Jacques Prévert

 

THƠ JACQUES PRÉVERT

Nhà thơ Pháp

 ( 1900 – 1977 )

 Sinh ra cùng với thế kỷ XX và sống đến 3/4 thế kỷ này, JACQUES PRÉVERT đã để lại cho đời những dấu vết sâu đậm. Năm 1992, mười lăm năm sau khi Ông qua đời, toàn bộ tác phẩm của Ông đã được in trong Tủ sách Pléiade, một tủ sách “sang trọng” dành cho những tác giả mà tài năng và danh tiếng đã được thừa nhận. Tập thơ Paroles ( Lời nói ) xuất bản lần đầu vào tháng 5 năm 1946, chỉ một tuần sau đã in thêm 5000 bản, đến nay vẫn còn tái bản và tính ra đã có hơn hai triệu bản in. Khắp nơi trên đất Pháp hiện nay có hàng trăm trường học mang tên Ông, chỉ tính riêng trường trung học ( collège / lycée ) có đến 309 trường.

Ngay từ các tập đầu tiên, thơ JACQUES PRÉVERT đã chinh phục người đọc mọi lứa tuổi bằng một thứ ngôn ngữ giản dị, dễ hiểu. Ông không coi trọng cú pháp, vần luật, diễn đạt nhẹ nhàng, hồn nhiên, có khi như là văn nói. Cái nhan đề PAROLES ( Lời nói ) cũng phần nào hàm chứa ý đó. Mà nhìn kỹ một chút thì PAROLES chính là anagramme ( sắp xếp, đảo lộn thứ tự các chữ cái ) của LA PROSE ( văn xuôi ) đó thôi. Cái xu hướng tự do của Ông trước hết thể hiện ở chỗ trong cùng một tác phẩm, Ông đưa vào đủ loại thơ : thơ có vần, thơ tự do, thơ kể chuyện, trữ tình, công kích, có bài như một tiểu phẩm ( saynète ), có những bài rất ngắn ( 3 câu, 4 câu ), có bài dài trên 30 trang ( La crosse en l’air / Gậy quyền chỉ lên trời ).

JACQUES PRÉVERT viết như một nhà ảo thuật của ngôn từ nhưng điều này không có nghĩa là thơ Ông dễ dãi, hời hợt. Là người sớm vào đời lao động kiếm sống, Ông tỏ ra đồng cảm với những cảnh đời khốn khó, chia sẻ với những thân phận bị áp bức, bóc lột. Ông lớn tiếng chống lại những thế lực tước đi tự do và hạnh phúc của con người, và, ở đây, không có đề tài nào là cấm kỵ ( tabou ) đối với Ông.

Ông luôn ca ngợi tình yêu, thương yêu trẻ em, quan tâm đến thú vật – đấy là những chủ đề quen thuộc trong thơ JACQUES PRÉVERT. Đối với JACQUES PRÉVERT, tình yêu rất cần cho cuộc sống, yêu là sống và sống là yêu .

JACQUES PRÉVERT đã đi qua thời đại đầy biến động của Ông với một thái độ tỉnh táo, không gò mình trong khuôn phép của trường phái nghệ thuật, không để bị ràng buộc bởi xu hướng chính trị, tự khẳng định mình qua nhiều hình thức biểu hiện và nổi trội hơn cả vẫn là thơ vì với Ông “ Thơ ca có mặt ở khắp nơi cũng như Thượng đế chẳng có ở đâu cả.Thơ ca là một trong những biệt danh xác thực nhất, hữu dụng nhất của cuộc đời” (La poésie est partout comme Dieu n’est nulle part. La poésie, c’est un des plus vrais, un des plus utiles surnoms de la vie». Thế giới thơ của JACQUES PRÉVERT, cũng như chính con người JACQUES PRÉVERT,  bao giờ cũng tự do, tự do như khí trời, tự do như mây gió, tự do như hoa cỏ trong ĐỒNG XANH ( pré vert ) .

TTS.

ĐỂ VẼ CHÂN DUNG MỘT CON CHIM

Trước tiên hãy vẽ cái lồng

Với cánh cửa còn để mở

Thế rồi vẽ ngay sau đó

Một cái gì đó thật xinh

Một cái gì cho giản dị

Một cái gì thật đẹp đẽ 

Một cái gì còn có ích

Để cho con chim đó mà 

Rồi đem khung tranh để dựa

Vào một thân cây trong vườn

Hoặc là trong cánh rừng non

Hay khu rừng già cũng được

Đến núp vào sau thân cây

Đứng im, nhớ đừng động đậy

Và cũng đừng nên nói gì…

Có khi chim sẽ đến mau

Nhưng cũng có thể thật lâu

Chim mới thật lòng ghé tới

Vậy cứ yên tâm chờ đợi

Cho dù cả mấy năm trường

Vì chim đến chậm hay nhanh

Chẳng có chút gì liên hệ

Đến thành công của bức tranh

Và khi con chim bay đến

Nếu thực là nó đến rồi

Nhớ giữ yên lặng tuyệt đối

Chờ cho chim chui vào lồng

Khi chim ở yên trong đó

Nhẹ nhàng lấy chiếc bút vẽ

Đóng cánh cửa lồng thật khẽ

Rồi xóa từng chiếc chấn song

Nhưng tránh đừng động đến lông

Rồi vẽ chân dung của cây

Bằng cách chọn cành đẹp nhất

Để cho con chim đậu vào

Vẽ thêm lá xanh gió mát

Vẽ thêm bụi bặm mặt trời

Vẽ tiếng côn trùng trong cỏ

Trong nắng hạ vàng rực rỡ

Rồi chờ tiếng hót của chim

Nếu chim vẫn cứ lặng im

Là dấu hiệu buồn đấy nhé

Nghĩa là bức tranh quá tệ

Nhưng nếu chim đã hót lên

Thì đó chính là điềm tốt

Bạn đã có thể ký tên

Bấy giờ bạn cứ nhẹ nhàng

Nhổ lấy một chiếc lông chim

Và nơi một góc tranh vẽ

Tên mình bạn hãy viết lên.

BÀI CA ỐC SÊN ĐI ĐƯA TANG

Đám tang chiếc lá vàng

Hai ốc sên cùng đi

Chiếc vỏ ốc đen sì

Đầu quấn mảnh băng tang

Ra đi trong chiều tối

Ngày mùa thu đẹp trời

Nhưng khi chúng tới nơi

Mùa xuân đà trở lại

Những chiếc lá tàn úa

Giờ xanh tươi lại rồi

Và hai chú ốc sên

Lòng thấy thất vọng mãi

Nhưng kìa ông mặt trời

Nói với ốc mấy lời

Nầy ốc ơi chịu khó

Đến ngồi lại đây chơi

Uống tạm cốc bia nhé

Nếu lòng thấy thảnh thơi

Và nếu ốc ưa thích

Thì đáp ngay xe khách

Thẳng về Paris chơi

Xe chạy ngay chiều nay

Ngắm đất nước trời mây

Cớ chi mà sầu muộn

Tôi thật lòng nói vậy

Sầu làm mắt tối đi

Và làm cho bi thảm

Chuyện tử biệt sinh ly

Mà nào có vui gì

Thôi lấy lại thần sắc

Cho cuộc sống tươi vui

Thế là bao muông thú

Bao cỏ cây hoa lá

Cùng cất tiếng hòa ca

Cùng ráng sức hát to

Một bài ca sống động

Bài ca của mùa hè

Rồi mọi người đều uống

Rồi mọi người đều say

Trong buổi chiều đẹp này

Buổi chiều đẹp mùa hạ

Hai chú ốc vội vã

Trở về lại nhà mình

Lòng xúc động thật tình

Lòng rộn ràng vui sướng

Cả hai đều uống nhiều

Nên bước đi ngất ngưỡng

Và ở tận trời cao

Mặt trăng dõi trông theo.

MÈO VÀ CHIM

Cả làng lắng nghe rầu rĩ

Tiếng hót con chim bị thương

Con chim duy nhất trong làng

Con mèo duy nhất trong làng

Vồ chim ăn mất một nửa

Con chim thôi không còn hót

Con mèo không còn  gầm gừ

Và thôi không còn liếm mép

Cả làng tổ chức cho chim

Một đám ma rõ thật to

Con mèo được mời tới dự

Đi sau quan tài bằng rơm

Bên trong xác chim nằm dài

Bé gái tay nâng quan tài

Không cầm lòng được khóc mãi

Mèo nhìn bé gái và nói

Nếu ta biết được việc này

Làm em khổ đau đến vậy

Ta ăn hết cả chim ngay

Rồi ta sẽ kể em hay

Rằng ta thấy chim bay mất

Chim bay đến tận cuối trời

Đến nơi mịt mùng xa khuất

Sẽ không trở lại bao giờ

Em sẽ bớt đi sầu khổ

Chỉ còn buồn tiếc chút thôi.

Đừng nên làm chuyện nửa vời !

UỔNG PHÍ

Trước cổng  nhà máy

Anh công nhân bỗng nhiên dừng lại

Thời tiết đẹp níu áo anh ta

Và khi anh quay người

Nhìn mặt trời

Đỏ rực tròn quay

Đang mỉm cười trên bầu trời xám ngắt

Anh nheo mắt

Thân mật

Ơi này anh bạn mặt trời

Anh chẳng thấy sao

Thực là xuẩn ngốc

Khi đem một ngày như thế này

Trao cho ông quản đốc ?

NGƯỜI CANH GÁC HẢI ĐĂNG

QUÁ YÊU CHIM

Chim hàng ngàn con bay về phía ánh đèn

Hàng ngàn con rớt xuống hàng ngàn con va nhau

Hàng ngàn con bị lóa mắt hàng ngàn con bầm dập

Hàng ngàn con chết

Người gác đèn không chịu nổi những chuyện như vậy

Ông quá yêu chim

Thế nên ông bảo Thây kệ ta bất cần !

Và ông tắt hết đèn.

Ngoài xa một chiếc tàu chở hàng bị đắm.  

Một chiếc tàu chở hàng từ hải đảo tới 

Một chiếc tàu chở hàng chất đầy chim

Hàng ngàn con chim của các hải đảo

Hàng ngàn con chim chết chìm.

BÀI LUẬN VĂN

Thời trẻ Napoléon rất gầy ốm

và từng là sĩ quan pháo binh

về sau ông trở thành hoàng đế 

bụng bự ra và chiếm được nhiều giang sơn

đến ngày chết ông vẫn còn

cái bụng phệ

nhưng người lại nhỏ đi. 

TẠI CỬA HÀNG HOA

Một ông đến cửa hàng hoa

và chọn mua hoa

cô bán hoa gói lại

người đàn ông thò tay vào túi

để lấy tiền

tiền để trả tiền mua hoa

nhưng cũng đồng thời

đột nhiên

ông đặt tay tên tim

và ngã xuống.

Cùng lúc ông ngã gục

Đồng tiền lăn xuống đất

Và bó hoa cũng rớt

Cùng lúc với ông ta

Cùng lúc với đồng tiền

Và cô hàng hoa đứng đó

Với đồng tiền đang lăn

Với bó hoa tan nát

Với người đàn ông đang chết

Dĩ nhiên chuyện đó thật buồn

Và cô phải làm gì đó

Cô hàng hoa

Nhưng cô không biết phải làm gì

Cô không biết

Phải bắt đầu từ đâu

Bao nhiêu là việc phải giải quyết

Với người đàn ông đã chết

Những bông hoa đang hư hao

Và với đồng tiền kia

Đồng tiền đang lăn

Đồng tiền không ngừng lăn.

LỄ HỘI

Và những chiếc ly đã cạn

và cái chai đã vỡ

Và cái giường mở rộng 

và cánh cửa đã đóng 

Và tất cả các vì sao bằng pha lê

của hạnh phúc và của vẻ đẹp

sáng ngời trong bụi bặm

của căn phòng quét dối

Và anh say như chết

và anh là ngọn lửa vui

và em say sinh động

khỏa thân hoàn toàn trong vòng tay anh.

TÔI HẠNH PHÚC

Tôi hạnh phúc

Hôm qua chàng nói với tôi

rằng chàng yêu tôi

Tôi hạnh phúc và tự hào

và tự do như ánh sáng

Chàng đã không nói thêm

rằng chàng yêu tôi mãi mãi.

KHI CUỘC ĐỜI … 

Khi cuộc đời là một xâu chuỗi

mỗi ngày là một viên ngọc

Khi cuộc đời là một chiếc lồng

mỗi ngày là một giọt nước mắt

Khi cuộc đời là một khu rừng

mỗi ngày là một cái cây

Khi cuộc đời là một cái cây

mỗi ngày là một cành cây

Khi cuộc đời là một cành cây

mỗi ngày là một chiếc lá.

Khi cuộc đời là biển cả

mỗi ngày là một cơn sóng

mỗi cơn sóng là một tiếng than

một bài ca một cơn rùng mình.

Khi cuộc đời là trò cờ bạc

mỗi ngày là một lá bài

con rô hay con chuồn

con bích lúc vận xui.

Và khi đến lúc hên

những lá bài của tình ái

là cái mông và con cơ.

ĐÔI KHI NGƯỜI QUÉT ĐƯỜNG…

Đôi khi người quét đường

tiếp tục một cách tuyệt vọng

công việc tồi tệ của mình

giữa những tàn tích bụi bặm

của một cuộc triển lãm thuộc địa phóng đãng

dừng lại kinh ngạc

trước những bức tượng lạ thường

tạo bằng lá và hoa

tượng trưng – đến mức phải lầm –

những giấc mơ

những tội ác những lễ hội những ánh sáng

những phụ nữ khỏa thân một con sông bình minh và hạnh phúc

và tiếng cười và khao khát

chim và cây

Hoặc mặt trăng ái tình mặt trời và cái chết

những công trình kỳ lạ của ngay khoảnh khắc đó

được dựng lên chẳng chút công khó

bởi những người dân bản xứ hạnh phúc 

và bất hạnh

và để lại đó 

hào phóng dâng tặng cho ngẫu nhiên và cơn gió

những pho tượng dựng đứng lên

trước mặt người quét đường không tin ở mắt mình

và để tay lên con tim 

và bỗng nhiên cảm thấy

hạnh phúc đến không giải thích được

Và những pho tượng nhẹ nhàng đong đưa

trong ánh chiều tà

những thân thể xinh đẹp gái đen của mình

phủ trùm bằng những hoa anh túc đỏ và trắng

Và pho tượng gió

hoàn toàn khỏa thân sau những pho tượng cây

làm vang lên tiếng inh ỏi khoan dung

của không gian và thời gian

Và pho tượng trẻ con làm người hiến binh hoảng sợ

chỉ bằng vẻ đáng yêu của tiếng hát

và mặt trăng rải khắp thôn quê

 với ánh sáng bạc lai láng 

Và người quét đường mỉm cười

được ru ngủ và ve vuốt

bởi pho tượng biểu thị sự tươi mát của cuộc đời

Và tôi khi nhìn các bức tranh của Paul Klee

tôi như người quét đường ấy

hàm ân

thán phục

ngất ngây.

PARIS VỀ ĐÊM

Ba que diêm đốt lên trong đêm từng que một

Que thứ nhất để nhìn em rõ mặt

Que thứ hai để anh nhìn đôi mắt

Que cuối cùng để nhìn thấy môi em

Và bóng tối mịt mù để anh nhớ kỹ những thứ này

Khi ôm siết em trong vòng tay.

MÙA THU

Ngựa quỵ ngay giữa đường

Lá vàng rơi trên lưng

Cuộc tình ta run rẩy

Mặt trời kia cũng vậy.

NHỮNG NGƯỜI TÌNH BỊ PHỤ RẪY

Anh từng có một cây đèn

Và em, em là ánh sáng.

Tim đèn, ai đã đem bán ?

ALICANTE

Một trái cam trên bàn

Áo em trên tấm thảm

Và em trên giường anh

Tặng phẩm ngọt ngào của hiện tại

Khí mát của đêm thanh

Hơi ấm của đời anh.

BÀI CA NGƯỜI CAI NGỤC

Đi đâu đấy chàng cai ngục đẹp trai

Với chiếc chìa khóa dính đầy vết máu

Tôi đi giải thoát người tôi yêu dấu

Nếu như còn có đủ thời gian

Người mà tôi đã nhốt

Êm ái bạo tàn

Nơi kín đáo nhất của niềm khát vọng

Nơi sâu thẳm nhất của nỗi dày vò

Trong điều dối trá của tương lai

Trong lời ngu dại của thề bồi

Tôi muốn giải thoát nàng

Tôi muốn cho nàng được tự do

Kể cả tự do  quên tôi

Kể cả tự do bỏ đi mất

Kể  cả  tự  do về lại

Và hãy còn yêu tôi

Hay đi yêu người khác

Nếu nàng thích người khác

Và nếu tôi còn lại một mình

Và nàng đã bỏ đi xa

Tôi chỉ còn giữ lại

Tôi mãi hoài giữ lại

Trong hai lòng bàn tay

Giữ mãi tận cuối đời

Sự dịu êm của bầu ngực nàng 

được tạo dáng bởi tình yêu.

BỘ MẶT DỊU HIỀN 

VÀ NGUY HIỂM  CỦA TÌNH YÊU

Bộ mặt dịu hiền và nguy hiểm 

của tình yêu

đã hiện ra với em

một buổi chiều

sau một ngày dài đằng đẵng

Có lẽ đấy là một xạ thủ

với cây cung của chàng

hoặc là một nhạc công

cùng với chiếc thụ cầm.

Em không biết nữa

Em không biết gì hết

Điều mà em biết 

là chàng đã làm em bị thương

Có lẽ bằng một mũi tên

Có lẽ bằng  một bài hát

Điều mà em biết

là chàng đã làm em bị thương

bị thương ở tim rồi

và đời đời

Nóng như đốt như thiêu

vết thương của tình yêu.

BÀI CA

Hôm nay là ngày mấy

Hôm nay như mọi ngày

    Cô bạn của tôi ơi

Hôm nay như suốt cả đời

    Em yêu của anh ơi

Chúng ta yêu nhau và chúng ta đang sống

Chúng ta đang sống và chúng ta yêu nhau

Và chúng ta không biết cuộc đời là gì đâu

Và chúng ta không biết hôm nay là ngày mấy

Và chúng ta không biết tình yêu nó ra sao.

NHỮNG ĐỨA TRẺ YÊU NHAU

Những đứa trẻ yêu nhau đang đứng

Dựa vào cánh cửa của đêm tối mà hôn nhau

Khách qua đường đưa tay chỉ chỏ

Nhưng những đứa trẻ yêu nhau

Đứng đó chẳng vì người nào

Chỉ chiếc bóng của chúng

Chập chờn trong đêm thâu

Khiến khách qua đường giận dữ

Giận dữ ghét khinh cười cợt thèm thuồng

Những đứa trẻ yêu nhau đứng đó chẳng vì ai

Chúng đang ở nơi nào khác xa hơn cả bóng đêm

Cao hơn cả ban ngày

Trong ánh sáng chói ngời của mối tình đầu tiên.

HƯỚNG DƯƠNG

Mọi ngày trong tuần

Vào mùa đông vào mùa thu

Trên bầu trời Paris

Các ống khói nhà máy chỉ nhả khói xám.

Nhưng mùa xuân đang tới với đóa hoa giắt trên tai

Khoác tay một cô gái xinh đẹp

Hướng dương Hướng dương

Đó là tên của đóa hoa

Biệt danh của cô gái

Nàng không có tên lớn không có họ

Và khiêu vũ ở góc đường phố

Ở Belleville ở Séville.

Hướng dương Hướng dương Hướng dương

Điệu luân vũ nơi những góc phố

Và những ngày đẹp trời đã tới

Cùng với chúng là cuộc sống đẹp tươi.

Thần giữ ngục Bastille hút điếu thuốc gi-tan xanh

Trên bầu trời tình tứ

Trên bầu trời Séville trên bầu trời Belleville

Và ngay cả bầu trời của bất cứ nơi đâu.

Hướng dương Hướng dương Hướng dương

Đó là tên của đóa hoa

Biệt danh của cô gái.

CÁT LÚN

Quỷ và kỳ quan

Gió và thủy triều

Nơi xa biển đã rút

Và em

Như một cánh rong gió nhẹ ve vuốt

Trên mặt giường cát em động đậy mơ màng

Quỷ và kỳ quan

Gió và thủy triều

Nơi xa biển đã rút

Nhưng trong đôi mắt em hé mở

Còn đọng lại hai gợn sóng nhỏ.

Quỷ và kỳ quan

Gió và thủy triều

Hai gợn sóng nhỏ để nhận chìm anh.

NHỮNG CHIẾC BÓNG

Em ở đó

trước mặt anh

trong ánh sáng của tình yêu

Và anh

anh ở đó

trước mặt em

với âm nhạc của tình yêu

Nhưng bóng em

trên tường

rình rập từng khoảnh khắc

của đời anh

Và bóng anh

cũng thế

rình chờ tự do của em

Thế nhưng anh yêu em

Và em yêu anh

như thể ta yêu ánh sáng và cuộc sống hay mùa hè

Nhưng bởi những giờ khắc tiếp nối nhau

không bao giờ điểm cùng lúc

hai chiếc bóng của chúng ta đuổi theo nhau

như hai con chó cùng một lứa

giật đứt khỏi cùng một sợi giây buộc

nhưng cả hai đều thù nghịch với tình yêu

chỉ trung thành với ông chủ

với bà chủ của chúng

và kiên nhẫn đợi chờ

nhưng run rẩy vì tuyệt vọng

chờ đôi tình nhân chia tay

đợi chờ

đời ta kết thúc

và cuộc tình đôi ta

chờ xương cốt chúng ta ném ra cho chúng

để vồ lấy

và che giấu cuộc tình và chôn vùi xương cốt

và tự chôn vùi luôn

tự chôn vùi cùng lúc

dưới tro tàn của khát vọng

trong mảnh vỡ của thời gian.

HÃY ÔM HÔN EM

Trong một khu phố ở thành phố Ánh sáng

Nơi luôn tối đen nơi  chẳng có không khí bao giờ

Và đông cũng như hè lúc nào cũng như mùa đông

Nàng đang đứng nơi cầu thang

Chàng bên cạnh nàng và nàng bên cạnh chàng

Lúc này là ban đêm

Và nàng nói với chàng

Ở đây tối như mực

Không có chút khí trời

Đông cũng như hè lúc nào cũng là mùa đông

Mặt trời của Chúa nhân từ không chiếu tới chỗ chúng ta

Vì còn bận rộn quá nhiều ở những khu phố giàu có

Hãy siết chặt em trong vòng tay anh

Hãy ôm hôn em

Hãy ôm hôn em thật lâu

Hãy ôm hôn em

Để lát nữa sẽ là quá muộn

Đời chúng mình là giây phút này đây

Ở đây ta chết vì đủ thứ

Vì nóng vì lạnh

Chết  cóng hay chết ngạt

Ta không có khí thở

Nếu anh thôi không ôm hôn em nữa

Chừng như em sẽ chết ngạt mất thôi

Anh mười lăm và em cũng mười lăm tuổi rồi

Cả hai ta vậy là tròn ba mươi

Tuổi ba mươi ta không còn là trẻ nhỏ

Ta đã có quyền lao động

Ta đã có quyền ôm hôn nhau

Để lát nữa sẽ là quá muộn

Đời chúng mình là giây phút này đây

Hãy ôm hôn em.

LÁ VÀNG RƠI

Anh tha thiết mong em còn mãi nhớ

Những ngày xưa thân ái của đôi ta

Vào thuở ấy cuộc đời xinh đẹp quá

Và mặt trời rực rỡ hơn bây giờ.

Ngàn muôn lá vàng xao xác rụng rơi

Em thấy đó, anh không hề quên mất

Ngàn muôn lá vàng xao xác rụng rơi

Bao kỷ niệm, bao nỗi niềm u uất.

Gió vô tình về cuốn lá bay đi

Vào cõi lãng quên tối tăm lạnh buốt

Em thấy đó, anh không sao quên được

Khúc tình ca em thường hát anh nghe.

Khúc hát đó tựa như tình đôi ta

Em yêu anh và anh cũng yêu em

Em và anh, ta chung sống chan hòa,

Anh và em, ta yêu nhau thắm thiết.

Đời làm cho bao lứa đôi xa cách

Lặng lẽ, âm thầm, chẳng để ai hay

Và sóng biển xóa dần trên bãi cát

Dấu chân người tình cũ đã chia tay.

Ngàn muôn lá vàng xao xác rụng rơi

Bao kỷ niệm, bao thương tiếc không nguôi

Tình anh vẫn lặng thầm và chung thủy

Vẫn son tươi và cảm tạ cuộc đời.

Yêu em lắm, em vẫn xinh đẹp quá

Lẽ nào em muốn anh quên em yêu

Thuở có nhau cuộc đời sao thật đẹp

Và mặt trời cũng rực rỡ hơn nhiều.

Em vẫn là người tình hiền dịu nhất

Nhưng giờ đây anh chỉ biết tiếc thương

Và bài ca năm nào em thường hát

Trong hồn anh muôn thuở vẫn còn vương.

 

BARBARA

Barbara hỡi, em hãy nhớ

Cơn mưa dầm trên thành phố Brest ngày  xưa

Em bước đi sũng ướt 

dưới mưa

Cười tươi tắn hân hoan rạng rỡ

Barbara hỡi, em hãy nhớ

Hôm trên thành phố Brest mưa triền miên

Ta gặp em ngoài  phố đường Xiêm

Em nở nụ cười rạng rỡ

Và ta cũng rạng rỡ nụ cười

Barbara hỡi, em hãy nhớ

Em với ta chưa từng gặp gỡ

Em với ta chẳng hề quen nhau 

Em hãy nhớ 

Ngày xưa ấy dẫu sao 

Em hãy nhớ, đừng quên.

 

Có chàng trai  trú  trước cổng nhà

Réo  gọi tên em

Barbara

Em chạy đến dưới làn  mưa xối xả 

Mình đẫm ướt vui tươi hớn hở 

Và em ngã vào  tay chàng  

Chuyện này, Barbara hỡi, em hãy nhớ 

Và đừng phiền lòng khi ta dịu dàng xưng gọi anh – em 

Với người ta yêu, ta luôn nói  tiếng ngọt mềm

Dẫu chỉ mới một lần gặp gỡ 

Và ta thân thiết với mọi kẻ yêu nhau 

Dẫu ta với họ đã quen biết gì đâu.

Barbara hỡi, hãy nhớ 

Em đừng quên

Cơn mưa ngoan hiền hạnh phúc đó

Trên khuôn mặt em hân hoan

Trên thành phố bình an

Cơn mưa trên mặt biển

Trên xưởng tàu

Trên con tàu ven đảo Ouessant.

Hỡi Barbara

Cuộc chiến tranh xuẩn ngốc xiết bao

Còn em giờ đã ra sao

Dưới trận  mưa lửa thép

Dưới trận mưa máu trào  

Và người từng siết chặt em trong tay

Tha thiết ngày nào

Hiện sống còn đã mất hay biền biệt  âm hao      

Hỡi Barbara.

Brest hôm nay trời vẫn mưa triền miên trên phố 

Như cơn mưa dầm thuở đó 

Nhưng chẳng giống ngày xưa , nay sụp đổ cả rồi 

Mưa bây giờ tang thương áo não 

Đâu còn là cơn mưa giông bão 

Mưa sắt thép máu đào 

Mà chỉ là mây tự trời cao 

Mây lụi tàn 

Như những con chó mất dạng 

Dưới làn nước trong thành phố Brest

Rồi giụi chết ở nơi xa

Xa, xa hẳn  Brest 

Thành phố chẳng còn lại chút dấu vết. 

KHI ANH NGỦ

Đêm anh ngủ yên giấc

còn em cứ thao thức

em nhìn anh ngủ ngon

mà lòng thấy đau buồn.

Mắt anh nhắm thân anh to lớn duỗi dài

Trông ngộ nghĩnh nhưng lại làm em khóc

và bỗng nhiên anh bật lên cười

anh cười vang khi vẫn còn thiếp ngủ

anh ở đâu ngay trong giờ phút đó

và thực ra anh đã tới nơi đâu

chắc là cùng một cô nào khác

đến một xứ nào khác thật xa

và anh đang cười về em với cô ta.

Đêm anh ngủ yên giấc

còn em cứ thao thức

em nhìn anh ngủ ngon

mà lòng thấy đau buồn.

Khi anh ngủ em nào biết anh có yêu em

anh thật gần mà như xa biết mấy

em lõa thể nép sát người anh đấy

mà tưởng chừng như không ở bên anh

thế nhưng em vẫn nghe tim anh đang đập

em đâu biết nó có đập vì em

em không biết gì em không biết nữa

em chỉ muốn tim anh ngừng đập

nếu mai kia anh không còn yêu em.

Đêm đến anh nằm mơ

còn em cứ thao thức

em nhìn anh nằm mơ

điều đó làm em khóc.

Đêm nào em cũng khóc suốt đêm

còn anh cứ nằm mơ và mỉm cười

nhưng điều đó không kéo dài được nữa

rồi đêm nào chắc chắn em sẽ giết anh

những giấc mơ của anh sẽ kết thúc

và bởi em rồi cũng sẽ tự sát

chứng mất ngủ của em sẽ chấm dứt luôn

thi thể hai chúng ta sẽ hợp lại

ngủ cùng nhau trên chiếc giường lớn của đôi ta.

Đêm đến anh nằm mơ

còn em cứ thao thức

em nhìn anh nằm mơ

điều đó làm em khóc.

Kìa trời sáng và đột nhiên anh thức giấc

và với em anh chợt nở nụ cười

anh mỉm cười với ánh nắng mặt trời

và em không nhớ về đêm tối nữa

anh lại nói những lời quen thuộc

“ Đêm qua em ngủ có ngon không”

Và em trả lời như đêm hôm trước

“Vâng anh yêu em đã ngủ rất êm

Và đã mơ về anh như từng mơ hằng đêm”.

THÂN TRỌNG SƠN

dịch và giới thiệu

( Thơ trích từ các tác phẩm Paroles, Spectacles, La pluie et le beau temps, Fatras.)