CUỘC LY HÔN TRÊN NÚI CAO

Truyện ngắn

Robert Barr
Nhà văn Anh / Canada
( 1849-1912 )


Robert Barr sinh năm 1849 tại Glasgow, Scotland. Gia đình di cư sang Canada khi ông mới lên bốn. Lớn lên và học tập tại Toronto, ông khởi nghiệp bằng nghề dạy học. Trong thời gian làm giáo viên rồi hiệu trưởng tại Ontario, ông bắt đầu viết những truyện ngắn đầu tiên, gởi đăng báo Detroit Free Press.
Năm 1876, ông từ bỏ ngành giáo dục và chính thức sống với nghề cầm bút. Ông thăng tiến nhanh đến vị trí trong ban biên tập tờ báo nói trên.
Từ năm 1881, Robert Barr sang Luân Đôn phụ trách ấn bản tuần san của báo, giảm bớt tính chất thông tin mà nghiêng về văn hoá, giải trí, được độc giả hoan nghênh.
Năm 1892, ông thành lập tờ Idler, ban đầu cộng tác với nhà viết kịch Jerome Klapka Jerome, sau trở thành chủ biên duy nhất. Có thể gọi tờ này là một nguyệt san văn hoá nghệ thuật, nội dung bao gồm những bài phỏng vấn, bút ký lữ hành, tường thuật và phê bình những sinh hoạt kịch nghệ, thể thao... và đáng chú ý nhất là truyện ngắn và tiểu thuyết ( đăng dưới dạng feuilleton ) của các nhà văn đã và sẽ nổi tiếng: Stephen Crane, Mark Twain, Arthur Conan Doyle, Sara Jeannette Duncan, và của chính Robert Barr.
Khi những truyện về thám tử Sherlock Holmes của Conan Doyle bắt đầu nổi tiếng thì Robert Barr tung ra cuốn nhại theo với nhan đề " The Adventures of Sherlow Kolms" ( năm 1892 ), và hơn 10 năm sau, thêm một cuốn nữa: " The Adventure of the Second Swag " ( năm 1904 ). Và như thế, trong toàn bộ tác phẩm của Robert Barr, có một loạt những truyện ngắn trinh thám, hình sự, thể loại đang thịnh hành lúc này. Điều đáng nói là ngay Conan Doyle cũng có lời khen Barr về những truyện này.

Ngoài một số vở kịch và truyện châm biếm, Robert Barr viết hơn 20 tiểu thuyết, đề tài từ những trải nghiệm cá nhân những năm sống tại Canada, những cuốn thường được nhắc tới là " The victors ", " In the midst of alarms", " The triumphs of Eugene Valmont".

Robert Barr qua đời ngày 21/10/1912 vì bệnh tim tại nhà riêng ở Luân Đôn.




Trong một số bản chất con người, không có sắc thái nửa vời, chẳng có gì ngoài những màu thô cơ bản. John Bodman là người lúc nào cũng thiên về thái cực này hoặc thái cực khác. Điều đó có lẽ sẽ bớt đi  ý nghĩa nếu anh ta không cưới một cô vợ có bản tính giống hệt mình.
Không nghi ngờ gì rằng trên thế giới chính xác là có một người phụ nữ phù hợp cho bất cứ người đàn ông nào lấy làm vợ, và ngược lại. Nhưng khi ta tính đến chuyện một người có cơ hội làm quen với chỉ vài trăm người, và trong số vài trăm người đó, có chừng trên dưới một tá anh ta biết rõ, rồi trong số một tá đó lại mới có cùng lắm là một hay hai người bạn, điều dễ nhận thấy là, khi ta nhớ đến con số hàng triệu người sống trên thế giới, thì hầu như chắc chắn rằng, kể từ khi trái đất được tạo lập, những người đàn ông và phụ nữ hợp với nhau vẫn chưa hề gặp được nhau. Mọi cơ may toán học đều chống lại cuộc gặp gỡ kiểu đó, và đấy là lý do các toà án ly hôn tồn tại. Hôn nhân, trong điều kiện tốt nhất, chỉ là sự thoả hiệp, và nếu hai người đã gắn kết với nhau mà có tính cách không thể thoả hiệp được thì rắc rối đấy! 
Trong đời sống của hai người trẻ tuổi này không có khoảng cách nào. Kết quả đương nhiên là hoặc yêu hoặc ghét, và trong trường hợp ông và bà Bodman thì đó là ghét, theo kiểu quyết liệt và ngạo mạn nhất.
Ở nhiều khu vực trên thế giới, tính khí xung khắc được xem như một lý do chính đáng để đòi được ly hôn, nhưng ở Anh thì không có sự khác biệt tế nhị như thế, bởi vậy, cho đến khi người vợ phạm tội, hoặc ông chồng vừa phạm tội vừa độc ác thì cả hai người này vẫn cứ gắn kết bằng một mối ràng buộc mà chỉ cái chết mới tách rời được. Không có gì tệ hại hơn tình trạng này, và vấn đề càng trở nên vô vọng hơn bởi thực tế là cuộc sống của bà Bodman không có gì để chê trách, còn chồng bà thì chẳng những không xấu hơn mà là tốt hơn phần đông đàn ông nữa. Tuy nhiên, có lẽ nhận định này chỉ đúng tới một điểm nào đó thôi bởi John Bodman đã tỏ ra quyết tâm dứt bỏ vợ mình cho dù nguy hiểm tới đâu. Nếu anh ta nghèo, hẳn là anh ta đã bỏ vợ rồi, nhưng anh lại giàu, và con người không dễ gì từ bỏ việc kinh doanh đang phát đạt chỉ vì đời sống gia đình không hạnh phúc.

Khi tâm trí một người tập trung quá vào một vấn đề nào đó, không ai có thể nói anh ta sẽ đi xa tới đâu. Tâm trí là một công cụ tế nhị và ngay cả luật pháp cũng thừa nhận là nó dễ bị đẩy ra khỏi thế cân bằng. Bạn bè của Bodman - anh ta cũng có bạn chứ - đều quả quyết là đầu óc anh ta rối lên rồi, nhưng bạn bè cũng như kẻ thù của anh không ai nghi ngờ về tính xác thực của sự kiện vốn là đáng ngại nhất nay đã chuyển thành sự kiện quan trọng nhất trong đời anh ta. Không bao giờ biết được John Bodman tỉnh táo hay điên rồ khi anh quyết định sẽ giết vợ, nhưng rõ ràng là anh đã nghĩ tới những phương thức đầy mánh khoé cốt để làm cho tội ác có vẻ như chỉ là hậu quả một vụ tai nạn. Song le, sự xảo quyệt vẫn thường là tính cách của một tâm trí lầm lạc.

Bà Bodman biết rõ sự hiện diện của mình làm chồng khổ sở tới mức nào, nhưng bản tính cô cũng tàn nhẫn như anh ấy vậy, và cô căm ghét anh ta nếu có thể còn gay gắt hơn là anh ta căm ghét cô. Anh ta đi đâu cô cũng đi theo và có lẽ ý tưởng giết người sẽ không nảy sinh trong đầu anh ta nếu cô không dai dẳng cố tình xuất hiện bên cạnh anh mọi lúc mọi nơi. Bởi thế, khi anh ta báo cho cô biết anh định sẽ sang Thuỵ sĩ hết cả tháng bảy, cô không nói gì nhưng cũng chuẩn bị các thứ cho chuyến đi. Lần này anh không phản đối như mọi khi, thế là đôi vợ chồng câm lặng cùng lên đường đi Thuỵ sĩ.

Đấy là một khách sạn gần đỉnh núi nằm trên một mỏm đất nhô ra bên trên một trong  những sông băng hùng vĩ. Nó cao hơn mực nước biển một dặm rưỡi (1), nằm trơ trọi và được dẫn tới bởi một con đường hiểm trở dài 6 dặm (2) chạy ngoằn ngoèo lên núi. Từ những hàng hiên của khách sạn có thể nhìn thấy một quang cảnh ngoạn mục, những chóp núi phủ đầy tuyết và những sông băng. Còn ở khu  vực cạnh đó thì có nhiều lối đi tuyệt đẹp dẫn tới những điểm ít nhiều nguy hiểm.

John Bodman biết rõ khách sạn này, vào thời kỳ còn hạnh phúc anh đã quen thuộc lắm với vùng lân cận. Bây giờ, khi ý nghĩ giết người nảy sinh trong đầu, có một vị trí cách chỗ trọ hai dặm thường xuyên ám ảnh anh. Đấy là một điểm nhìn bao quát mọi nơi, chỗ tận cùng được một bức tường thấp đổ nát che khuất. Một sáng kia, anh thức dậy lúc 4 giờ, lẻn ra ngoài khách sạn không để ai nhìn thấy và đi đến vị trí này, dân địa phương gọi là Chóp đỉnh Cheo leo. Trí nhớ vẫn trung thành với anh ta. Đúng là vị trí này, anh tự nhủ. Ngọn núi nhô lên phía sau nó thật hoang vu và dựng đứng. Không có dân cư ở gần đó để nhìn thấy nơi này. Khách sạn ở phía xa, khuất sau một mỏm đá. Những ngọn núi phía bên kia thung lũng cách nơi này quá xa khiến không có du khách tình cờ hay dân địa phương nào có thể nhìn thấy chuyện gì xảy ra tại Chóp đỉnh Cheo leo. Phía thung lũng thấp nơi xa kia chỉ có một thị trấn duy nhất trông giống như bộ sưu tập những ngôi nhà đồ chơi nhỏ xíu.
Chỉ cần liếc nhìn qua rìa bức tường đổ nát thường là đã đủ cho một du khách cho dù có thần kinh vững vàng nhất. Từ đây xuống bên dưới là một dốc dựng đứng hơn một dặm và dưới đáy xa xa là những tảng đá lởm chởm và đám cây còi cọc nhìn qua mây mù u tối tưởng như những bụi cây.
 " Địa điểm là nơi này rồi", anh tự nhủ, " và thời điểm là ngày mai."
John Badman hoạch định tội ác của mình dứt khoát, tàn nhẫn và điềm tĩnh, như đã từng trù liệu một thoả thuận ở Sở Giao dịch Chứng khoán. Trong tâm trí anh ta không hề có một ý nghĩ khoan dung đối với kẻ nạn nhân của mình vốn vẫn không hay biết gì. Sự căm ghét đã kéo anh ta đi xa.
Sáng hôm sau, ăn điểm tâm xong, anh bảo vợ: " Anh định đi bộ lên núi. Em có đi cùng anh không?"
Có, cô ta trả lời ngắn gọn.
Tốt lắm, anh nói. Vậy thì anh sẽ sẵn sàng lúc 9 giờ. 
Em sẽ sẵn sàng lúc 9 giờ, cô ta nhắc lại lời anh.
Đúng giờ đó, cả hai rời khách sạn, nơi anh định sẽ sớm trở về một mình sau đó. Trên đường đi tới Chóp đỉnh Cheo leo, hai người không nói với nhau lời nào. Con đường mòn gần như bằng phẳng, chạy vòng quanh những ngọn núi, vì Chóp đỉnh Cheo leo, so với khách sạn, cũng không cao hơn mực nước biển lắm.
John Badman chưa vạch ra kế hoạch cụ thể cho công việc của mình khi đã tới địa điểm. Anh quyết định cứ để hoàn cảnh đẩy đưa. Có lúc trong tâm trí anh nảy ra một nỗi sợ lạ lùng là cô ta sẽ bám lấy anh và có thể sẽ kéo anh cùng rơi xuống vực. Anh cảm thấy mình đang thắc mắc không hiểu cô ta có tiên đoán về số phận của mình không, và một trong những lý do khiến anh không nói chuyện là sợ rằng giọng anh run có thể làm cô ta nghi ngờ. Anh quyết định sẽ hành động dứt khoát và bất ngờ, làm sao để cô ta không có cơ may thoát được hoặc kéo anh cùng rơi với cô. Cô có la to nơi chỗ vắng vẻ này anh cũng không ngại. Không ai tới được nơi này nếu không xuất phát từ khách sạn, và sáng hôm nay, không người nào ra khỏi nhà, kể cả để đi thám hiểm sông băng, là một trong những chuyến đi dễ dàng và phổ biến nhất từ nơi đó.
Thật kỳ lạ, khi họ đến khu vực có thể nhìn thấy Chóp đỉnh Cheo leo, bà Bodman dừng lại và rùng mình. Bodman nhìn cô ta xuyên qua khe hở nhỏ của đôi mắt bịt kín và lại thầm hỏi liệu cô ta có nghi ngờ gì không. Khi hai người cùng đi bộ gần bên nhau, không ai có thể biết họ có thể liên lạc vô thức với nhau như thế nào.
" Có chuyện gì vậy? ", anh hỏi thô lỗ, " em mệt sao? "
" John", cô kêu lên, giọng thở hổn hển, từ bao nhiêu năm nay lần đầu tiên cô gọi anh bằng tên thánh. " Anh có nghĩ là nếu ngay từ đầu anh tử tế hơn với em thì mọi chuyện có thể khác không? "
" Anh có cảm tưởng là", anh ta trả lời mà không nhìn cô, " đến ngày này thì đã khá trễ để thảo luận về vấn đề đó."
" Em hối hận nhiều chuyện lắm", cô nói, giọng run run, " anh có vậy không?"
" Không", anh ta đáp.
" Vậy thì tốt", cô vợ nói, giọng cứng rắn trở lại. " Em chỉ muốn cho anh một cơ hội. Anh nhớ đấy!"
Người chồng nghi hoặc nhìn cô.
" Em nói vậy nghĩa là sao? ", anh hỏi. " Cho anh một cơ hội? Anh chẳng cần cơ hội,  hay bất cứ thứ gì khác từ nơi em. Đàn ông không nhận gì hết từ người mình căm ghét. Anh nghĩ thế nào về em thì chắc là em không lạ gì. Chúng ta đã ràng buộc với nhau và em đã cố sức làm cho sự ràng buộc đó không thể chịu đựng được."
" Vâng", cô ta trả lời, mắt nhìn xuống đất, " chúng ta ràng buộc với nhau, chúng ta ràng buộc với nhau", cô ta thì thầm lặp lại những từ đó trong khi họ đi những bước cuối cùng đến Chóp đỉnh Cheo leo. Badman ngồi xuông bức tường đổ. Người phụ nữ thả cây gậy leo núi xuống tảng đá và bực dọc đi tới đi lui, tay siết chặt lại rồi lại thả ra. Người chồng nín thở khi khoảnh khắc kinh khủng đến gần.
" Tại sao cô cứ đi như một con thú hoang vậy?" anh hét lên. " Đến đây ngồi cạnh tôi và ở yên đấy!"
Cô đối mặt anh với ánh mắt anh chưa từng nhìn thấy, ánh mắt của sự mất trí và căm ghét.
" Tôi đi như con thú hoang, cô nói, vì chính tôi là thú hoang đây. Hồi nãy anh có nói anh căm ghét tôi, nhưng anh là đàn ông, lòng căm ghét của anh chẳng là gì cả đối với tôi. Anh vốn xấu xa, anh muốn phá vỡ mối dây ràng buộc chúng ta, nhưng vẫn còn nhiều thứ tôi biết là anh không thể hạ mình để làm. Tôi biết trong tim anh không có ý nghĩ giết người, nhưng trong tim tôi thì có đấy. Bodman, tôi sẽ cho anh thấy tôi căm ghét anh tới mức nào"
Người đàn ông hoảng hốt chụp lấy cục đá bên cạnh và bỗng giật mình tội lỗi khi nghe cô ta nói chuyện giết người.
" Vâng ", cô tiếp tục, " tôi đã báo cho tất cả các bạn của tôi ở Anh là tôi tin rằng anh muốn giết tôi ở Thuỵ Sĩ.
" Trời ơi! Trời ơi! " anh la lên, " sao cô lại có thể nói chuyện như thế!"
" Tôi nói thế để chứng tỏ tôi căm ghét anh đến mức nào, tôi đã chuẩn bị để trả thù như thế nào. Tôi đã báo cho những người ở khách sạn và khi chúng ta ra đi, có hai người đi theo chúng ta. Ông chủ khách sạn cố thuyết phục tôi đừng đi với anh. Chỉ lát nữa thôi hai người kia sẽ đến chóp đỉnh này. Hãy nói với họ, nếu anh nghĩ là họ tin anh, rằng đây chỉ là một tai nạn.
Người phụ nữ điên loạn xé nát những mảnh ren từ thân trước áo đầm và rải tung ra xung quanh. Bodman đứng dậy kêu thét lên: " Cô làm gì vậy?" Nhưng trước khi anh có thể tiến tới gần thì cô ta đã lao mình vào bức tường và hét lên khi xoay tròn rơi xuống đáy vực.
Ngay sau đó hai người đàn ông vội vàng chạy đến rìa tảng đá và nhìn thấy người chồng đứng một mình ở đó.
Ngay cả trong lúc bối rối anh ta vẫn nhận ra rằng nếu anh ta nói ra sự thật thì cũng chẳng ai tin.


---------------------
khoảng 2 500 m.
khoảng 10 km.


THÂN TRỌNG SƠN 
dịch từ nguyên  tiếng Anh. 


https://americanliterature.com/author/robert-barr/short-story/an-alpine-divorce