kiên cường trong giới hạn – “walk, rest, walk again” – tiến lên từng chút một, không hứa hẹn chiến thắng, nhưng cũng không cho phép buông xuôi hoàn toàn.

Chính việc không tô hồng kết cục đã khiến câu chuyện trở nên ám ảnh: sống sót không phải là điều chắc chắn, nhưng nỗ lực trong vô vọng mới là bản chất thật sự của con người.

Truyện ngắn của Ray Bradbury ở đây là một minh chứng cho cách ông biến khoa học viễn tưởng thành tấm gương soi nhân loại. Không chỉ là cuộc phiêu lưu giữa mưa, lũ và băng giá, câu chuyện là lời nhắc nhở rằng hy vọng có thể mong manh, nhưng nó chính là thứ duy trì sự tồn tại của chúng ta. Trong thế giới Bradbury, tương lai có thể khắc nghiệt, công nghệ có thể xa vời, nhưng phẩm chất con người – khả năng yêu thương, bám trụ và mơ ước – mới là động lực khiến nhân loại bước tiếp, ngay cả khi cánh cửa trước mắt vẫn còn đóng kín.

* * *

“ Thế giới điên rồ, bất khả! Ban ngày thì cháy nắng, ban đêm thì giá lạnh – và sự sống bị bức xạ nén lại chỉ còn tám ngày! Sim nhìn con Tàu – nếu chỉ cần anh dám chạy đến đó và trốn thoát! … Nhưng nó ở cách hơn nửa giờ – giới hạn của chính sự sống!”

[Ghi chú của người chép:

Bản văn này được chuyển từ Planet Stories, mùa Thu 1946.

Nghiên cứu kỹ lưỡng không tìm thấy bằng chứng cho thấy bản quyền ở Hoa Kỳ của ấn phẩm này đã được gia hạn.

Trong bản gốc không có tiêu đề mục III hay V, được thêm vào bên dưới để rõ ràng hơn.]

I

Trong đêm, Sim ra đời. Cậu nằm trên những phiến đá lạnh trong hang, khóc thét. Máu trong người cậu đập dồn dập, một ngàn nhịp mỗi phút. Cậu lớn lên, từng chút một.

Người mẹ, với đôi tay run rẩy vì sốt, đưa thức ăn vào miệng cậu. Cơn ác mộng của sự sống đã bắt đầu. Gần như ngay lập tức khi vừa chào đời, đôi mắt cậu mở to cảnh giác, rồi – không hiểu rõ tại sao – tràn đầy nỗi sợ hãi rực sáng, khẩn thiết. Cậu bị nghẹn bởi thức ăn, ho sặc sụa và khóc. Cậu ngó quanh, mờ mịt.

Một làn sương dày bao phủ. Rồi nó tan đi. Những đường nét của hang hiện ra. Và một người đàn ông xuất hiện – điên loạn, hoang dại và đáng sợ. Khuôn mặt ông ta đang tàn lụi. Già nua, bị gió mài mòn, bị nắng thiêu khô như gạch nung. Người đàn ông cúi rạp trong một góc hang, đôi mắt lác trắng sang một bên, lắng nghe tiếng gió xa xăm rống lên bên trên hành tinh đêm giá buốt.

Mẹ của Sim, thỉnh thoảng lại run lên, vừa nhìn chằm chằm vào người đàn ông vừa cho Sim ăn những trái “sỏi”, cỏ từ thung lũng, và những “nụ băng” bẻ từ miệng hang. Ăn, bài tiết, lại ăn, Sim cứ thế lớn lên, lớn lên.

Người đàn ông trong góc hang chính là cha của Sim! Đôi mắt ông ta là phần duy nhất còn sống động trên gương mặt. Ông cầm một con dao đá thô sơ trong bàn tay khô quắt, quai hàm thõng xuống vô lực.

Rồi, với tầm nhìn dần mở rộng, Sim thấy những người già đang ngồi trong đường hầm ngoài khu sinh sống này. Và khi cậu nhìn, họ bắt đầu chết.

Tiếng rên rỉ của họ vang khắp hang. Họ tan rữa như những hình nhân sáp, gương mặt sụp xuống trên những chiếc xương gò má sắc nhọn, răng thòi ra. Chỉ một phút trước, khuôn mặt họ còn căng tràn sức sống, tương đối mịn màng, đầy điện lực. Giây tiếp theo, da thịt họ khô quắt, cháy xém và biến mất. Sim quẫy đạp trong vòng tay mẹ. Bà giữ chặt cậu. “Không, không,” bà thì thầm trấn an, giọng nhỏ nhưng khẩn khoản, vẫn liếc sang xem liệu điều đó có khiến chồng bà vùng dậy lần nữa hay không.

Bỗng, với những bước chân trần nhanh và nhẹ, cha Sim lao qua hang. Mẹ Sim hét lên. Sim cảm thấy mình bị giật khỏi tay mẹ. Cậu rơi xuống đá, lăn lộn, gào khóc bằng đôi phổi non ướt của mình!

Khuôn mặt méo mó của cha cúi sát trên cậu, con dao giơ lên. Đó giống như một trong những cơn ác mộng trước khi chào đời mà cậu từng có khi còn nằm trong bụng mẹ. Trong vài khoảnh khắc chói lóa và phi lý, những câu hỏi xoáy qua đầu cậu. Con dao ở trên cao, sẵn sàng kết liễu cậu. Nhưng toàn bộ câu chuyện của cuộc sống trong hang này – những con người đang chết, sự tàn lụi và cơn điên loạn – dâng trào trong trí não bé nhỏ của Sim. Làm sao cậu có thể hiểu được? Một đứa trẻ mới sinh sao có thể suy nghĩ, nhìn, hiểu, diễn giải? Không. Điều đó sai! Không thể! Thế nhưng nó đang xảy ra! Với chính cậu. Cậu mới sống được một giờ. Và có thể giây tiếp theo sẽ chết!

Mẹ cậu nhào lên lưng cha, đập vào tay ông để hạ vũ khí. Sim bắt trọn luồng cảm xúc dữ dội dội ra từ hai tâm trí đang xung đột ấy.

“Để ta giết nó!” cha cậu gào lên, thở hổn hển, nức nở. “Nó sống để làm gì chứ?”

“Không, không!” mẹ cậu khăng khăng, thân thể gầy guộc và già nua của bà phủ lên tấm thân to lớn của cha, giật lấy vũ khí. “Nó phải sống! Có thể nó sẽ có tương lai! Nó có thể sống lâu hơn chúng ta, và vẫn còn trẻ!”

Người cha ngã lưng vào chiếc nôi đá. Nằm đó, trừng mắt, ánh nhìn sáng quắc, Sim thấy một bóng hình khác bên trong chiếc nôi ấy. Một bé gái, lặng lẽ tự đút ăn, đôi tay nhỏ khéo léo nhặt lấy thức ăn. Chị gái cậu.

Mẹ cậu giật con dao khỏi tay chồng, đứng dậy, khóc nức nở, hất ra sau đám tóc bạc cứng. Môi bà run bần bật, co giật. “Tôi sẽ giết ông!” bà nói, trừng mắt xuống chồng. “Đừng động đến con tôi.”

Ông lão nhổ nước bọt mệt mỏi, cay đắng, rồi nhìn trống rỗng vào chiếc nôi đá, nơi cô bé gái đang ngồi.

“Một phần tám cuộc đời nó đã trôi qua rồi,” ông thở hổn hển. “Và nó còn chẳng biết. Thế thì sống để làm gì?”

Khi Sim quan sát, mẹ cậu dường như biến đổi, trở nên méo mó, vặn vẹo như khói. Khuôn mặt gầy gò, xương xẩu bỗng bùng ra một mê trận những nếp nhăn. Bà run lên vì đau đớn, phải ngồi xuống cạnh cậu, co rúm người, ôm chặt con dao vào bộ ngực teo tóp. Bà, cũng như những người già trong đường hầm, đang già đi, đang chết.

Sim khóc không ngừng. Bất cứ nhìn đâu, cậu cũng thấy kinh hoàng. Một ý thức tiến lại gần tâm trí cậu. Theo bản năng, cậu quay nhìn về phía chiếc nôi đá. Dark, chị gái cậu, đáp lại ánh mắt ấy. Tâm trí họ chạm nhau, như những ngón tay lạc lối khẽ chạm. Sim hơi dịu lại. Cậu bắt đầu học.

Người cha thở dài, khép mi mắt xanh lại. “Cho nó ăn đi,” ông nói kiệt sức. “Nhanh lên. Gần sáng rồi, và đây là ngày cuối cùng của chúng ta, đàn bà. Cho nó ăn. Làm cho nó lớn.”

Sim im lặng, và những hình ảnh, trôi ra từ nỗi sợ, bắt đầu ùa đến với cậu.

Đây là một hành tinh nằm sát Mặt Trời. Ban đêm cháy bỏng vì lạnh, ban ngày như những ngọn đuốc lửa. Một thế giới bạo liệt, bất khả. Con người sống trong các vách đá để tránh cái lạnh kinh hoàng và ngày rực lửa. Chỉ lúc bình minh và hoàng hôn, không khí mới ngọt để thở, hương hoa mới nồng, và khi đó, dân hang mới đưa con trẻ ra ngoài thung lũng đá cằn cỗi.

Lúc bình minh, băng tan thành suối, thành sông; lúc hoàng hôn, ngọn lửa ban ngày lụi tàn và mát dịu. Trong khoảng thời gian nhiệt độ dễ chịu ấy, con người sống, chạy nhảy, yêu đương, chơi đùa, thoát khỏi hang; mọi sự sống trên hành tinh đều bật dậy, bùng nở. Cây cối mọc tức thì, chim chóc như bị bắn tung qua bầu trời. Những sinh vật nhỏ, có chân hối hả lao qua đá; tất cả đều cố tranh thủ kiếm sống trong khoảnh khắc ngắn ngủi đó.

Đây là một hành tinh không thể chịu đựng nổi. Sim hiểu điều này chỉ sau vài giờ chào đời. Trí nhớ chủng tộc nở rộ trong cậu. Cậu sẽ sống cả đời mình trong hang, mỗi ngày chỉ có hai giờ ở bên ngoài. Ở đây, trong những đường ống đá của không khí, cậu sẽ nói, nói không ngừng với đồng loại, không bao giờ ngủ, chỉ nghĩ, nghĩ và nằm ngửa mơ mộng; nhưng chẳng bao giờ chợp mắt.

Và cậu sẽ sống đúng tám ngày.

Sự dữ dội của ý nghĩ ấy khiến bụng cậu co thắt. Tám ngày. Tám ngày ngắn ngủi. Điều đó thật sai, thật bất khả, nhưng là sự thật. Ngay khi còn trong bụng mẹ, một hiểu biết mơ hồ nào đó của giống loài đã mách cho cậu rằng mình đang được hình thành nhanh chóng, bị thúc ép ra đời tức thì.

Sự chào đời nhanh như một nhát dao. Tuổi thơ kết thúc trong chớp mắt. Tuổi thiếu niên là một tấm chớp sáng. Tuổi trưởng thành chỉ như một giấc mơ, sự chín muồi là một huyền thoại, tuổi già là một thực tại ập đến không tránh khỏi, và cái chết là một điều chắc chắn, nhanh như sét đánh.

Tám ngày nữa, cậu sẽ đứng đó – mờ mắt, héo rũ, hấp hối – như cha cậu bây giờ, vô vọng nhìn vợ và con.

Ngày hôm nay đã chiếm một phần tám cuộc đời cậu! Cậu phải tận hưởng từng giây. Cậu phải dò tìm trong tâm trí cha mẹ để lấy tri thức.

Vì chỉ vài giờ nữa, họ sẽ chết.

Thật phi lý và bất công. Đây là tất cả của sự sống sao? Khi còn trong bào thai, chẳng phải cậu đã mơ thấy những cuộc đời dài lâu, những thung lũng không phải đá vụn cháy sém mà là cây xanh và khí hậu ôn hòa sao? Đúng vậy! Và nếu cậu đã mơ, ắt phải có sự thật trong những viễn ảnh ấy. Làm sao cậu tìm được cuộc đời dài lâu đó? Ở đâu? Và làm thế nào cậu hoàn thành một sứ mệnh khổng lồ, nặng nề như vậy trong tám ngày ngắn ngủi, đang dần tan biến?

Dân tộc cậu làm sao lại lâm vào cảnh này?

Như thể có ai nhấn nút, một hình ảnh hiện ra. Những “hạt giống” kim loại, bị gió thổi băng qua không gian từ một thế giới xanh xa xôi, chiến đấu với những dải lửa dài, rồi rơi xuống hành tinh ảm đạm này. Từ những thân vỏ vỡ vụn đó, đàn ông và đàn bà lảo đảo bước ra. Khi nào? Từ rất lâu. Mười nghìn ngày trước. Những người sống sót của vụ rơi ẩn mình trong vách đá để tránh mặt trời. Lửa, băng và lũ quét cuốn trôi tàn tích của những hạt kim loại khổng lồ ấy. Những người sống sót bị nhào nặn, rèn giũa như sắt trong lò. Bức xạ mặt trời tắm lên họ. Nhịp tim họ nhanh hơn, hai trăm, năm trăm, một ngàn nhịp mỗi phút. Da họ dày lên, máu thay đổi. Tuổi già ập tới như bão cuốn. Trẻ em ra đời trong hang. Mọi thứ trở nên nhanh hơn, nhanh hơn, nhanh hơn nữa. Giống như mọi sinh vật hoang dã của thế giới này, những người sống sót từ vụ rơi sống và chết trong một tuần, để lại con cái tiếp tục vòng đời đó.

Vậy đây là sự sống, Sim nghĩ. Không phải là lời, vì cậu chưa biết từ ngữ; chỉ là hình ảnh, ký ức cũ, ý thức,  một khả năng thần giao cách cảm có thể xuyên qua thịt, đá, kim loại. Vậy ta là kẻ thứ năm ngàn trong một dòng dõi những đứa con vô ích? Ta có thể làm gì để cứu mình khỏi cái chết tám ngày sau? Có đường thoát nào không?

Mắt cậu mở to, một hình ảnh khác hiện rõ.

Bên kia thung lũng vách đá, trên một ngọn núi thấp, nằm một “hạt giống” kim loại hoàn hảo, không tì vết. Một con tàu kim loại, không rỉ sét, không bị lở đá chạm đến. Con tàu ấy bị bỏ hoang, nguyên vẹn, chưa hề hư hại. Nó là chiếc duy nhất trong số tất cả những con tàu từng rơi xuống mà vẫn nguyên vẹn, vẫn còn dùng được. Nhưng nó ở quá xa. Bên trong không có ai giúp. Vậy con tàu kia, ở ngọn núi xa ấy, chính là định mệnh mà cậu sẽ vươn tới. Ở đó là hy vọng duy nhất để thoát thân.

Tâm trí cậu căng lên.

Trong vách đá ấy, sâu trong chốn giam cầm cô độc, có một nhóm ít ỏi các nhà khoa học làm việc.

Khi đủ lớn và đủ khôn ngoan, Sim sẽ phải tìm đến họ. Họ cũng mơ về sự thoát ly, về một cuộc đời dài lâu, về những thung lũng xanh mát và khí hậu ôn hòa. Họ cũng nhìn con tàu xa kia trên đỉnh núi cao với ánh mắt khao khát,  con tàu kim loại hoàn hảo đến mức không gỉ sét, không già nua.

Vách đá rền vang.

Cha Sim ngẩng khuôn mặt xói mòn, vô hồn lên.

“Bình minh đến rồi,” ông nói.

II

Buổi sáng làm giãn những bắp thịt đá hoa cương khổng lồ của vách núi. Đây là lúc của Trận Lở Đá.

Các đường hầm vang vọng tiếng chân trần chạy rầm rập. Người lớn, trẻ em chen lấn với đôi mắt háo hức, đói khát hướng ra ngoài, đón bình minh. Từ xa, Sim nghe thấy tiếng ầm ào của đá, một tiếng hét, rồi im bặt. Những trận lở đá trút xuống thung lũng. Những khối đá đã chờ thời khắc này suốt cả triệu năm – giờ buông mình xuống, và từ khi khởi đầu là một tảng đơn lẻ, chúng vỡ nát nơi đáy thung lũng thành ngàn mảnh văng tung toé, thành những hòn cuội nóng rực vì ma sát.

Sáng nào cũng có ít nhất một người bị chôn vùi dưới cơn mưa đá đó.

Dân vách đá vẫn liều mình với lở đá. Nó đem thêm một sự kích động nữa cho cuộc sống vốn đã quá ngắn ngủi, quá gấp gáp, quá hiểm nguy.

Sim thấy mình bị cha nhấc bổng lên. Ông thô bạo mang cậu chạy một ngàn thước trong hầm, tới nơi ánh sáng ban ngày lọt vào. Trong mắt cha lóe lên thứ ánh sáng điên cuồng. Sim không thể cử động. Cậu biết điều gì sắp xảy ra. Sau lưng cha, mẹ cậu hối hả theo, bế theo cô chị Dark.

“Khoan! Cẩn thận!” bà kêu với chồng.

Sim cảm nhận cha mình đang cúi rạp, lắng nghe.

Từ cao trong vách núi, có tiếng rung, tiếng run rẩy.

“Giờ!” cha cậu gầm lên, rồi lao ra.

Một trận lở đá đổ xuống họ!

Sim chỉ kịp cảm nhận những ấn tượng tăng tốc: vách đá đổ sập, bụi mù, hỗn loạn. Mẹ cậu hét lên! Rồi là một cú xóc, một cú lao mạnh.

Với bước cuối cùng, cha cậu đẩy Sim ra ngoài ánh sáng ban ngày. Trận lở đá gầm vang phía sau. Miệng hang, nơi mẹ và Dark đứng tránh sang bên, bị bịt kín bởi đống đá vụn và hai tảng đá mỗi tảng nặng cả trăm cân.

Tiếng gầm dữ dội của lở đá dần tan thành tiếng rào rào của cát. Cha Sim bật cười sảng khoái.

“Thoát rồi! Trời ơi! Sống rồi đây!” Rồi ông nhìn vách đá với vẻ khinh miệt, nhổ xuống. “Phì!”

Mẹ và Dark vật lộn qua đống đá vụn. Bà rủa chồng:

“Đồ ngu! Ông suýt giết Sim rồi đấy!”

“Tao vẫn có thể làm điều đó,” cha đáp gọn lỏn.

Sim không để ý. Cậu bị hút về phía tàn tích của một trận lở đá ở miệng hầm kế tiếp. Một vệt máu rỉ ra từ dưới đống đá chồng chất, loang xuống đất. Không còn gì khác để thấy. Ai đó đã thua cuộc chơi.

Dark chạy lên trước với đôi chân trần mềm mại, uyển chuyển, chắc chắn.

Không khí thung lũng như rượu vang được lọc qua núi. Trời xanh bất an; không phải sắc xanh nhợt cháy sém của ban ngày, cũng không phải màu tím đen bầm dập, phồng rộp của đêm, khi bầu trời đầy những vì sao sáng yếu ớt bệnh hoạn.

Đây là một vũng thủy triều, nơi những đợt sóng nhiệt độ dữ dội và thất thường tràn tới, rồi rút đi. Giờ vũng đang yên, mát mẻ, và sự sống tràn ra khắp nơi.

Tiếng cười! Ở đằng xa, Sim nghe thấy. Vì sao lại cười? Sao người của cậu còn có thời gian để cười? Có lẽ sau này cậu sẽ biết.

Thung lũng bất chợt ửng hồng bởi những mảng màu bột phát. Thực vật, tan băng trong bình minh vội vã, trồi lên từ những chỗ không ngờ nhất. Chúng trổ hoa ngay trước mắt. Những sợi tua xanh nhạt xuất hiện trên đá trơn nhẵn. Chỉ vài giây sau, những quả chín mọng rung rinh trên đầu ngọn lá.

Cha trao Sim cho mẹ và bắt đầu thu hoạch vụ mùa chớp nhoáng, mong manh ấy, nhét những trái đỏ, xanh, vàng vào cái túi da đỏm ở thắt lưng. Mẹ bứt những ngọn cỏ tươi ẩm, đặt lên lưỡi Sim.

Các giác quan của cậu đang được mài sắc tới cực độ. Cậu khát khao tích trữ tri thức. Cậu hiểu về tình yêu, hôn nhân, tập tục, giận dữ, thương hại, thịnh nộ, ích kỷ, những sắc thái và ẩn ý, thực tại và phản chiếu. Cái này gợi sang cái kia. Chỉ một mảng cây xanh cũng khiến đầu óc cậu xoay tít như con quay, tìm sự cân bằng trong một thế giới mà thời gian quá ít để giải thích, buộc trí não phải tự tìm hiểu. Gánh nhẹ của thức ăn cho cậu hiểu về cơ thể, năng lượng, chuyển động. Như một con chim vừa mổ vỡ vỏ trứng, cậu gần như đã là một đơn vị hoàn chỉnh, toàn tri. Di truyền đã ban cho cậu tất cả những điều đó. Cậu phấn khích với khả năng của mình.

Họ đi, mẹ, cha và hai đứa trẻ, ngửi hương thơm, nhìn chim chóc bật từ vách này sang vách kia như những viên sỏi bị bắn đi, và bất chợt cha nói một câu lạ:

“Nhớ không?”

Nhớ gì? Sim nằm trong vòng tay mẹ. Với những người chỉ sống có bảy ngày, liệu việc nhớ lại có khó khăn gì?

Vợ chồng nhìn nhau.

“Mới ba ngày trước thôi sao?” người mẹ nói, thân thể run lên, đôi mắt nhắm lại để hồi tưởng. “Tôi không tin nổi. Thật quá bất công.” Bà bật khóc, rồi đưa tay quệt mặt, cắn đôi môi khô nẻ. Gió lùa vào mái tóc bạc của bà. “Giờ tới lượt tôi khóc. Một giờ trước là ông mà!”

“Một giờ là nửa cuộc đời.”

“Đi thôi,” bà nắm lấy tay chồng. “Hãy nhìn mọi thứ, vì đây sẽ là lần cuối cùng chúng ta được nhìn.”

“Mặt trời sẽ lên trong vài phút nữa,” ông già nói. “Chúng ta phải quay lại ngay.”

“Chỉ một chút nữa thôi,” người đàn bà nài nỉ.

“Mặt trời sẽ bắt kịp ta đấy.”

“Vậy cứ để nó bắt được tôi!”

“Cô không định nói thật thế chứ.”

“Tôi chẳng có ý gì cả, chẳng gì hết,” người đàn bà bật kêu.

Mặt trời đang đến rất nhanh. Màu xanh trong thung lũng bị thiêu rụi. Gió nóng bỏng quất xuống từ trên vách đá. Ở xa, nơi những luồng sáng như búa giáng vào thành lũy đá, những khuôn mặt đá khổng lồ rung chuyển, trút xuống lòng mình; những tảng đá chưa kịp rã vụn từ trước giờ mới được giải thoát, rơi ào xuống như những tấm áo choàng.

“Dark!” cha gọi. Cô bé phóng qua mặt đất ấm nóng của thung lũng, tóc bay như lá cờ đen phía sau. Tay đầy quả xanh, cô nhập vào họ.

Mặt trời viền chân trời bằng ngọn lửa, không khí rung lên dữ dội và rít gió. Người hang ào chạy, hò hét, bế những đứa con ngã xuống, mang vác đầy ắp quả và cỏ trở lại những hang sâu. Chỉ trong khoảnh khắc, thung lũng trống không. Ngoại trừ một đứa bé nhỏ xíu bị ai đó bỏ quên. Nó đang chạy ngoài kia, giữa khoảng trống, nhưng sức không đủ, và hơi nóng vây phủ từ vách đá đang tràn xuống khi nó mới đi được nửa đường.

Hoa bị thiêu thành những hình bóng cháy xém, cỏ co rút vào khe đá như những con rắn bị lửa táp, hạt giống hoa cuốn lên và rơi xuống trong luồng gió nóng hầm hập, gieo vào những rãnh đá, những kẽ núi, sẵn sàng nở vào hoàng hôn tối nay, rồi lại ra hạt và chết đi lần nữa.

Cha của Sim nhìn đứa bé đang chạy, cô độc, ngoài kia trên mặt đất. Ông, vợ, Dark và Sim đã an toàn trong cửa hang.

“Nó sẽ không kịp đâu,” cha nói. “Đừng nhìn nữa, vợ à. Thứ đó không nên nhìn.”

Họ quay đi. Tất cả, trừ Sim, cậu vừa bắt gặp một tia sáng kim loại ở thật xa. Tim cậu đập thình thịch, mắt mờ đi. Nơi xa kia, trên đỉnh một ngọn núi thấp, một trong những hạt giống kim loại từ vũ trụ phản chiếu một tia sáng chói lòa! Giống hệt một giấc mơ trong thời phôi thai của cậu thành hiện thực! Một hạt giống kim loại, nguyên vẹn, không sứt mẻ, nằm trên núi! Đó là tương lai của cậu! Đó là hi vọng để sống sót! Đó sẽ là nơi cậu tới trong vài ngày nữa, khi — một ý nghĩ lạ lùng — cậu đã thành một người trưởng thành!

Mặt trời tràn xuống thung lũng như dòng dung nham.

Đứa trẻ nhỏ bé kia hét lên, mặt trời thiêu đốt, và tiếng hét tắt lịm.

Mẹ Sim bước đi nặng nhọc, như già đi trong khoảnh khắc, xuống đường hầm, dừng lại, với tay bẻ hai mẩu băng cuối cùng còn sót lại trong đêm. Bà đưa một cho chồng, giữ lại một.

“Chúng ta sẽ uống ly rượu cuối cùng này. Vì anh, vì các con.”

“Vì em,” ông gật đầu với bà. “Vì các con.” Họ nâng những mẩu băng lên. Sức nóng làm tan đá vào miệng khát bỏng của họ.

III

Suốt cả ngày, mặt trời dường như bùng nổ và phun trào xuống thung lũng. Sim không nhìn thấy nó, nhưng những hình ảnh sống động trong tâm trí cha mẹ đủ là bằng chứng cho bản chất của ngọn lửa ban ngày ấy. Ánh sáng chảy như thủy ngân, rít lên, thiêu đốt các hang, thọc sâu vào trong, nhưng không bao giờ đủ sâu. Nó soi sáng các hang động, khiến những hõm đá ấm áp dễ chịu.

Sim cố níu giữ tuổi trẻ cho cha mẹ. Nhưng dù cậu cố gắng bao nhiêu với tâm trí và hình ảnh, họ vẫn biến thành những xác ướp trước mắt cậu. Cha cậu như tan rã từ giai đoạn già này sang giai đoạn già hơn nữa. Rồi chuyện này sẽ xảy ra với mình sớm thôi, Sim rùng mình nghĩ.

Sim lớn lên ngay trong bản thân mình. Cậu cảm nhận được những chuyển động tiêu hóa, bài tiết của cơ thể. Cậu được cho ăn từng phút, nuốt liên tục. Cậu bắt đầu gắn từ ngữ vào hình ảnh và quá trình. Một từ như “yêu” không còn là khái niệm trừu tượng, mà là một quá trình: hơi thở lay động, mùi sớm mai, nhịp tim rung nhẹ, vòng tay ôm cậu, ánh nhìn treo lơ lửng trên khuôn mặt mẹ. Cậu thấy quá trình ấy, rồi tìm trong trí bà, và thấy có sẵn từ ngữ đó, chờ để dùng. Cổ họng cậu chuẩn bị phát âm. Cuộc sống đang đẩy, đang cuốn cậu lao về phía hư vô.

Cậu cảm nhận được móng tay dài ra, tế bào điều chỉnh, tóc rậm lên, xương và gân cốt nhân lên, và chất sáp mềm nhạt màu của não đang khắc rãnh. Não cậu, khi sinh ra còn trong veo như vòng băng, ngây thơ, không dấu vết, chỉ một khoảnh khắc sau đã như bị ném trúng một hòn đá, rạn nứt và in hằn cả triệu khe rãnh của tư tưởng và khám phá. Dark chạy ra chạy vào cùng những đứa trẻ nhà kính khác, lúc nào cũng ăn. Mẹ Sim run rẩy bên cậu, không ăn, không còn thèm ăn, mắt đã mờ như phủ màng.

“Hoàng hôn,” cuối cùng cha nói.

Ngày đã tàn. Ánh sáng tắt, gió cất tiếng.

Mẹ cậu đứng dậy. “Ta muốn nhìn thế giới bên ngoài một lần nữa… chỉ một lần nữa thôi…” Bà nhìn trân trân, mù mịt, run rẩy.

Cha cậu nhắm mắt, dựa vào vách.

“Ta không thể đứng dậy,” ông thì thầm yếu ớt. “Ta không thể.”

“Dark!” – người mẹ khàn giọng gọi, cô bé chạy lại. “Đây,” và Sim được trao cho cô. “Giữ lấy Sim, Dark, cho nó ăn, chăm sóc nó.” Bà trao cho Sim một cái vuốt ve cuối cùng, trìu mến.

Dark không nói gì, ôm Sim trong vòng tay, đôi mắt xanh lục to tròn của cô long lanh ướt át.

“Đi đi,” người mẹ nói. “Đưa nó ra ngoài vào lúc hoàng hôn. Hãy tận hưởng. H hái thức ăn, ăn đi. Chơi đùa đi.”

Dark bước đi không ngoảnh lại. Sim vặn mình trong vòng tay cô, ngoái đầu nhìn qua vai với đôi mắt hoang mang, đau đớn. Cậu bật khóc và bằng cách nào đó, môi cậu bật ra tiếng đầu tiên trong đời mình:

“Vì sao…?”

Cậu thấy mẹ mình khựng lại. “Đứa trẻ biết nói rồi!”

“Phải,” cha cậu nói. “Nàng có nghe nó nói gì không?”

“Ta nghe rồi,” người mẹ đáp khẽ.

Hình ảnh cuối cùng Sim nhìn thấy ở cha mẹ mình là bóng dáng mẹ cậu, yếu ớt, lảo đảo, từ từ bước đến nằm xuống bên cạnh người chồng im lặng. Và đó là lần cuối cùng cậu thấy họ còn cử động.

IV

Đêm trôi qua và rồi ngày thứ hai bắt đầu.

Những xác chết của tất cả những người đã qua đời trong đêm được khiêng trong một đám tang lên đỉnh một ngọn đồi nhỏ. Đám rước dài, xác nhiều vô kể.

Dark đi trong đoàn, nắm tay Sim – lúc này vừa biết đi được một giờ trước bình minh.

Trên đỉnh đồi, Sim lại nhìn thấy hạt kim loại xa xa. Không ai bao giờ nhìn về phía đó, cũng chẳng ai nhắc tới nó. Tại sao? Có lý do gì ư? Hay đó chỉ là ảo ảnh? Tại sao họ không chạy tới? Không tôn thờ nó? Không tìm cách đến đó và bay đi khỏi hành tinh này?

Những lời tiễn biệt vang lên. Các thi thể được đặt xuống đất, nơi chỉ vài phút nữa thôi mặt trời sẽ thiêu cháy họ.

Đoàn người quay xuống đồi, háo hức tận hưởng ít phút tự do chạy nhảy, cười đùa trong làn không khí ngọt lành. Dark và Sim, ríu rít như chim, vừa kiếm ăn giữa những tảng đá vừa kể cho nhau nghe những gì mình biết về cuộc sống. Cô đã ở ngày thứ ba, còn cậu ở ngày thứ hai. Họ bị thúc giục mãnh liệt bởi nhịp sống gấp gáp của kiếp người nơi đây.

Một phần khác của đời Sim mở ra.

Năm mươi thanh niên từ vách núi chạy xuống, tay cầm những mảnh đá sắc hoặc dao đá thô. Họ hò hét, lao về phía những vách đá đen thấp ở xa.

“Chiến tranh!”

Ý nghĩ ấy bật lên trong đầu Sim, làm cậu chấn động. Những người này đang chạy đi để đánh nhau, giết chóc, ở nơi kia, nơi có những người khác sinh sống.

Nhưng tại sao? Chẳng phải đời đã quá ngắn ngủi rồi sao, mà còn chém giết lẫn nhau?

Từ rất xa, cậu nghe tiếng xung đột vọng lại, khiến bụng cậu lạnh buốt. “Vì sao, Dark, vì sao?”

Dark không biết. Có lẽ ngày mai họ sẽ hiểu. Giờ thì việc quan trọng là ăn để tồn tại. Nhìn Dark hái quả, hái cỏ chẳng khác nào nhìn một con thằn lằn lúc nào cũng thò chiếc lưỡi hồng tìm mồi, vĩnh viễn đói khát.

Những đứa trẻ da tái chạy khắp quanh họ. Một cậu bé giống bọ, lướt nhanh lên mỏm đá, hất Sim sang bên để giành một quả mọng đỏ mọc dưới gờ đá.

Thằng bé ăn vội vàng trước khi Sim kịp đứng dậy. Sim lập tức lao vào, cả hai ngã lăn ra, lộn nhào buồn cười, cho đến khi Dark tách chúng ra, vừa gào vừa kéo.

Sim chảy máu. Một phần trong cậu như đứng bên ngoài, lạnh lùng phán xét: “Không nên thế này. Trẻ con không nên đối xử thế này với nhau. Sai rồi!”

Dark đẩy mạnh thằng bé kia. “Cút đi!” cô quát. “Tên mày là gì, đồ hư đốn?”

“Chion!” thằng bé cười hả hê. “Chion, Chion, Chion!”

Sim nhìn nó chằm chằm với hết mức căm phẫn mà khuôn mặt non nớt, vụng về có thể biểu lộ. Cậu nghẹn lại. Đây là kẻ thù của mình. Như thể cậu đã chờ đợi một kẻ thù – không chỉ của cảnh vật, mà của con người. Cậu đã hiểu những trận lở tuyết, cái nóng, cái lạnh, và sự ngắn ngủi của đời, nhưng đó chỉ là những thế lực câm lặng của thiên nhiên, không có ý chí. Còn ở Chion kia, cậu nhận ra một kẻ thù biết nghĩ!

Chion chạy vụt đi, rồi quay lại, trêu chọc:

“Ngày mai tao sẽ đủ lớn để giết mày!”

Rồi hắn biến mất sau tảng đá.

Thêm nhiều đứa trẻ khác chạy qua, cười khúc khích. Ai trong số này sẽ là bạn, là thù? Làm sao có bạn hay thù trong một kiếp sống chóng vánh như vậy? Có kịp không?

Dark, như đọc được ý nghĩ của cậu, kéo cậu đi. Khi họ tìm thức ăn, cô ghé sát tai cậu thì thầm dữ dội:

“Kẻ thù sinh ra từ những thứ như cướp mất thức ăn; còn bạn thì nhờ những món quà, như cọng cỏ dài chẳng hạn. Kẻ thù cũng đến từ ý kiến, suy nghĩ khác nhau. Chỉ trong năm giây, mày đã có một kẻ thù suốt đời. Đời ngắn quá, nên kẻ thù phải được tạo nhanh.”

Cô bật cười, đầy chua chát, thật lạ ở một người còn quá trẻ, nhưng đã già đi trước tuổi. “Mày phải chiến đấu để bảo vệ mình. Có những kẻ mê tín sẽ tìm cách giết mày. Chúng tin, thật lố bịch, rằng nếu giết ai, kẻ giết sẽ hấp thụ được sinh lực của người chết và sống thêm một ngày. Hiểu không? Chừng nào còn niềm tin ấy, mày vẫn luôn trong nguy hiểm.”

Nhưng Sim không nghe nữa. Từ giữa đám bé gái mảnh mai – những người ngày mai sẽ cao hơn, trầm lặng hơn, rồi ngày sau nữa sẽ có ngực, và tiếp theo nữa sẽ lấy chồng. Sim thấy một cô bé tóc xanh tím bùng lên như ngọn lửa.

Cô chạy ngang qua, chạm vào Sim. Ánh mắt cô – trắng như đồng bạc – sáng rực nhìn cậu. Ngay lúc đó, cậu biết mình đã tìm thấy một người bạn, một tình yêu, một người vợ – người mà chỉ một tuần nữa sẽ cùng cậu nằm trên giàn hỏa táng, khi ánh mặt trời lột da thịt họ khỏi xương.

Chỉ một khoảnh khắc chạm mắt, nhưng đủ giữ họ đứng yên giữa chuyển động.

“Tên bạn là gì?” cậu gọi theo.

“Lyte!” cô cười vang.

“Mình là Sim,” cậu đáp, bối rối, ngẩn ngơ.

“Sim!” cô lặp lại, rồi lao đi. “Mình sẽ nhớ!”

Dark huých vào sườn cậu. “Này, ăn đi,” cô nói. “Ăn kẻo mày chẳng lớn đủ để bắt được nó đâu.”

Từ đâu đó, Chion xuất hiện, chạy qua, giọng chế giễu:

“Lyte! Tao cũng sẽ nhớ Lyte!”

Dark đứng thẳng, mảnh như thân sậy, lắc mái tóc đen óng. “Ta thấy trước đời mày rồi, Sim bé nhỏ. Sớm thôi mày sẽ cần vũ khí để chiến đấu vì cô Lyte này. Nhanh lên – mặt trời sắp lên!”

Họ chạy trở về hang.

Một phần tư đời cậu đã trôi qua! Tuổi ấu thơ đã hết. Cậu giờ là một thiếu niên!

Những cơn mưa dữ dội quất xuống thung lũng khi đêm buông. Sim nhìn những dòng sông mới xẻ ngang thung lũng, chảy ra xa, qua ngọn núi nơi có hạt kim loại. Cậu ghi nhớ điều đó cho sau này. Mỗi đêm lại có một con sông mới, một lòng sông mới hình thành.

“Bên kia thung lũng có gì nhỉ?” – Sim tự hỏi.

“Không ai từng vượt qua đó cả,” Dark giải thích. “Ai cố đi đến cánh đồng đều chết cóng hoặc bị thiêu cháy. Mảnh đất duy nhất chúng ta biết chỉ nằm trong vòng nửa giờ chạy. Nửa giờ đi ra và nửa giờ quay lại.”

“Vậy chưa ai từng đến được hạt kim loại ấy sao?”

Dark cười nhạo. “Bọn Nhà Khoa Học thì có thử. Đồ ngốc. Họ chẳng biết lúc nào nên dừng lại. Vô ích thôi. Quá xa rồi.”

Nhà Khoa Học. Từ ấy khơi dậy trong cậu. Cậu gần như đã quên mất hình ảnh đã hiện ra vài giờ sau khi mình chào đời. Giọng cậu trở nên sốt sắng:

“Họ ở đâu? Các Nhà Khoa Học ấy?”

Dark quay mặt đi:

“Em có biết, chị cũng chẳng nói. Họ sẽ giết em khi đem em ra thí nghiệm! Chị không muốn em tham gia vào họ! Hãy sống đời mình, đừng cắt nó đi một nửa chỉ để cố với tới cái vật kim loại vớ vẩn kia trên núi.” “Vậy thì em sẽ hỏi người khác để tìm ra họ!”

“Không ai nói cho em đâu! Họ ghét các Nhà Khoa Học. Em sẽ phải tự tìm thôi. Mà rồi sao nữa? Em sẽ cứu bọn chị ư? Ừ, cứu đi, cậu bé ạ!” Giọng cô sầm lại; nửa đời cô đã trôi qua, ngực cô bắt đầu định hình. Ngày mai cô phải nghĩ cách sống trọn tuổi trẻ, trọn tình yêu của mình, nhưng cô chẳng biết làm sao để chạm tới tận cùng đam mê trong quãng thời gian quá ngắn ngủi ấy.

“Chúng ta không thể chỉ ngồi ăn rồi nói chuyện,” cậu phản đối. “Chỉ thế thôi.”

“Luôn còn có tình yêu,” cô đáp gắt gỏng. “Nó giúp người ta quên đi. Chúa ơi, đúng thế,” cô rít lên. “Tình yêu!”

Sim chạy khắp các đường hầm, tìm kiếm. Đôi lúc cậu như mơ hồ đoán được nơi các Nhà Khoa Học ở. Nhưng rồi một làn sóng suy nghĩ giận dữ từ những người quanh cậu, khi cậu hỏi hướng đến hang của họ, lại ập tới, tràn ngập trong đầu cậu sự bối rối và oán hận. Suy cho cùng, chính lỗi của các Nhà Khoa Học đã khiến họ bị đặt lên hành tinh khủng khiếp này! Sim co rúm lại trước cơn bão lời nguyền rủa.

Lặng lẽ, cậu ngồi xuống một gian phòng trung tâm cùng đám trẻ để nghe người lớn nói chuyện. Đây là giờ giáo dục, Giờ Nói. Dù cậu sốt ruột đến đâu, dù sự nóng nảy dồn dập đến mấy, dù đời sống cứ trôi nhanh và cái chết đang đến gần như một thiên thạch đen, cậu biết đầu óc mình cần tri thức. Vậy thì tối nay, tối nay là giờ học. Nhưng cậu vẫn ngồi không yên. Chỉ còn năm ngày để sống.

Chion ngồi đối diện Sim, gương mặt mím chặt đầy kiêu căng.

Lyte xuất hiện giữa hai người. Vài giờ qua đã khiến cô bước đi vững vàng hơn, dịu dàng hơn, cao hơn. Mái tóc cô sáng hơn. Cô mỉm cười khi ngồi cạnh Sim, bỏ qua Chion. Chion lập tức cứng người lại, thôi ăn.

Cuộc đối thoại rộn rã, lấp đầy căn phòng. Nhanh như nhịp tim, một nghìn, hai nghìn từ mỗi phút. Sim tiếp thu, đầu óc tràn ngập. Cậu không nhắm mắt, nhưng rơi vào trạng thái như mơ, gần như là giấc mơ trong bào thai—lờ đờ mà rực rỡ. Ở nền âm thanh xa xăm, những lời nói vẫn tiếp tục, đan dệt thành một tấm thảm kiến thức trong đầu cậu.

Cậu mơ về những đồng cỏ xanh không sỏi đá, toàn cỏ, tròn trịa, uốn lượn, êm đềm chạy về phía bình minh không một chút giá lạnh, không mùi đá sôi hay tượng đài bị thiêu cháy. Cậu bước đi trên đồng cỏ ấy. Trên cao, những hạt kim loại bay qua trong bầu trời luôn có nhiệt độ ổn định. Mọi thứ đều chậm rãi, chậm rãi, chậm rãi.

Chim đậu trên những cây khổng lồ cần trăm, hai trăm, năm nghìn ngày mới mọc lớn. Mọi thứ ở nguyên chỗ, chim không giật mình khi ánh nắng lóe qua, cây cũng không co rút lại vì sợ khi một tia sáng tràn xuống.

Trong giấc mơ, con người dạo bước, hiếm khi chạy, nhịp tim thong thả, không giật cục, không điên cuồng. Những nụ hôn dài và nồng nàn, không phải kiểu môi khô khốc và run rẩy của những kẻ chỉ sống tám ngày. Cỏ xanh vẫn ở đó, không bị thiêu thành đuốc. Người trong mơ luôn nói về ngày mai và sự sống, chứ không phải ngày mai và cái chết. Mọi thứ quen thuộc đến mức khi Sim cảm thấy có ai đó nắm tay mình, cậu nghĩ đó cũng chỉ là một phần của giấc mơ.

Bàn tay Lyte đặt trong tay cậu. “Đang mơ à?” cô hỏi.

“Ừ.”

“Mọi thứ cân bằng. Tâm trí chúng ta, để bù lại sự bất công của cuộc sống, quay vào bên trong, tìm những gì tốt đẹp để mà ngắm.”

Cậu đập tay xuống nền đá, hết lần này đến lần khác. “Thế không làm mọi thứ công bằng hơn! Tôi ghét nó! Nó nhắc tôi rằng có một điều tốt đẹp hơn, một điều tôi đã bỏ lỡ! Sao chúng ta không thể ngu dốt! Sao chúng ta không thể sống và chết mà không biết rằng đây là một cuộc sống bất thường?” Hơi thở cậu phì ra nặng nề qua cái miệng khép hờ, gò bó.

“Mọi thứ đều có mục đích,” Lyte nói. “Điều này cho chúng ta mục đích, khiến ta làm việc, lập kế hoạch, tìm đường.”

Đôi mắt cậu sáng rực như lục bảo. “Tôi đã bước lên một ngọn đồi cỏ, rất chậm,” cậu nói.

“Có phải ngọn đồi mà tôi đã bước lên một giờ trước?” Lyte hỏi.

“Có lẽ. Gần như thế. Giấc mơ đẹp hơn hiện thực.” Cậu nheo mắt. “Tôi thấy mọi người không ăn.”

“Không nói chuyện?”

“Không nói chuyện nữa. Còn chúng ta thì luôn ăn, luôn nói. Có lúc, những người ấy chỉ nằm dài với mắt nhắm, không động đậy.”

Khi Lyte nhìn xuống khuôn mặt cậu, một điều khủng khiếp xảy ra. Cậu tưởng tượng khuôn mặt cô sạm đen, nhăn nhúm, xoắn lại thành những nút thắt tuổi tác. Mái tóc bay trắng như tuyết quanh tai, đôi mắt như đồng xu xỉn màu mắc trong mạng lông mi. Hàm răng thụt sâu khỏi môi, những ngón tay thon thả rũ xuống như cành cháy khô từ cổ tay teo tóp. Vẻ đẹp của cô bị nuốt chửng và hủy hoại ngay trước mắt cậu, và khi cậu chộp lấy cô trong kinh hoàng, cậu bật kêu, vì cậu tưởng tượng bàn tay mình cũng đang mục rữa, và cậu nghẹn lại, nuốt tiếng thét.

“Sim, sao thế?”

Nước bọt trong miệng cậu khô khốc khi nếm vị của những lời ấy.

“Còn năm ngày nữa…”

“Các Nhà Khoa Học.”

Sim giật mình. Ai vừa nói? Trong ánh sáng lờ mờ, một người đàn ông cao đang nói:

“Chính các Nhà Khoa Học đã làm con tàu rơi xuống thế giới này, và nay đã phí phạm hàng ngàn sinh mạng và thời gian. Vô ích thôi. Hãy khoan dung với họ nhưng đừng phí thời gian cho họ. Anh chỉ sống một lần, nhớ lấy.”

Các Nhà Khoa Học ấy ở đâu? Giờ đây, sau Giờ Học, Giờ Nói, cậu đã sẵn sàng tìm ra họ. Giờ đây, ít nhất, cậu đã biết đủ để bắt đầu cuộc chiến giành tự do, giành con tàu!

“Sim, đi đâu thế?”

Nhưng Sim đã biến mất. Tiếng chân cậu vang vọng rồi lịm dần theo một hành lang đá nhẵn bóng.

V
Có cảm giác như nửa đêm đã bị phí hoài. Cậu lạc vào cả chục ngõ cụt. Nhiều lần cậu bị những gã thanh niên điên loạn tấn công, bọn họ muốn lấy sinh lực của cậu. Tiếng la hét mê tín của chúng vẫn vang vọng phía sau. Những vết cào của móng tay khao khát phủ khắp cơ thể cậu.

Cậu đã tìm thấy thứ mình tìm kiếm.

Nửa tá người đang tụ tập trong một hang đá bazan nhỏ, sâu dưới lòng vách núi. Trên một chiếc bàn trước mặt họ là những vật thể, tuy lạ lẫm, nhưng lại vang lên những âm hưởng hòa hợp trong Sim.

Những Nhà Khoa Học làm việc thành nhóm: những người già đảm nhiệm phần việc quan trọng, còn người trẻ học hỏi, đặt câu hỏi; dưới chân họ là ba đứa trẻ nhỏ. Đó là một quy trình. Cứ mỗi tám ngày lại có một nhóm nhà khoa học hoàn toàn mới làm việc trên cùng một vấn đề. Lượng công việc thực hiện được thật sự quá ít ỏi. Họ già đi, ngã chết ngay khi vừa bước vào thời kỳ sáng tạo. Khoảng thời gian sáng tạo của một người chỉ chừng mười hai tiếng trong cả cuộc đời. Ba phần tư đời người là để học, rồi một khoảnh khắc ngắn ngủi của sức sáng tạo, sau đó là tuổi già, điên loạn, và cái chết.

Những người đàn ông quay lại khi Sim bước vào.

“Đừng nói với tôi là chúng ta có một tân binh nhé?” người già nhất trong bọn nói.

 “Tôi không tin đâu,” một người trẻ hơn nói. “Đuổi nó đi. Có lẽ nó là một trong bọn hiếu chiến thôi.”

 “Không, không,” người già phản đối, di chuyển từng bước nhỏ chân trần về phía Sim. “Vào đây, vào đây, chàng trai.” Ông có đôi mắt thân thiện, chậm rãi, khác hẳn những cư dân nhanh nhẹn ở các hang cao. Đôi mắt xám và yên tĩnh. “Cậu muốn gì?”

Sim lưỡng lự, cúi đầu, không thể chịu nổi ánh nhìn êm dịu đó.

 “Cháu muốn sống,” cậu thì thầm.

Ông già khẽ cười. Ông đặt tay lên vai Sim.

 “Cậu là giống mới sao? Hay là bị bệnh?” ông hỏi nửa nghiêm túc. “Sao không chơi? Sao không chuẩn bị cho thời khắc yêu đương, kết hôn và có con? Cậu không biết là tối mai cậu sẽ thành thiếu niên sao? Cậu không nhận ra là nếu không cẩn thận, cậu sẽ bỏ lỡ cả đời mình à?” Ông ngừng lại.

Mỗi câu hỏi, mắt Sim lại đảo qua đảo lại. Cậu liếc những dụng cụ trên bàn.

 “Cháu không nên ở đây sao?” cậu ngây thơ hỏi.

 “Dĩ nhiên là nên,” ông già quát to, giọng nghiêm nghị. “Nhưng thật là một phép lạ khi cậu ở đây. Chúng tôi đã không có tình nguyện viên nào từ dân thường suốt một ngàn ngày! Chúng tôi phải tự nhân giống nhà khoa học trong một nhóm khép kín! Đếm đi! Sáu! Sáu người! Và ba đứa trẻ! Thật là áp đảo phải không?” Ông già khạc một tiếng xuống sàn đá. “Chúng tôi kêu gọi tình nguyện, và dân chúng đáp lại: ‘Kiếm người khác đi!’ hoặc ‘Chúng tôi không có thời gian!’ Và cậu biết vì sao không?”

 “Không,” Sim rụt người.

 “Vì họ ích kỷ. Họ muốn sống lâu hơn, vâng, nhưng họ biết rằng bất cứ điều gì họ làm cũng không thể bảo đảm cho chính họ sống thêm được. Nó có thể giúp cho một đời con cháu của họ sống lâu hơn, nhưng họ sẽ không từ bỏ tuổi trẻ, từ bỏ một buổi hoàng hôn hay bình minh nào!”

Sim nghiêng người dựa vào bàn, đầy tha thiết .

 “Cháu hiểu.”

 “Cậu hiểu à?” Ông già nhìn cậu như không tin. Rồi ông thở dài, vỗ nhẹ lên đùi cậu bé. “Vâng, tất nhiên rồi. Nhưng giờ đây trông đợi ai hiểu được điều đó thì quá nhiều. Cậu thật hiếm.”

Những người khác tiến lại gần Sim và ông già.

 “Ta là Dienc. Đêm mai Cort đây sẽ thay chỗ ta. Lúc đó ta sẽ chết. Và đêm sau nữa, sẽ có ai khác thay chỗ Cort, rồi đến cậu, nếu cậu làm việc và tin tưởng — nhưng trước tiên, ta cho cậu cơ hội. Quay lại với bạn bè nếu muốn. Có ai đó cậu yêu chứ? Quay lại với cô ấy đi. Đời ngắn lắm. Sao cậu phải bận tâm cho những kẻ chưa sinh ra? Cậu có quyền hưởng tuổi trẻ. Hãy đi ngay nếu muốn. Vì nếu ở lại, cậu sẽ chẳng còn thời gian cho gì ngoài làm việc, già đi, và chết bên bàn làm việc. Nhưng đây là công việc tốt. Thế nào?”

Sim nhìn ra đường hầm. Ở xa, gió rít gào, mùi thức ăn, tiếng chân trần lẹp xẹp, và tiếng cười của những đôi tình nhân vang lên, ngày càng quyến rũ. Cậu lắc đầu, nóng nảy, và mắt rưng rưng.

 “Cháu sẽ ở lại,” cậu nói.

VI

Đêm thứ ba và ngày thứ ba trôi qua. Đêm thứ tư đến. Sim đã bị cuốn vào nhịp sống của họ. Cậu biết về hạt kim loại trên đỉnh ngọn núi xa. Cậu nghe chuyện về những hạt gốc, thứ gọi là “con tàu” đã rơi xuống, và cách những người sống sót phải trốn, đào hang trong vách núi, già đi nhanh chóng, và trong cuộc vật lộn để tồn tại, họ đã quên hết khoa học. Tri thức về máy móc không thể tồn tại trong nền văn minh núi lửa này. Mỗi con người chỉ có BÂY GIỜ.

Ngày hôm qua không quan trọng, và ngày mai thì chực chờ ngay trước mắt họ. Nhưng bằng cách nào đó, những tia bức xạ đã khiến con người lão hóa nhanh lại tạo ra một kiểu giao tiếp thần giao cách cảm, nhờ đó triết lý và ấn tượng được truyền vào tâm trí người mới sinh. Ký ức nòi giống, phát triển theo bản năng, vẫn giữ lại những ký ức của một thời khác.

 “Sao chúng ta không đến con tàu trên núi?” Sim hỏi.

 “Nó quá xa. Chúng ta cần bảo vệ khỏi mặt trời,” Dienc giải thích.

 “Đã thử chế tạo bảo hộ chưa?”

“Đã. Cao và thuốc mỡ, áo giáp bằng đá, cánh chim, và gần đây là kim loại thô. Không cái nào hiệu quả. Có lẽ mười nghìn đời nữa, chúng ta mới tạo ra được một kim loại trong đó có dòng nước mát chảy, đủ bảo vệ ta khi hành quân đến con tàu. Nhưng chúng ta làm việc quá chậm, quá mù quáng. Sáng nay, khi trưởng thành, ta mới cầm lấy dụng cụ; ngày mai, khi hấp hối, ta lại bỏ xuống. Một người thì làm được gì trong một ngày? Nếu ta có mười nghìn người, vấn đề đã được giải quyết rồi…”
 “Cháu sẽ đến con tàu,” Sim nói.

 “Vậy thì cháu sẽ chết,” ông già đáp. Một khoảng lặng phủ xuống căn phòng sau lời Sim. Rồi mọi người nhìn cậu. “Cháu là một cậu bé rất ích kỷ.”

 “Ích kỷ!” Sim kêu lên, giọng đầy phản kháng.

Ông già giơ tay, ra hiệu dịu lại.

“Ích kỷ theo cách mà ta thích. Cháu muốn sống lâu hơn, cháu sẽ làm bất cứ điều gì vì điều đó. Cháu sẽ thử đến con tàu. Nhưng ta nói cho cháu biết, vô ích thôi. Tuy vậy, nếu cháu muốn, ta cũng không cản. Ít ra cháu sẽ không giống những kẻ trong chúng ta, đi gây chiến chỉ để sống thêm vài ngày.”

 “Chiến tranh?” Sim hỏi. “Ở đây làm sao có chiến tranh?”

Một cơn rùng mình chạy dọc người cậu. Cậu không hiểu.

“Ngày mai sẽ còn kịp cho chuyện đó,” Dienc nói. “Giờ hãy nghe ta.”

Đêm trôi qua.

VII

Sáng hôm sau. Lyte vừa hét vừa nức nở chạy xuống hành lang, lao thẳng vào vòng tay chàng. Cô lại thay đổi nữa rồi, lại trưởng thành hơn, đẹp hơn. Cô run rẩy, bám chặt lấy chàng.

“Sim, bọn họ đến bắt anh!”

Tiếng chân trần dồn dập vang xuống hành lang, tràn vào khoảng cửa. Chion đứng đó, nhe răng cười, cao lớn hơn trước, trong tay mỗi bên đều nắm một hòn đá nhọn.

“A, thì ra anh ở đây, Sim!”

“Đi đi!” Lyte gắt lên, quay phắt lại.

“Chừng nào đem được Sim theo chúng tôi thì mới đi,” Chion điềm nhiên. Rồi, quay sang Sim, vẫn cười: “Tức là… nếu anh chịu cùng chúng tôi ra trận.”

Dienc lảo đảo bước tới, mí mắt chớp yếu ớt, đôi tay khô khốc như chim mổ loạng choạng trong không khí. “Cút!” lão rít lên giận dữ. “Thằng bé này giờ là Nhà Khoa học. Nó làm việc với chúng tôi.”

Nụ cười của Chion vụt tắt. “Vẫn còn việc tốt hơn để làm. Chúng tôi đang đi đánh dân ở vách núi xa nhất.” Đôi mắt hắn lóe sáng căng thẳng. “Dĩ nhiên, anh sẽ cùng chúng tôi chứ, Sim?”

“Không, không!” Lyte nắm chặt lấy tay chàng.

Sim vỗ vai cô, rồi quay sang Chion: “Sao lại tấn công họ?”

“Ai tham gia chiến đấu sẽ được thêm ba ngày,” Chion đáp.

“Ba ngày! Ba ngày… được sống thêm?”

Chion gật chắc nịch. “Nếu thắng, ta sẽ sống mười một ngày thay vì tám. Đá ở vách núi của họ có khoáng chất gì đó! Nghĩ xem, Sim, ba ngày dài, tốt lành. Anh sẽ tham gia chứ?”

Dienc chen ngang: “Không cần nó. Sim là học trò của ta!” Chion khịt mũi. “Về mà chết đi, lão già. Tới hoàng hôn nay ông cũng chỉ còn là bộ xương cháy đen. Ông lấy tư cách gì ra lệnh cho bọn ta? Chúng tôi còn trẻ, chúng tôi muốn sống lâu hơn.”

Mười một ngày. Nghe khó tin. Giờ thì Sim hiểu vì sao có chiến tranh. Ai mà không liều mạng để kéo dài đời mình thêm gần một nửa? Thêm bao nhiêu ngày tuổi trẻ, tình yêu, nhìn ngắm, sống! Phải… tại sao lại không chứ?

“Ba ngày,” Dienc cất giọng sắc lạnh, “nếu anh sống mà hưởng được. Nếu không chết trận. Nếu. Nếu! Các người chưa bao giờ thắng. Lúc nào cũng thua!”

“Nhưng lần này,” Chion nói gắt, “chúng ta sẽ thắng!”

Sim ngơ ngác. “Nhưng tất cả đều cùng một tổ tiên. Sao không chia sẻ những vách núi tốt nhất?”

Chion bật cười, chỉnh lại hòn đá trong tay. “Kẻ sống ở chỗ tốt thì luôn nghĩ mình hơn kẻ khác. Đó là bản chất của con người khi nắm quyền. Với lại vách núi đó nhỏ, chỉ đủ cho ba trăm người ở.”

Ba ngày nữa.

“Tôi sẽ đi cùng anh,” Sim nói với Chion.

“Tốt!” Chion mừng rỡ, quá mừng rỡ.

Dienc thở hắt.

Sim quay sang Dienc và Lyte: “Nếu tôi chiến đấu và thắng, tôi sẽ gần Con Tàu hơn nửa dặm. Và tôi sẽ có thêm ba ngày để tìm cách đến đó. Đó là lựa chọn duy nhất.”

Dienc gật, buồn bã. “Đúng vậy. Ta tin anh. Đi đi.”

“Tạm biệt,” Sim nói.

Lão già ngạc nhiên, rồi bật cười như vừa tự trêu chính mình. “Đúng rồi — ta sẽ không gặp lại anh nữa, phải không? Vậy tạm biệt.” Họ bắt tay nhau.

Chion, Sim, Lyte cùng đi, theo sau là những đứa trẻ khác đang lớn nhanh thành trai tráng. Ánh sáng trong mắt Chion không phải thứ dễ chịu gì để nhìn.

Lyte đi bên chàng. Cô chọn đá cho chàng và mang giúp. Dù chàng năn nỉ thế nào cô cũng không chịu quay lại.

“Mặt trời chỉ vừa qua đường chân trời mà chúng tôi đã băng qua thung lũng.”

“Lyte, làm ơn quay lại!”

“Và để chờ Chion quay về ư?” cô đáp. “Hắn tính rằng khi anh chết, tôi sẽ làm bạn đời của hắn.” Nàng hất tung mái tóc trắng xanh lạ thường, ánh lên thách thức. “Nhưng tôi sẽ đi cùng anh. Anh ngã thì tôi cũng ngã.”

Mặt Sim sầm lại. Chàng đã cao lớn. Thế giới như thu nhỏ lại sau một đêm. Những nhóm trẻ con gào hét vui đùa kiếm ăn vụt qua, và chàng nhìn chúng với một nỗi xa lạ ngỡ ngàng: mới bốn ngày trước mình cũng giống chúng sao? Lạ thật. Trong đầu chàng dường như chứa đựng hàng ngàn ngày, như thể đã sống cả nghìn ngày. Một chiều dày của sự kiện, của ý nghĩ, dày đặc, nhiều màu, phong phú đến nỗi khó tin tất cả xảy ra chỉ trong một khoảng ngắn ngủi.

Những chiến binh chạy thành từng nhóm hai, ba người. Sim nhìn về dãy vách núi đen nhỏ đang nhô lên ở phía xa. Đây là ngày thứ tư của mình, chàng nghĩ. Và mình vẫn chưa gần hơn Con Tàu, hay bất cứ điều gì… Chàng nghe tiếng bước chân nhẹ của Lyte bên cạnh. … thậm chí cả nàng, người mang vũ khí cho ta và hái quả chín cho ta.

Một nửa đời chàng đã qua. Hoặc một phần ba — nếu thắng trận này. Nếu.

Chàng chạy nhẹ nhàng, từng bước nâng lên, hạ xuống. Đây là ngày của ý thức thể xác. Khi ta chạy, ta ăn; khi ta ăn, ta lớn; khi ta lớn, ta nhìn Lyte với một thứ choáng váng lạ lùng. Và nàng nhìn ta với cùng sự dịu dàng ấy. Đây là ngày của tuổi trẻ. Chúng ta đang phung phí nó ư? Đang đánh mất nó cho một giấc mơ, một điều điên rồ?

Từ xa, chàng nghe tiếng cười. Khi còn bé, chàng từng thắc mắc. Giờ thì hiểu: tiếng cười ấy được tạo nên từ việc trèo lên những vách đá cao, hái lá non nhất, uống rượu nồng nhất từ băng sớm, ăn trái mọng trên đá, và nếm môi mới trong khát khao đầu đời.

Họ đến gần vách núi của kẻ thù.

Chàng thấy dáng Lyte mảnh mai, thẳng tắp. Sự mới lạ của bầu ngực trắng; chiếc cổ mà chỉ cần chạm vào là có thể đếm nhịp tim; những ngón tay đặt trong tay chàng, mềm mại, sinh động, không bao giờ đứng yên; và…

Lyte quay phắt sang. “Nhìn phía trước!” nàng quát. “Hãy xem điều gì đang tới — chỉ nhìn phía trước thôi.”

Chàng thấy như mình đang bỏ lại tuổi trẻ trên lối đi, không một lần ngoái lại.

“Ta mù lòa vì đã nhìn đá quá lâu,” chàng nói, vẫn chạy.

“Vậy hãy tìm đá mới!” nàng đáp.

“Anh thấy những hòn đá” Giọng anh dịu lại, mềm như lòng bàn tay nàng. Cảnh vật trôi bồng bềnh dưới anh. Mọi thứ như một làn gió mảnh, thổi miên man trong mộng. “Anh thấy những hòn đá tạo thành một khe núi nằm trong bóng râm mát, nơi những trái mọng mọc dày như những giọt lệ. Chạm tay vào một tảng đá là những quả rụng xuống, đỏ như thác tuyết lặng, và cỏ thì non mềm lạ thường…”

“Em không thấy gì cả!” Nàng sải bước nhanh hơn, quay đầu đi.

Anh nhìn thấy lớp lông tơ nơi cổ nàng, như lớp rêu bạc mịn mọc trên mặt râm mát của sỏi đá, khẽ lay động khi có hơi thở nhẹ nhất. Anh nhìn lại chính mình — đôi tay nắm chặt, gắng kéo thân mình tiến về phía cái chết. Đôi bàn tay ấy đã nổi gân, căng đầy sức trẻ.

Đó là đôi tay của một chàng trai, những ngón tay sinh ra để chạm, bỗng trở nên quá nhạy, bề mặt như rộng hơn, run rẩy, và dường như chẳng thuộc về anh vì chúng quá lớn so với cánh tay thon dài. Cổ anh, nơi dòng máu đau nhói và dồn dập chảy qua, cũng đang dày lên theo tuổi tác, với những mạch xanh nhỏ li ti ẩn sâu rồi loé sáng trên da.

Lyte đưa cho anh chút thức ăn.

“Anh không đói,” anh nói.

“Ăn đi, nhai đầy miệng,” nàng ra lệnh gắt. “Để anh khỏi nói với em những lời như thế!”

“Giá như anh được hôn em… chỉ một lần thôi,” anh khẩn khoản.

“Sau trận chiến, có thể sẽ có thời gian.”

“Trời ơi!” Anh gầm lên, đau đớn. “Ai thèm quan tâm đến trận chiến chứ!” Trước mặt họ, đá từ trên cao trút xuống, thình thịch. Một người đàn ông ngã, sọ vỡ toang. Cuộc chiến đã bắt đầu.

Lyte đưa vũ khí cho anh. Họ chạy, không nói thêm lời nào, cho tới khi bước vào vùng giết chóc. Lúc ấy anh mới nói, không nhìn nàng, má hơi ửng đỏ: “Cảm ơn em.”

Nàng cúi rạp khi một viên đá vụt ngang đầu. “Không dễ gì để em làm vậy đâu,” nàng thú nhận. “Sim! Cẩn thận!”

Những tảng đá bắt đầu lăn xuống như một trận lở nhân tạo từ pháo đài kẻ địch!

Giờ trong đầu anh chỉ còn một ý nghĩ: giết, để cướp đi mạng sống của kẻ khác mà giữ được mạng mình; tìm được chỗ đứng ở đây và sống đủ lâu để có cơ hội lao tới con tàu. Anh cúi rạp, luồn lách, chộp lấy đá ném lên. Bàn tay trái cầm một tấm khiên đá phẳng để chặn những tảng đá lao xuống. Âm thanh va chát vang khắp nơi. Lyte chạy theo bên anh, khích lệ. Hai người đàn ông gục xuống ngay trước mặt, ngực bị chẻ tới xương, máu phun ra thành những vòi khủng khiếp.

Đó là một cuộc chiến vô vọng. Sim lập tức hiểu ra sự điên rồ của cuộc tấn công. Họ không bao giờ có thể vượt qua vách núi. Một bức tường đá rắn chắc tuôn xuống liên miên. Hàng chục người gục với mảnh đá đen ghim vào não, nửa tá khác gãy tay lủng lẳng. Một người hét lên, khớp gối trắng toát bật ra khi lớp thịt bị nghiền nát bởi hai cú đánh liên tiếp của khối đá lớn. Người ta giẫm đạp lên nhau.

Các cơ mặt anh căng cứng lại và anh bắt đầu tự hỏi tại sao mình lại đến đây. Nhưng ánh mắt, khi anh lao qua lại, vẫn luôn hướng lên vách núi. Anh khao khát được sống ở đó, được một cơ hội. Anh sẽ phải trụ lại. Nhưng lòng quyết tâm đã cạn.

Lyte thét lên chói tai. Tim Sim hoảng loạn, anh xoay người và thấy tay nàng buông thõng nơi cổ tay, một vết thương xấu xí rỉ máu trên mu bàn tay. Nàng kẹp nó vào nách để giảm đau. Cơn giận bùng lên dữ dội trong anh. Trong cơn thịnh nộ, anh lao lên, ném đá với độ chính xác chết người. Anh thấy một gã lảo đảo rồi ngã nhào từ hang này xuống hang khác — trúng đòn của anh. Có lẽ anh đã hét, vì phổi anh đau buốt, co giãn dữ dội, cổ họng rát bỏng, và mặt đất quay cuồng dưới đôi chân đang phi nước đại.

Một viên đá sượt qua đầu khiến anh loạng choạng, ngã nhào về phía sau. Anh nuốt đầy cát. Cả vũ trụ tan thành những vòng xoáy tím ngắt. Anh không thể gượng dậy. Anh nằm đó và biết đây là ngày cuối, giờ cuối của mình. Trận chiến vẫn gào thét xung quanh. Mơ hồ anh cảm nhận Lyte ở trên đầu mình. Nàng áp bàn tay mát lạnh lên trán anh, cố kéo anh ra khỏi tầm nguy hiểm, nhưng anh chỉ thở dốc, bảo nàng hãy bỏ mặc.

“Dừng lại!” Một giọng hô. Cả trận chiến như khựng lại. “Rút lui!” giọng ấy lệnh gấp. Và Sim, nằm nghiêng, thấy đồng đội quay đầu bỏ chạy về phía căn cứ.

“Mặt trời lên rồi, hết giờ rồi!” Anh nhìn những tấm lưng cuồn cuộn cơ bắp, đôi chân căng, gập nhịp nhịp. Xác chết bị bỏ lại. Những người bị thương kêu cứu. Nhưng chẳng còn thời gian cho kẻ bị thương. Chỉ còn thời gian cho những người nhanh chân chạy về hang, lá phổi bỏng rát, kịp chui vào trước khi ánh mặt trời thiêu chết họ.

Mặt trời!

Sim thấy một bóng người khác lao về phía mình. Là Chion! Lyte đỡ Sim dậy, thì thầm: “Anh đi được không?”

Anh rên, nói: “Anh nghĩ là được.”

“Vậy đi đi,” nàng bảo. “Đi chậm, rồi nhanh dần. Chúng ta sẽ kịp. Đi chậm thôi, bắt đầu cẩn thận. Em tin chúng ta sẽ kịp.”

Sim đứng lên, người lảo đảo. Chion lao tới, nét mặt kỳ dị hằn rõ, mắt long lên vì chiến trận. Hắn bất ngờ đẩy Lyte sang một bên, chộp lấy một tảng đá và giáng mạnh vào mắt cá chân Sim, xé toạc lớp thịt. Tất cả diễn ra lặng lẽ.

Hắn lùi lại, vẫn không nói, cười nhe răng như thú dữ vùng núi đêm, ngực phập phồng, mắt lia từ việc mình vừa làm sang Lyte rồi lại trở về. Hắn lấy hơi: “Hắn sẽ không bao giờ tới nơi được,” hắn gật đầu về phía Sim. “Phải bỏ hắn lại thôi. Đi với ta, Lyte.”

Lyte, như một con thú cái, lao vào Chion, nhắm vào mắt hắn, nghiến răng rít lên. Móng tay nàng cào những vệt máu dài trên tay hắn, rồi lập tức cào xuống cổ hắn. Chion chửi thề, bật khỏi nàng. Nàng ném đá vào hắn. Hắn tránh được, gầm gừ, chạy ra xa vài bước. “Đồ ngu!” hắn ngoái lại, khinh miệt. “Đi với ta. Sim sẽ chết trong vài phút. Đi thôi!”

Lyte quay lưng lại. “Ta sẽ đi nếu ngươi cõng ta.”

Mặt Chion biến sắc. Ánh sáng trong mắt hắn tắt lịm. “Không còn thời gian. Nếu cõng ngươi, cả hai ta sẽ chết.”

Lyte nhìn xuyên qua hắn, vượt ra khỏi hắn. “Vậy thì cõng ta, vì ta muốn như thế.”

Không nói thêm, Chion liếc sợ hãi về phía mặt trời rồi bỏ chạy. Tiếng chân hắn xa dần rồi mất hẳn. “Mong hắn trượt chân gãy cổ,” Lyte thì thầm, ánh mắt dữ tợn dõi theo bóng hắn lách qua một khe núi. Nàng quay lại bên Sim. “Anh đi được không?”

Cơn đau dữ dội dội lên từ mắt cá bị thương. Anh gật đầu chua chát: “Nếu đi bộ, chúng ta sẽ tới hang trong hai giờ. Anh có ý này, Lyte — cõng anh đi.” Và anh mỉm cười, một nụ cười chua cay.

Nàng nắm lấy tay anh. “Dù sao thì chúng ta cũng sẽ đi. Đi nào.”

“Không,” anh nói. “Chúng ta sẽ ở lại đây.”

“Nhưng tại sao?”

“Chúng ta đến đây để tìm một mái nhà. Nếu đi tiếp, chúng ta sẽ chết. Em thà chết ở đây. Chúng ta còn bao nhiêu thời gian?”

Cả hai cùng đo bóng mặt trời.

“Chỉ vài phút,” nàng nói, giọng phẳng lặng và đờ đẫn. Nàng áp sát vào anh.

Anh nhìn nàng. Lyte, anh nghĩ. Ngày mai, ta đã thành người đàn ông. Thân thể ta sẽ mạnh mẽ, tràn đầy, và sẽ còn thời gian bên em — những nụ hôn, những cái chạm. Khốn kiếp, đời gì mà từng khoảnh khắc cuối cùng cũng ngập sợ hãi và căng thẳng vì cái chết? Ta còn bị tước đoạt cả chút sống thật hay sao?

Những khối đá đen của vách núi bắt đầu nhạt thành tím thẫm và nâu khi mặt trời dần tràn xuống thế giới.

Anh thật ngu ngốc! Lẽ ra anh nên ở lại làm việc với Dienc, nên suy nghĩ và mơ mộng, và ít nhất một lần được chụp lấy miệng Lyte bằng môi mình.

Các gân cổ nổi lên đầy thách thức, anh ngửa đầu hét lên phía những hốc đá trên vách núi:

“Hãy gửi cho ta một người xuống để chiến đấu!”

Im lặng. Tiếng anh vọng lại từ vách đá. Không khí ấm áp.

“Vô ích thôi,” Lyte nói. “Họ sẽ chẳng để ý đâu.”

Anh lại hét:

“Hãy nghe ta đây!”

Anh đứng dồn trọng lượng lên chân lành, chân trái bị thương nhói và đập theo từng cơn đau. Anh giơ nắm tay lên.

“Hãy gửi xuống một chiến binh không hèn nhát! Ta sẽ không quay về! Ta đến đây để đấu một trận công bằng! Gửi một kẻ sẽ chiến đấu vì quyền giữ hang của hắn! Kẻ đó ta sẽ giết ngay!”

Vẫn im lặng. Một làn sóng nóng tràn qua đất, rồi rút đi.

“Ồ, chắc chắn,” Sim chế giễu, tay chống hông trần trụi, đầu ngửa, miệng rộng, “chắc chắn là phải có một người trong các ngươi không sợ đánh một kẻ què!” Im lặng. “Không à?” Im lặng.

“Vậy là ta đã tính sai. Ta lầm rồi. Ta sẽ đứng đây cho đến khi mặt trời lột hết thịt khỏi xương ta thành những mảnh đen xém, và gọi các ngươi bằng tất cả những tên bẩn thỉu mà các ngươi đáng nhận.”

Anh nhận được câu trả lời.

“Ta không thích bị gọi bằng những cái tên đó,” một giọng đàn ông đáp.

Sim nghiêng người về phía trước, quên cả bàn chân què.

Một gã khổng lồ hiện ra ở miệng hang tầng ba.

“Xuống đi,” Sim thúc giục. “Xuống đây, gã mập, và giết ta.”

Gã đàn ông nghiêm nghị nhìn đối thủ một lúc, rồi lừ đừ bước xuống đường dốc, hai tay không vũ khí. Ngay lập tức, mọi hang phía trên lố nhố đầu người — một khán giả cho vở kịch này.

Gã tiến lại gần Sim. “Chúng ta sẽ đánh theo luật, nếu ngươi biết luật.”

“Ta sẽ học trong lúc đánh,” Sim đáp.

Gã tỏ vẻ hài lòng và nhìn Sim cảnh giác, nhưng không thù địch. “Ta sẽ cho ngươi biết điều này,” gã hào phóng nói. “Nếu ngươi chết, ta sẽ cho bạn đời ngươi chỗ trú ẩn và nàng sẽ sống tùy ý, vì nàng là vợ của một người đàn ông tốt.”

Sim gật nhanh. “Ta sẵn sàng.”

“Luật đơn giản thôi. Chúng ta không chạm vào nhau, trừ bằng đá. Đá và mặt trời sẽ hạ bất kỳ ai. Giờ là lúc—”

VIII

Một tia mặt trời ló lên trên đường chân trời. “Ta tên là Nhoj,” kẻ địch của Sim nói, thong thả nhặt một nắm sỏi đá, cân nhắc. Sim cũng làm vậy. Anh đói. Anh đã không ăn suốt nhiều phút. Cơn đói là lời nguyền của cư dân hành tinh này — một đòi hỏi thường trực của những dạ dày trống rỗng muốn thêm, thêm nữa thức ăn. Máu anh dâng yếu ớt, bắn tê rần qua tĩnh mạch trong những nhịp giật nóng và áp lực, lồng ngực anh phập phồng, phập phồng, nôn nóng.

“Bắt đầu!” ba trăm người xem trên vách núi gầm lên. “Bắt đầu!” họ reo hò, đàn ông, đàn bà và trẻ con chen chúc, hỗn loạn trên những gờ đá. “Bắt đầu!”

Như thể có hiệu lệnh, mặt trời nhảy vọt lên. Nó giáng xuống họ như một phiến đá phẳng, bỏng rát. Hai người đàn ông lảo đảo dưới sức nặng nung chảy, mồ hôi túa ra từ đùi trần, hông, dưới cánh tay và trên mặt phủ một lớp men mỏng như thủy tinh.

Nhoj dịch chuyển thân hình đồ sộ, nhìn mặt trời như chẳng vội đánh. Rồi, im lặng, không báo trước, hắn búng một viên sỏi bằng cái búng ngón cái và ngón trỏ nhanh như cò súng. Nó trúng thẳng vào má Sim, khiến anh lùi lại, cơn đau từ bàn chân què bùng lên như pháo nổ ở bụng. Anh nếm máu từ vết rách trên má.

Nhoj điềm tĩnh. Ba cái búng tay nữa, ba mảnh đá nhỏ như chim rít qua không khí. Mỗi viên đều tìm thấy mục tiêu — những trung tâm thần kinh của Sim! Một viên trúng bụng khiến mười tiếng ăn uống suýt trào ngược lên cổ họng. Viên thứ hai trúng trán, viên thứ ba trúng cổ. Anh gục xuống cát bỏng. Đầu gối anh vang lên tiếng rắc trên nền đất cứng. Mặt anh tái nhợt, mắt nhắm nghiền, đẩy những giọt nước mắt nóng rực ra khỏi mí run rẩy. Nhưng ngay khi ngã xuống, anh đã tung cả nắm đá của mình với sức mạnh tuyệt vọng!

Những viên đá rít lên trong không khí. Chỉ một viên trúng, vào đúng nhãn cầu trái của Nhoj. Hắn rên lên và lập tức ôm lấy con mắt bị vỡ.

Sim bật ra một tiếng cười nghẹn ngào, cay đắng. Ít nhất anh cũng giành được phần thắng này, con mắt của đối thủ. Nó sẽ cho anh… thời gian. Ôi, thần linh, anh nghĩ, bụng quặn lên, khó thở, đây là một thế giới của thời gian. Xin cho ta thêm chút nữa, chỉ một chút thôi!

Nhoj, một mắt, loạng choạng vì đau đớn, ném đá vào thân thể đang quằn quại của Sim, nhưng giờ đây hắn đã mất chuẩn xác, những viên đá bay lệch sang một bên, hoặc nếu có trúng thì cũng yếu ớt, vô lực, như đã chết từ trước.

Sim cố gượng đứng lên một nửa. Từ khóe mắt, anh thấy Lyte đang chờ, đang nhìn anh, đôi môi khẽ thở ra những lời động viên và hy vọng. Mồ hôi đầm đìa trên người anh, như thể một cơn mưa lạnh vừa tắm qua.

Mặt trời lúc này đã hoàn toàn nhô lên khỏi đường chân trời. Có thể ngửi thấy nó. Những tảng đá lấp lánh như gương, cát bắt đầu cuộn lên và sôi sục. Ảo ảnh xuất hiện khắp nơi trong thung lũng. Thay vì chỉ một chiến binh Nhoj, giờ anh đối diện với cả chục kẻ, tất cả đều đứng thẳng, chuẩn bị tung đòn tấn công. Một chục chiến binh lộn xộn đang rung động trong mối đe dọa vàng rực của ban ngày, như những chiếc cồng đồng bị gõ, run lên trong cùng một hình ảnh!

Sim thở dốc tuyệt vọng. Lỗ mũi anh phập phồng, hút vào những luồng lửa thay vì oxy. Miệng anh uống khát khao từng ngụm ngọn lửa đó. Phổi anh bốc cháy như những ngọn đuốc lụa, còn thân thể thì bị thiêu rụi. Mồ hôi từ các lỗ chân lông tuôn ra liền bị bốc hơi ngay lập tức. Anh cảm thấy mình đang teo lại, thu nhỏ dần, và tưởng tượng bản thân giống như cha mình, già nua, hốc hác, gầy guộc, khô héo! Cát đâu rồi? Anh có thể di chuyển không? Có. Thế giới chao đảo dưới chân, nhưng giờ anh đã đứng lên được.

Sẽ không còn đánh nhau nữa.

Một tiếng xì xào từ vách đá đã báo trước điều đó. Những gương mặt rám nắng của khán giả trên cao há hốc, chế nhạo và hò reo khích lệ chiến binh của họ.

 “Đứng thẳng lên, Nhoj, giữ sức lại! Đứng vững và đổ mồ hôi!” họ thúc giục.Và Nhoj đứng đó, đung đưa nhẹ, rồi chậm rãi, như một quả lắc đồng hồ trong hơi thở nóng rực từ chân trời.

“Đừng cử động, Nhoj, giữ lấy nhịp tim, giữ sức của ngươi!”

 “Bài thử! Bài thử!” đám người trên cao đồng thanh.

 “Bài thử của mặt trời.”

Và đây mới là phần tồi tệ nhất của trận đấu. Sim nheo mắt đau đớn nhìn vào bức vách đá méo mó trong ảo ảnh. Anh tưởng như thấy cha mẹ mình, người cha với khuôn mặt thất bại, đôi mắt xanh cháy rực; người mẹ với mái tóc tung bay như đám khói xám trong gió lửa. Anh phải lên được chỗ họ, phải sống cho họ và cùng họ!

Sau lưng, Sim nghe Lyte rên khe khẽ. Có tiếng thì thầm của da cọ vào cát. Cô đã ngã. Anh không dám quay lại. Chỉ cần quay người thôi cũng đủ khiến anh gục xuống trong đau đớn và bóng tối.

Đầu gối anh khuỵu xuống. Nếu mình ngã, anh nghĩ, mình sẽ nằm đây và hóa thành tro. Nhoj đâu rồi? Hắn ở đó, chỉ cách vài thước, đứng khom người, mồ hôi nhễ nhại, như thể đang bị những chiếc búa khổng lồ giáng liên tiếp vào xương sống.

Ngã đi, Nhoj! Ngã đi! Sim gào thét trong tâm trí. Ngã, ngã đi! Ngã và chết đi để ta chiếm chỗ của ngươi!

Nhưng Nhoj không ngã. Từng viên sỏi trong bàn tay trái lỏng lẻo của hắn lần lượt rơi xuống cát nóng bỏng, đôi môi hắn co giật, nước dãi bốc hơi khỏi môi, còn mắt thì mờ đục. Nhưng hắn vẫn không ngã. Ý chí sống còn quá mạnh. Hắn như đang treo mình trên một sợi dây vô hình.

Sim khuỵu xuống một gối!

 “Aaa!”  những giọng biết rõ từ trên vách đá đồng loạt kêu lên. Họ đang chứng kiến cái chết.

Sim giật đầu lên, gượng cười một cách máy móc, ngu ngốc như thể vừa bị bắt quả tang làm điều dại dột.

 “Không, không,” anh lẩm bẩm ngái ngủ, rồi lại đứng lên.

Cơn đau quá lớn khiến anh trở thành một khối tê dại duy nhất. Một âm thanh vo ve, rít lên, như đang chiên rán, lan khắp vùng đất. Trên cao, một trận lở đá đổ xuống như bức màn sân khấu, nhưng không tạo tiếng động. Mọi thứ yên tĩnh ngoại trừ tiếng vo vo đều đặn.

Giờ anh thấy tới năm mươi hình ảnh của Nhoj, khoác áo giáp bằng mồ hôi, mắt phồng lên vì tra tấn, má hóp lại, môi co quắp như vỏ của một trái cây đang khô. Nhưng sợi dây vô hình vẫn giữ hắn đứng.  “Giờ thì,” Sim lẩm bẩm, lưỡi khô cháy kẹp giữa hai hàm răng bỏng rát, “giờ thì mình sẽ ngã xuống, nằm yên và mơ.”

Anh nói điều đó với sự khoái trá chậm rãi, có tính toán. Anh biết phải làm thế nào. Anh sẽ làm chính xác. Anh ngẩng lên để xem khán giả có đang nhìn không.

Họ đã đi hết!

Mặt trời đã xua họ vào trong. Chỉ còn một hai kẻ gan lì ở lại. Sim cười khúc khích như kẻ say, nhìn những giọt mồ hôi tụ trên bàn tay chết lặng của mình, ngần ngừ, rơi xuống, lao về phía cát và bốc hơi ngay giữa chừng.

Nhoj ngã xuống.

Sợi dây vô hình bị cắt đứt. Nhoj đổ ập xuống, máu trào ra từ miệng. Mắt hắn lộn trắng trong cơn mê sảng vô thức.

Nhoj ngã. Và năm mươi ảo ảnh của hắn cũng ngã theo.

Khắp thung lũng, gió hát và than vãn, Sim thấy một hồ nước xanh, một con sông xanh chảy vào hồ, và những ngôi nhà trắng thấp gần bờ sông, nơi con người qua lại dưới bóng những hàng cây xanh cao hơn bảy người. Cây bên bờ ảo ảnh.

 “Giờ thì,” Sim tự nhủ lần cuối, “giờ thì mình có thể ngã. Thẳng—vào—hồ—nước—ấy.”

Anh ngã về phía trước.

Anh kinh ngạc khi cảm thấy những bàn tay nóng lòng giữ mình lại giữa chừng, nhấc bổng anh lên, vội vã đưa đi, cao trong không khí nóng bỏng, như một ngọn đuốc cháy rực được giơ cao.

Thật kỳ lạ là cái chết, anh nghĩ, rồi bóng tối nuốt lấy anh.

Anh tỉnh dậy khi cảm nhận dòng nước mát chảy trên má.

Anh mở mắt một cách sợ hãi. Lyte đang đặt đầu anh trên đùi mình, ngón tay cô đưa thức ăn vào miệng anh. Anh đói khủng khiếp và kiệt sức, nhưng nỗi sợ bóp nghẹt cả hai thứ đó. Anh vùng dậy, nhìn những đường cong lạ lẫm của hang động trên đầu.

 “Mấy giờ rồi?” anh hỏi gấp.

 “Vẫn cùng ngày với trận đấu. Im nào,” cô nói.

 “Cùng ngày!”

Cô gật đầu, nở một nụ cười nhẹ.

 “Anh chưa mất chút nào trong đời. Đây là hang của Nhoj. Chúng ta đang ở bên trong vách đá đen. Chúng ta sẽ sống thêm ba ngày nữa. Hài lòng chưa? Nằm xuống đi.”

 “Nhoj chết rồi?” Anh ngã người ra, thở dốc, tim đập dồn dập. Rồi anh từ từ thả lỏng.

 “Tôi thắng rồi. Trời ơi, tôi thắng rồi,” anh thì thào.

“Nhoj chết rồi. Chúng ta cũng gần chết. Họ chỉ kịp đưa chúng ta vào trong lúc cuối.”

Anh ăn ngấu nghiến.

 “Không có thời gian để lãng phí. Chúng ta phải khỏe lại. Chân tôi.”

Anh nhìn xuống, thử cử động. Có một dải cỏ vàng dài quấn quanh nó, cơn đau đã biến mất. Ngay khi anh quan sát, những nhịp đập khủng khiếp của cơ thể bắt đầu chữa lành và loại bỏ hết tạp chất dưới lớp băng cỏ. Phải khỏe trước khi mặt trời lặn, anh nghĩ. Nhất định phải khỏe. Anh đứng lên, tập tễnh đi quanh hang như một con thú bị bắt nhốt. Anh cảm nhận ánh mắt của Lyte dõi theo mình. Anh không thể đối diện với cái nhìn ấy. Cuối cùng, bất lực, anh quay lại.

Cô ngắt lời anh:

 “Anh muốn đi tiếp tới con tàu phải không?” cô hỏi khẽ. “Tối nay? Khi mặt trời lặn?”

Anh hít một hơi, rồi thở ra.

 “Đúng.”

 “Anh không thể đợi đến sáng sao?”

 “Không.”

 “Vậy thì tôi sẽ đi cùng anh.”

 “Không!”

 “Nếu tôi tụt lại phía sau thì cứ mặc tôi. Ở đây chẳng có gì cho tôi cả.”

Họ nhìn nhau hồi lâu. Anh mệt mỏi nhún vai.

“Được rồi,” cuối cùng anh nói. “Anh biết là không thể ngăn em. Chúng ta sẽ cùng đi.”

IX

Họ đợi ở cửa hang mới. Mặt trời lặn. Đá nguội dần, đủ để có thể bước đi. Gần tới giờ lao ra, chạy về phía hạt kim loại lấp lánh nằm ở ngọn núi xa.

Chẳng mấy chốc mưa sẽ đến. Sim nhớ lại bao lần đã thấy mưa dày lên thành suối, rồi thành sông, mỗi đêm lại đào một lòng mới. Đêm này sông chảy về phía bắc, đêm sau lại chảy chếch đông bắc, đêm thứ ba chuyển hẳn sang tây. Cả thung lũng bị xẻ và rạch liên tục bởi những dòng lũ. Động đất và lở đất lấp đi những lòng cũ. Lòng mới mọc lên như một quy luật của đất. Ý nghĩ về những con sông và hướng chảy ấy đã lặp đi lặp lại trong đầu anh suốt nhiều giờ. Có thể… Nhưng anh sẽ chờ xem.

Anh nhận ra rằng sống trong vách đá mới này đã làm chậm nhịp tim, làm chậm mọi thứ. Tác dụng của khoáng chất, che chở trước bức xạ mặt trời. Cuộc sống vẫn gấp gáp, nhưng không còn quá gấp như trước.

“Giờ, Sim!” Lyte kêu lên, thử gió trong thung lũng.

Họ lao đi. Giữa cái chết nóng bỏng và cái chết lạnh giá. Cùng nhau, rời khỏi vách đá, hướng về con tàu xa tít đang vẫy gọi.

Chưa bao giờ họ chạy như thế. Tiếng chân họ vang dội, dồn dập trên những phiến đá dài, rồi đổ xuống khe, lại trèo lên sườn dốc, rồi tiếp tục. Họ rít không khí vào, đẩy ra. Sau lưng, những vách đá dần biến mất vào vùng đất mà họ sẽ không bao giờ quay lại.

Họ không ăn khi chạy. Họ đã ăn no căng trong hang, để tiết kiệm thời gian. Giờ chỉ còn là chạy, nâng chân, giữ thăng bằng bằng khuỷu tay gập, co giật bắp thịt, hớp lấy làn khí đã thôi nóng rát.

“Họ có đang nhìn chúng ta không?”

Giọng thở dốc của Lyte chạm vào tai anh, át cả nhịp tim đang dội.

Ai? Nhưng anh biết câu trả lời. Dân ở vách đá, dĩ nhiên. Đã bao lâu rồi mới có một cuộc chạy như thế này? Một nghìn ngày? Mười nghìn? Bao lâu rồi mới có người dám liều chạy với cả nền văn minh dõi mắt sau lưng, xuyên khe, vượt đồng bằng đang nguội dần. Có phải những cặp tình nhân đã thôi cười, nhìn về hai chấm nhỏ là một người đàn ông và một người đàn bà lao về phía định mệnh? Có phải lũ trẻ đang ăn trái mới đã ngừng chơi, hướng mắt về đôi người đang chạy đua với thời gian? Liệu Dienc còn sống không, đôi mày rậm hạ xuống trên đôi mắt đã mờ, yếu ớt gào gọi họ trong tiếng khàn khô, vẫy bàn tay run rẩy? Có lời chế giễu không? Có ai gọi họ là kẻ điên, kẻ ngu không? Và giữa những tiếng chửi, có người đang cầu nguyện cho họ chạm tới con tàu? Phải, dưới tất cả sự hoài nghi và bi quan ấy, hẳn ai đó, hay tất cả, đang cầu nguyện.

Sim liếc nhanh lên bầu trời đang sẫm lại bởi đêm sắp đến. Mây kéo tới từ hư không, một làn mưa nhẹ quét qua khe núi cách đó hai trăm mét. Sấm chớp đánh trên dãy núi xa và mùi ô-zôn nồng nặc trong làn khí hỗn loạn.

“Nửa đường rồi,” Sim thở hổn hển, thấy Lyte quay mặt lại, ánh mắt luyến tiếc nhìn về cuộc sống nàng bỏ lại. “Giờ quay lại vẫn kịp. Thêm một phút nữa.”

Sấm gầm trên núi. Một vụ lở bắt đầu nhỏ rồi thành khối khổng lồ đổ xuống khe sâu. Mưa rơi lấm tấm lên làn da trắng mịn của Lyte. Chỉ một lát sau, tóc nàng ướt đẫm và bết nước.

“Giờ thì muộn rồi,” nàng hét qua tiếng mưa đập đều vào chân trần. “Phải đi tiếp!”

Và đúng là đã muộn. Sim biết, tính khoảng cách, họ không thể quay lại nữa.

Chân anh bắt đầu đau lại. Anh cố đỡ nó, chạy chậm hơn. Gió nổi lên nhanh chóng. Một luồng gió lạnh cắn vào da, nhưng thổi từ phía vách đá sau lưng, giúp chứ không cản. Điềm lành chăng? Không.

Vì theo từng phút, anh càng nhận ra mình đã tính sai quãng đường. Thời gian đang cạn dần, mà con tàu vẫn ở khoảng cách không thể với tới. Anh không nói gì, nhưng cơn tức giận bất lực trước đôi chân ì ạch đã dâng lên thành những giọt nước mắt nóng bỏng.

Anh biết Lyte cũng nghĩ như mình. Nhưng nàng vẫn bay đi như con chim trắng, gần như không chạm đất. Anh nghe hơi thở nàng ra vào trong cổ họng, sắc bén như lưỡi dao vào bao.

Nửa bầu trời đã tối. Những ngôi sao đầu tiên ló ra giữa từng dải mây đen. Chớp xé rạch bầu trời ngay phía trước. Một cơn giông dữ dội, mưa xối xả và điện sáng nổ tung, ập xuống họ.

Họ trượt và loạng choạng trên sỏi nhẵn như rêu. Lyte ngã, lồm cồm đứng lên cùng một lời nguyền cháy bỏng. Thân nàng trầy xước và lấm bẩn. Mưa tràn xuống người nàng.

Mưa đổ xuống và khóc trên Sim. Nó che mờ mắt anh, chảy thành dòng dọc sống lưng và anh muốn khóc theo nó.

Lyte ngã và không dậy nữa, hơi thở dồn dập, ngực phập phồng.

Anh bế nàng lên, ghì chặt. “Chạy đi, Lyte, làm ơn, chạy!”

“Bỏ em lại đi, Sim. Anh cứ đi tiếp!” Mưa tràn đầy miệng nàng. Nước ở khắp nơi. “Vô ích thôi. Anh đi một mình đi.” Anh đứng đó, lạnh giá và bất lực, ý nghĩ chùng xuống, ngọn lửa hy vọng chập chờn rồi tắt lịm. Cả thế giới chỉ còn là bóng tối, những màn mưa lạnh buốt trút xuống, và tuyệt vọng. “Vậy thì ta sẽ đi bộ,” anh nói. “Đi mãi, rồi nghỉ, rồi lại đi.”

Họ bước đi được chừng năm mươi thước, chậm rãi, dễ dàng, như hai đứa trẻ dạo chơi. Con lạch phía trước nhanh chóng đầy nước, trôi đi với âm thanh ướt át lao về phía chân trời.

Sim kêu lớn. Kéo Lyte theo, anh lao tới. “Một dòng chảy mới,” anh nói, chỉ tay. “Mỗi ngày mưa lại cắt một lối mới. Đây này, Lyte!” Anh cúi xuống dòng nước lũ.

Anh nhảy xuống, kéo nàng theo.

Lũ cuốn họ đi như những mảnh gỗ vụn. Họ vùng vẫy để đứng vững, nhưng nước tràn vào miệng, vào mũi. Hai bên bờ vụt qua trong cơn hỗn loạn. Nắm chặt lấy những ngón tay Lyte bằng một sức mạnh gần như điên dại, Sim cảm thấy mình bị quật nhào hết vòng này đến vòng khác, chớp thấy những vệt chớp xé trên cao, và trong anh bùng lên một hy vọng mãnh liệt mới. Họ không thể chạy được nữa, vậy thì để cho nước chạy thay họ.

Với tốc độ hất họ vào đá, xé toạc vai, trầy xước chân, con sông ngắn ngủi mới hình thành ấy cuốn họ đi. “Lối này!” Sim gào lên át tiếng sấm, cố gắng lái về phía bờ đối diện. Ngọn núi có con tàu ở ngay phía trước. Họ không được để nó trôi tuột qua. Họ vật lộn trong dòng nước và bị quật mạnh vào sườn dốc. Sim bật lên, tóm lấy một mỏm đá nhô, kẹp chặt Lyte giữa hai chân, rồi lần tay kéo cả hai lên.

Cơn bão biến mất nhanh như khi nó đến. Chớp mờ dần. Mưa tắt. Mây tan rã và rút khỏi bầu trời. Gió khẽ thì thầm rồi im bặt.

“Con tàu!” Lyte nằm vật ra đất. “Con tàu, Sim. Đây là ngọn núi có con tàu!”

Lúc này, cái lạnh ập đến. Cái lạnh giết người.

Họ gắng gượng leo lên sườn núi, loạng choạng như kẻ say. Cái lạnh len lỏi dọc các chi, tràn vào mạch máu như một thứ hóa chất, làm mọi cử động chậm lại.

Phía trước họ, con tàu hiện ra với lớp vỏ sáng bóng như vừa được rửa sạch. Nó như một giấc mơ. Sim không tin nổi là họ đã thật sự ở gần nó đến thế. Hai trăm thước. Còn một trăm bảy mươi thước. Trời ơi, lạnh quá.

Mặt đất bắt đầu phủ băng. Họ trượt ngã hết lần này đến lần khác. Dòng sông phía sau đã đông cứng lại, trở thành một con rắn trắng xanh lạnh buốt. Vài giọt mưa cuối cùng từ đâu rơi xuống, nảy lộp bộp như những viên đạn nhỏ.

Sim ngã sầm vào thân tàu. Anh đang thực sự chạm vào nó. Chạm vào nó! Anh nghe tiếng Lyte rên khẽ trong cổ họng co cứng. Đây chính là lớp kim loại ấy, chính là con tàu. Đã có bao nhiêu người từng chạm vào nó suốt những ngày dài ấy? Anh và Lyte… đã đến được đây!

Anh vuốt ve nó như một bảo vật. Nhưng rồi, lạnh như chính bầu không khí này, huyết quản anh cũng đông lại.

Lối vào… ở đâu?

Bạn chạy, bạn bơi, bạn suýt chết đuối, bạn nguyền rủa, bạn toát mồ hôi, bạn gắng sức, bạn đến một ngọn núi, bạn trèo lên, bạn đập vào kim loại, bạn hét lên vì nhẹ nhõm, bạn tìm đến con tàu, và rồi, bạn không tìm thấy lối vào.

Anh cố gắng không để mình gục ngã. Từ từ thôi, anh tự nhủ, nhưng không được quá chậm, đi vòng quanh con tàu. Kim loại trượt dưới bàn tay đang tìm kiếm của anh, lạnh đến mức mồ hôi tay gần như đông cứng bám vào đó. Giờ, vòng sang một bên. Lyte đi cùng anh. Cái lạnh siết chặt họ như một bàn tay khổng lồ. Nó bắt đầu bóp nghẹt.

Lối vào.

Kim loại. Lạnh lẽo, bất biến. Một khe hẹp nơi mép khóa kín. Bỏ qua mọi thận trọng, anh đập mạnh vào đó. Anh cảm thấy cái lạnh đang quặn lên trong dạ dày. Ngón tay anh tê cứng, đôi mắt như sắp đông lại trong hốc mắt. Anh bắt đầu đập, sờ soạng, gào thét vào cánh cửa kim loại.

“Mở ra! Mở ra!” Anh loạng choạng.

Buồng khóa khí thở dài. Với tiếng kim loại trượt nhẹ trên lớp đệm cao su, cánh cửa xoay êm sang một bên và biến mất vào bên trong.

Anh thấy Lyte lao về phía trước, ôm lấy cổ họng, rồi ngã vào một khoang nhỏ bóng loáng. Anh lảo đảo bước theo nàng, đầu óc trống rỗng.

Cánh cửa buồng khóa khí khép lại sau lưng anh.

Anh không thể thở. Nhịp tim anh chậm lại, rồi như muốn ngừng hẳn.

Giờ thì họ đã bị mắc kẹt bên trong con tàu, và có điều gì đó đang xảy ra. Anh quỵ xuống, nghẹn lại vì thiếu khí.

Con tàu mà anh tìm đến để được cứu giờ đang làm chậm mạch máu anh, làm tối sầm trí óc anh, đầu độc anh. Trong cơn hoảng loạn mơ hồ của kẻ sắp tắt thở, anh nhận ra mình đang chết.

Bóng tối.

Anh mơ hồ cảm nhận thời gian trôi, cố gắng ép trái tim mình đập nhanh hơn… buộc đôi mắt phải nhìn rõ. Nhưng dòng chất lỏng trong cơ thể vẫn lững lờ chảy qua những tĩnh mạch đang chìm xuống, và anh nghe nhịp đập nơi thái dương vang lên: thình, ngừng… thình, ngừng… rồi lại thình, với những quãng nghỉ ru ngủ.

Anh không thể cử động, không một ngón tay hay cánh tay, không một bàn chân. Nặng nề đến mức chỉ nâng mí mắt thôi cũng như nâng cả một khối đá. Ngay cả xoay đầu để nhìn Lyte nằm bên cạnh cũng không làm nổi.

Từ đâu đó vọng lại tiếng thở khập khiễng của nàng. Nó giống âm thanh một con chim bị thương đập đôi cánh xơ xác khô khốc. Nàng ở gần đến mức anh gần như cảm thấy hơi ấm của nàng, nhưng đồng thời lại xa xôi lạ lùng.

Mình đang lạnh dần! anh nghĩ. Đây là cái chết sao? Là sự chậm lại của máu, của tim, là thân thể đang nguội đi, là trí óc ngái ngủ trôi vào những ý nghĩ xa vắng?

Ngước nhìn trần con tàu, anh lần theo mạng lưới ống dẫn và máy móc phức tạp. Kiến thức, mục đích của con tàu, những hành động của nó như thấm vào người anh. Trong một trạng thái mệt lả nhưng sáng tỏ kỳ lạ, anh bắt đầu hiểu mình đang nhìn gì. Chậm. Chậm.

Có một dụng cụ với mặt số trắng bóng loáng.

Tác dụng của nó là gì?

Anh gắng sức suy nghĩ, như người đang ở dưới nước.

Người ta đã từng dùng nó. Đã chạm vào nó. Đã sửa chữa nó. Đã lắp đặt nó. Người ta đã mơ về nó trước cả khi chế tạo, lắp đặt, sửa chữa và sử dụng. Mặt số ấy chứa ký ức của công dụng và quá trình chế tạo; hình dáng của nó là một ký ức mơ hồ, thì thầm với Sim về lý do nó được tạo ra. Nếu có thời gian, chỉ cần nhìn vào bất kỳ vật gì, anh cũng có thể rút ra từ nó điều mình muốn biết. Một phần mơ hồ trong anh đang vươn ra, mổ xẻ, phân tích bản chất của sự vật.

Mặt số này đo đếm thời gian!

Hàng triệu ngày!

Nhưng làm sao có thể như vậy? Mắt Sim mở to, nóng rực và sáng long lanh. Những con người nào cần đến dụng cụ như thế?

Máu dồn dập sau mắt anh. Anh khép mắt lại.

Cơn hoảng loạn ập đến. Ngày đang trôi qua. Mình đang nằm đây, và đời mình đang trôi đi. Mình không thể cử động. Tuổi trẻ của mình đang mất dần. Bao lâu nữa mình mới có thể cử động?

Qua một ô cửa nhỏ, anh nhìn thấy đêm trôi qua, ngày lại đến, ngày tàn, rồi một đêm nữa. Những ngôi sao nhảy múa trong băng giá.

Mình sẽ nằm đây bốn hay năm ngày, nhăn nheo và héo úa, anh nghĩ. Con tàu này sẽ không cho mình cử động. Thà mình ở lại vách đá quê nhà, sống trọn tuổi ngắn ngủi còn hơn. Mình đang bỏ lỡ tất cả hoàng hôn và bình minh. Mình sẽ chẳng bao giờ chạm vào Lyte, dù nàng đang ở ngay bên.

Sảng. Tâm trí anh trôi dạt. Ý nghĩ anh xoáy vòng qua thân tàu kim loại. Anh ngửi thấy mùi sắc bén của những mối hàn. Anh nghe thân tàu co lại trong đêm, giãn ra khi ngày đến.

Bình minh.

Đã — một bình minh khác!

Hôm nay lẽ ra mình đã thành người trưởng thành. Hàm anh nghiến chặt. Mình phải đứng dậy. Mình phải cử động. Mình phải tận hưởng thời khắc trưởng thành này.

Nhưng anh không cử động. Anh cảm nhận máu mình chảy lười biếng từ buồng này sang buồng khác trong tim, rồi xuống và vòng quanh thân thể tê liệt, để được lọc qua đôi phổi đang co giãn chậm rãi. Rồi lại lặp lại vòng tuần hoàn ấy.

Con tàu ấm lên. Từ đâu đó một cỗ máy bật tách một tiếng. Nhiệt độ tự động hạ xuống. Một luồng gió được điều khiển quét qua căn phòng.

Lại đêm. Rồi lại một ngày nữa.

Anh nằm đó và thấy bốn ngày đời mình trôi qua.

Anh không cố gắng chống cự nữa. Vô ích thôi. Đời anh coi như đã hết.

Giờ đây, anh không muốn quay đầu lại. Anh không muốn nhìn Lyte với khuôn mặt giống như người mẹ khổ hạnh của mình, mí mắt như những vảy tro xám, đôi mắt như kim loại bị mài mòn, đôi má như đá bị xói lở. Anh không muốn nhìn một cái cổ khô khốc như những sợi cỏ vàng quắt lại, đôi tay như làn khói vươn lên từ đám lửa, đôi ngực như vỏ trái khô quắt, và mái tóc lởm chởm xám ẩm như rong rêu ngoài bờ suối!

Còn anh thì sao? Trông anh thế nào? Hàm đã hóp lại, hốc mắt lõm sâu, trán nhăn nheo và in đầy vết tích của tuổi già?

Sức lực bắt đầu trở lại. Anh cảm thấy tim mình đập chậm đến khó tin, một trăm nhịp mỗi phút. Thật không thể nào. Anh thấy mát mẻ, bình thản, và nhẹ nhõm lạ thường. Đầu anh nghiêng sang một bên. Anh nhìn Lyte. Anh kêu lên ngạc nhiên.

Cô vẫn trẻ trung và xinh đẹp.

Cô cũng nhìn anh, yếu ớt không nói nổi lời nào. Đôi mắt như hai tấm huy chương bạc nhỏ, chiếc cổ cong như cánh tay trẻ thơ. Mái tóc như ngọn lửa xanh cháy trên da đầu, được nuôi bằng dòng sức sống mảnh mai trong cơ thể.

Bốn ngày đã qua, vậy mà cô vẫn trẻ… không, thậm chí còn trẻ hơn lúc họ bước vào con tàu. Cô vẫn là một thiếu nữ.

Anh không thể tin nổi.

Những lời đầu tiên của cô là:

Bao lâu thì điều này mới chấm dứt?

Anh đáp chậm rãi:

 Anh không biết.

 Chúng ta vẫn còn trẻ.

 Con tàu này. Kim loại của nó bao bọc quanh ta. Nó ngăn ánh mặt trời và những thứ từ mặt trời khiến ta già đi.

Ánh mắt cô trở nên trầm tư:

 Vậy nếu ta ở lại đây…

Ta sẽ mãi trẻ.

 Sáu ngày nữa? Mười bốn ngày? Hai mươi?

 Có thể còn hơn thế.

Cô nằm yên lặng. Lâu sau mới nói:

 Sim?

 Gì thế?

 Hãy ở lại đây. Đừng quay về nữa. Anh biết điều gì sẽ xảy ra nếu ta quay về mà…?

 Anh không chắc.

 Ta sẽ bắt đầu già đi trở lại, đúng không?

Anh nhìn đi nơi khác. Anh dán mắt lên trần tàu và chiếc đồng hồ với kim đang nhích.
 Đúng. Ta sẽ già đi.

 Nếu ta già đi… ngay lập tức thì sao? Khi bước ra khỏi tàu, liệu cú sốc ấy có quá lớn không?

 Có thể.

Một khoảng lặng nữa. Anh bắt đầu cử động tay chân, thử sức. Anh thấy rất đói.

 Những người khác đang đợi, anh nói.

Câu tiếp theo của cô khiến anh sững sờ:

 Họ đã chết rồi, cô nói, hoặc sẽ chết trong vài giờ nữa. Tất cả những người ta từng quen ở đó đều đã già nua và tàn tạ.

Anh cố hình dung họ lúc già. Tối tăm. Cô em gái, còng lưng, lú lẫn vì thời gian. Anh lắc đầu, xóa tan hình ảnh đó.

 Họ có thể chết, anh nói, nhưng vẫn còn những người khác đã được sinh ra.

 Những người ta thậm chí không quen biết, Lyte nói, giọng phẳng lặng.

 Nhưng dẫu sao, họ vẫn là đồng loại của ta, anh đáp. Họ chỉ sống tám ngày, hoặc mười một ngày, trừ khi ta giúp họ.
 Nhưng ta còn trẻ, Sim! Ta còn trẻ! Ta có thể ở lại đây và mãi trẻ trung!

Anh không muốn nghe. Điều đó quá hấp dẫn để nghe theo. Ở lại đây. Sống mãi.

Ta đã có nhiều thời gian hơn những người khác rồi, anh nói. Anh cần người. Những người để sửa chữa con tàu này. Giờ anh và em sẽ đứng dậy, tìm thức ăn, ăn, và xem con tàu có thể di chuyển được không. Anh sợ thử một mình. Nó quá lớn. Anh sẽ cần trợ giúp.

 Nhưng điều đó nghĩa là phải chạy về suốt quãng đường ấy!

 Anh biết. Anh gượng đứng dậy. Nhưng anh sẽ làm.

 Làm sao anh đưa được người quay lại đây?

 Ta sẽ dùng dòng sông.

“Nếu nó còn ở đó. Nó có thể ở chỗ khác.”

“Vậy thì chúng ta sẽ đợi đến khi có con sông. Nhưng anh phải quay lại, Lyte. Con trai của Dienc đang chờ anh, chị gái anh, anh trai em, tất cả đều đã già, sẵn sàng chết, và vẫn chờ tin của chúng ta.”

Một lúc lâu sau, anh nghe thấy nàng cựa mình, mệt mỏi lê bước về phía anh. Nàng gối đầu lên ngực anh, nhắm mắt lại, khẽ vuốt cánh tay anh. “Em xin lỗi. Hãy tha thứ cho em. Anh phải quay lại. Em đúng là kẻ ích kỷ ngu ngốc.”

Anh vụng về chạm vào má nàng. “Em là con người. Anh hiểu em. Không có gì để tha thứ cả.”

Họ tìm thấy thức ăn. Họ đi khắp con tàu. Nó trống rỗng. Chỉ trong phòng điều khiển họ mới tìm thấy thi thể của một người đàn ông — hẳn là phi công trưởng. Những người khác rõ ràng đã thoát ra ngoài bằng xuồng cứu sinh khẩn cấp. Người phi công này, ngồi một mình trước bảng điều khiển, đã hạ con tàu xuống một ngọn núi, từ đó có thể nhìn thấy những con tàu khác đã rơi và vỡ nát. Vị trí trên cao đã cứu nó khỏi bị lũ cuốn. Bản thân người phi công có lẽ đã chết vì trụy tim ngay sau khi hạ cánh. Con tàu đã ở đây, gần như trong tầm với của những người sống sót khác, hoàn hảo như một quả trứng, nhưng im lặng — suốt bao nhiêu nghìn ngày? Nếu người phi công ấy còn sống, cuộc đời của tổ tiên Sim và Lyte đã có thể hoàn toàn khác. Nghĩ đến điều đó, Sim cảm nhận một luồng rung động xa xăm, dữ dội của chiến tranh. Cuộc chiến giữa các thế giới đã kết thúc thế nào? Ai là kẻ thắng? Hay cả hai hành tinh đều thất bại và chẳng buồn tìm kiếm những kẻ sống sót? Ai là kẻ đúng? Ai là kẻ thù? Dân của Sim thuộc về phe có tội hay vô tội? Có lẽ họ sẽ không bao giờ biết.

Anh vội vàng kiểm tra con tàu. Anh chẳng biết gì về cách nó vận hành, nhưng khi đi qua các hành lang, chạm vào các máy móc, anh dần học được điều gì đó. Nó chỉ cần một thủy thủ đoàn. Một người thì không thể khởi động toàn bộ. Anh đặt tay lên một cỗ máy tròn, nhô ra như mõm thú. Anh giật tay lại như bị bỏng.

“Lyte!”

“Gì vậy?”

Anh lại chạm vào cỗ máy, vuốt ve nó, bàn tay run bần bật, mắt ứa lệ, môi mấp máy. Anh nhìn nó đầy yêu mến, rồi nhìn sang Lyte.

“Với cỗ máy này—” anh lắp bắp, khẽ khàng, khó tin. “Với… với cỗ máy này anh có thể—”

“Có thể làm gì, Sim?”

Anh đưa tay vào một khung hình chén có cần gạt bên trong. Qua cửa sổ trước mặt, anh có thể nhìn thấy dãy vách đá xa xa. “Chúng ta đã lo rằng có thể sẽ chẳng bao giờ còn con sông nào chảy qua ngọn núi này nữa, đúng không?” anh hỏi đầy phấn khích.

“Đúng, Sim, nhưng—”

“Sẽ có một con sông. Và anh sẽ trở lại, ngay đêm nay! Anh sẽ mang theo đàn ông. Năm trăm người! Bởi vì với cỗ máy này, anh có thể khoét một lòng sông chạy thẳng tới vách đá, để nước ào xuống, cho chúng ta một con đường nhanh chóng, chắc chắn để quay lại!” Anh xoa lên thân hình trụ của máy. “Khi anh chạm vào nó, sự sống và cách vận hành như truyền thẳng vào người anh! Xem này!” Anh hạ cần gạt.

Một luồng lửa chói lòa phóng ra từ con tàu, rít lên.

Vững vàng, chính xác, Sim bắt đầu cắt một lòng sông để đón dòng nước lũ. Cả đêm tối bừng sáng bởi sức ăn nuốt khát khao của nó.

Việc quay lại vách đá sẽ do Sim thực hiện một mình. Lyte sẽ ở lại trên tàu, đề phòng bất trắc. Ban đầu, chuyến đi này gần như bất khả thi. Sẽ không có con sông nào chảy xiết đưa anh về nhanh hơn. Anh sẽ phải chạy toàn bộ quãng đường lúc bình minh, và mặt trời sẽ bắt kịp anh trước khi anh tới nơi an toàn.

“Cách duy nhất là bắt đầu trước khi mặt trời mọc.”

“Nhưng anh sẽ bị đông cứng mất, Sim.”

“Đây.” Anh điều chỉnh cỗ máy vừa khoét xong lòng sông trên nền đá. Anh nâng nòng trơn tru của nó, nhấn cần gạt, giữ nguyên. Một luồng lửa phụt ra hướng về phía vách đá. Anh chỉnh tầm bắn, tập trung ngọn lửa ở điểm cách nguồn ba dặm. Xong. Anh quay sang Lyte.

“Nhưng em vẫn không hiểu,” nàng nói.

Anh mở cửa khoang khí. “Ngoài kia lạnh buốt, và còn nửa giờ nữa mới bình minh. Nếu anh chạy song song với tia lửa này, đủ gần, sẽ không có quá nhiều nhiệt nhưng đủ để duy trì sự sống.”

“Nghe chẳng an toàn chút nào,” Lyte phản đối.

“Trên thế giới này chẳng có gì an toàn cả.” Anh bước lên phía trước. “Anh sẽ có nửa giờ xuất phát. Thế là đủ để tới vách đá.”

“Nhưng nếu máy hỏng khi anh vẫn đang chạy sát tia lửa thì sao?”

“Đừng nghĩ đến chuyện đó,” anh nói.

Khoảnh khắc sau, anh đã ở bên ngoài. Anh lảo đảo như bị đấm mạnh vào bụng. Tim anh như muốn nổ tung. Môi trường khắc nghiệt lại buộc anh phải sống nhanh chóng. Mạch anh dồn dập.

Đêm lạnh như cái chết. Tia nhiệt từ con tàu cắt ngang thung lũng, ngân vang, vững vàng và ấm áp. Anh chạy sát bên nó. Chỉ cần một bước hụt—

“Anh sẽ quay lại,” anh gọi với vào trong cho Lyte.

Anh và tia sáng cùng lao đi.

Buổi sớm, những người sống trong hang động nhìn thấy ngón tay cam chói lọi kéo dài, và một bóng trắng kỳ dị chạy song song bên nó. Tiếng xì xào và mê tín nổi lên.

Khi Sim đến vách đá quê hương, anh thấy những con người xa lạ chen chúc ở đó. Không có gương mặt quen nào. Rồi anh nhận ra thật ngu ngốc khi mong gặp lại người quen. Một lão già nhìn anh trừng trừng từ trên cao. “Ngươi là ai?” lão quát. “Ngươi đến từ vách đá kẻ thù à? Tên ngươi là gì?”

“Ta là Sim, con trai của Sim!”

“Sim!”

Một bà lão kêu lên từ trên vách. Bà tập tễnh xuống con đường đá. “Sim, Sim, là cháu sao!”

Anh nhìn bà, bối rối. “Nhưng tôi không biết bà,” anh lẩm bẩm.

“Sim, không nhận ra ta sao? Ôi, Sim, là ta đây! Dark!”

“Dark!”

Anh thấy lòng mình quặn lại. Bà ngã vào vòng tay anh. Một bà lão run rẩy, đôi mắt nửa mù, chị gái anh.

Một khuôn mặt khác hiện ra phía trên. Một lão già, nét mặt độc ác, cay nghiệt. Lão nhìn xuống Sim và gầm gừ: “Đuổi hắn đi! Hắn đến từ vách đá kẻ thù. Hắn đã sống ở đó! Hắn vẫn còn trẻ! Những kẻ đã tới đó thì không bao giờ được trở về với chúng ta. Con thú phản bội!” Rồi một hòn đá bay xuống.

Sim né sang bên, kéo bà lão theo.

Tiếng la hét vang lên. Đám đông lao về phía Sim, giơ nắm đấm. “Giết hắn! Giết hắn!” lão già gào. Sim không biết lão là ai.

“Dừng lại!” Sim giơ tay. “Ta đến từ con tàu!”

“Con tàu?” Đám đông chững lại. Dark ôm chặt anh, ngước lên nhìn gương mặt trẻ trung, bối rối trước vẻ mịn màng ấy.

“Giết hắn! Giết hắn!” lão già khàn giọng kêu, nhặt thêm đá.

“Ta cho các người mười ngày, hai mươi ngày, ba mươi ngày nữa để sống!”

Đám đông sững sờ. Miệng há hốc. Mắt đầy nghi hoặc.

“Ba mươi ngày?” Tiếng thì thầm lặp lại. “Bằng cách nào?”

“Hãy về tàu với ta. Trong đó, một người có thể sống mãi mãi!”

Lão già nâng cao hòn đá, rồi nghẹn lại, đổ sập xuống vì một cơn đột quỵ, lăn xuống chân Sim.

Sim cúi xuống nhìn thân hình già nua, đôi mắt mờ đục đã chết, đôi môi nhếch cười khinh khỉnh giờ im lặng.

“Chion!”

“Đúng,” Dark khàn giọng nói sau lưng anh. “Kẻ thù của em. Chion.”

Đêm đó, một ngàn chiến binh lên đường về phía con tàu như ra trận. Nước đã chảy trong dòng kênh mới. Năm trăm người chết đuối hoặc mất tích trong giá lạnh. Những người còn lại, cùng Sim, đến được con tàu.

Lyte chờ họ, mở rộng cánh cửa kim loại. Tuần lễ trôi qua. Nhiều thế hệ sống và chết trên vách đá, trong khi năm trăm người thợ làm việc miệt mài trên con tàu, học cách vận hành và cấu tạo của nó.

Ngày cuối cùng, họ giải tán. Mỗi người chạy về vị trí của mình. Giờ đây, định mệnh chuyến đi đang chờ đợi những ai còn ở lại.

Sim đặt tay lên bảng điều khiển.

Lyte dụi mắt, đến ngồi xuống sàn cạnh anh, tựa đầu vào đầu gối anh, mơ màng nói: “Em vừa mơ một giấc mơ. Em mơ mình sống trong hang trên một vách đá, ở một hành tinh nóng-lạnh, nơi con người già đi và chết trong tám ngày, rồi bị thiêu xác.”

“Thật là một giấc mơ hoang đường,” Sim nói. “Con người không thể nào sống trong cơn ác mộng như thế. Quên nó đi. Em đã tỉnh rồi.”

Anh khẽ chạm tay vào bảng điều khiển. Con tàu nhấc mình, bay vào không gian. Sim đã đúng. Cơn ác mộng cuối cùng cũng chấm dứt.

THÂN TRỌNG SƠN 

Dịch và giới thiệu 

Tháng 8 / 2025

Nguồn:

https://americanliterature.com/author/ray-bradbury/short-story/the-creatures-that-time-forgot