COMME D’HABITUDE VÀ MY WAY
TỪ ĐIỆP KHÚC BUỒN CỦA CUỘC TÌNH TAN VỠ
ĐẾN KHÚC HÁT TỰ HÀO LÚC NHÌN LẠI ĐỜI MÌNH
COMME D’HABITUDE
Nhạc khúc về chuyện tình yêu, khác nào bản ghi nhớ những thói quen mỗi ngày khi đôi tình nhân ở bên nhau. Những cử chỉ yêu thương, những chăm sóc ân cần, hoạt cảnh không lời, nửa như nuối tiếc, nửa còn đợi mong. Một ngày như mọi ngày. Có hay chưa tan vỡ ngậm ngùi, hay mới chỉ là níu kéo thương đau. Sao trong âu yếm có thoáng lạnh lùng, sao chung đôi mà vẫn cứ đơn côi.
Comme d’ habitude. Vẫn như lệ thường. Vẫn như mọi lần. Điệp khúc buồn là lời tình sầu không mong có ngày hoa tươi nắng hồng.
VẪN NHƯ MỌI KHI
Anh vừa thức giấc
Và lay em dậy
Em còn nồng say
Vẫn như mọi ngày
Anh vừa kéo chăn
Che bờ vai em
Sợ em thấm lạnh
Vẫn như mọi khi
Anh vuốt tóc em
Tay hờ hững quen
Vẫn như mọi hôm
Em nào có hay
Quay lưng phía anh
Lệ thường vẫn vậy
Và thế là anh
Mặc áo quần nhanh
Rồi ra khỏi phòng
Vẫn như lệ thường.
Một mình anh thôi
Cùng ly cà phê
Anh trễ giờ rồi
Vẫn như mọi khi.
Khe khẽ bước chân
Anh rời khỏi nhà
Ngoài trời tối đen
Vẫn như mọi khi
Bên ngoài lạnh run
Kéo cổ áo che
Vẫn như mọi khi
Vẫn như lệ thường
Suốt cả ngày dài
Anh lại diễn trò
Anh lại giả vờ.
Vẫn như lệ thường
Nụ cười trên môi
Vẫn như lệ thường
Có lúc cười vang.
Và anh vẫn sống
Vẫn như lệ thường
Và rồi ngày qua
Anh sẽ quay về
Cũng như mọi khi
Còn em đi ra
Chưa quay trở lại
Cũng như mọi khi
Lặng lẽ một mình
Anh đặt mình trên
Chiếc giường lạnh tanh
Vẫn như mọi khi
Mắt cay giọt lệ
Cũng đành giấu che
Cũng như mọi khi
Vẫn như mọi khi
Ngay trong đêm thâu
Anh vẫn diễn trò
Anh vẫn giả vờ
Vẫn như lệ thường
Em trở về nhà
Vẫn như lệ thường
Anh còn đợi em
Vẫn như lệ thường
Em cười chào anh
Vẫn như lệ thường
Vẫn như lệ thường
Em cởi y phục
Vẫn như lệ thường
Em đặt lưng nằm
Vẫn như lệ thường
Ta sẽ hôn nhau
Ta sẽ hôn nhau
Cũng như lệ thường
Cũng như lệ thường
Ta sẽ giả vờ
Cũng như lệ thường
Làm tình với nhau
Cũng như lệ thường
Ta vờ đấy thôi
Cũng như lệ thường.
COMME D’HABITUDE
Je me lève
Et je te bouscule
Tu ne te réveilles pas
Comme d'habitude
Sur toi je remonte le drap
J'ai peur que tu aies froid
Comme d'habitude
Ma main caresse tes cheveux
Presque malgré moi
Comme d'habitude
Mais toi tu me tournes le dos
Comme d'habitude
Alors je m'habille très vite
Je sors de la chambre,
Comme d'habitude
Tout seul je bois mon café
Je suis en retard
Comme d'habitude
Sans bruit je quitte la maison
Tout est gris dehors
Comme d'habitude
J'ai froid, je relève mon col
Comme d'habitude
Comme d'habitude
Toute la journée
Je vais jouer
à faire semblant
Comme d'habitude
Je vais sourire
Comme d'habitude
Je vais même rire
Comme d'habitude
Enfin je vais vivre
Comme d'habitude
Et puis
Le jour s'en ira
Moi je reviendrai
Comme d'habitude
Tu seras sortie
Et pas encore rentrée
Comme d'habitude
Tout seul
J'irai me coucher
Dans ce grand lit froid
Comme d'habitude
Mes larmes, je les cacherai
Comme d'habitude
Comme d'habitude
Même la nuit
Je vais jouer
à faire semblant
Comme d'habitude
Tu rentreras
Comme d'habitude
Je t'attendrai
Comme d'habitude
Tu me souriras
Comme d'habitude
Comme d'habitude
Tu te déshabilleras
Comme d'habitude
Tu te coucheras
Comme d'habitude
On s'embrassera
Comme d'habitude
On s'embrassera
Comme d'habitude
Comme d'habitude
On fera semblant
Comme d'habitude
On fera l'amour
Oui comme d'habitude
On fera semblant
Comme d'habitude.
Tác giả phần nhạc là Jacques Revaux đã gởi bản này, ban đầu có lời tiếng Anh, For Me, cho các ca sĩ Petula Clark, Dalida, Mireille Mathieu và cả Hervé Villiard, lúc này đã nổi tiếng với Capri, c’ est fini. Chẳng ai phản hồi gì, bản nhạc rơi vào quên lãng, cho đến khi Claude François tình cờ nghe được giai điệu bài hát vào một ngày đẹp trời bên bờ một dòng sông nhỏ, cùng nhạc sĩ Jacques Revaux và Gilles Thibault, người chuyên viết ca từ cho ông. Chàng ca sĩ trẻ sinh năm 1939 lúc này đang trong giai đoạn khởi nghiệp, mày mò với các nhạc phẩm cover từ nhạc Mỹ, anh chuyển “ If a Had a Hammer “, “ Walk Right In “ thành “ Si j’avais un marteau “ và “ Marche Tout Droit “. Đúng lúc này, anh đang đau khổ vì cuộc chia tay với người tình bé nhỏ là ca sĩ France Gall. Cặp trai tài gái sắc gặp nhau và yêu nhau ba năm trước, khi cô ca sĩ mới có 17 tuổi, còn anh 25. France Gall năm sau nổi tiếng nhờ đoạt giải Eurovision tức là Cuộc thi Ca khúc Truyền hình châu Âu, với bản nhạc Poupée de cire, poupée de son, (1965), sáng tác của Serge Gainsbourg.
Và thế là, sáng hôm đó, Claude François bắt tay vào việc viết ca từ bài hát cùng với Jacques Revaux và Gilles Thibault. Tất cả những ý tưởng đau buồn hẳn là xuất phát từ cảm xúc cá nhân của Claude François sau cuộc tình tan vỡ. Bản nhạc mới lấy tên là Comme d’habitude, được ghi âm vào mùa thu năm 1967, là một trong những nhạc phẩm thành công nhất của ca sĩ, nhanh chóng được phổ biến nhiều nơi trên thế giới.
Nghe Comme d’habitude qua giọng ca Claude François:
- * * *
VÀ MY WAY
Cuộc phiêu lưu kỳ thú của Comme d’habitude không dừng lại ở đó. Chỉ vài tháng sau khi bản nhạc ra đời , một chàng ca sĩ ( và còn là nhạc sĩ, diễn viên ) trẻ tuổi, người Mỹ gốc Canada, khi đang ở Pháp, tình cờ nghe được, lập tức mua lại bản quyền để thực hiện phiên bản tiếng Anh. Paul Anka ( tên ca sĩ này ), mất một thời gian vẫn chưa viết xong lời tiếng Anh.
Năm 1968, nhân buổi trò chuyện cùng người đàn anh là Frank Sinatra, nghe danh ca này tâm sự về cuộc đời và tỏ ra chán nản muốn từ giã sân khấu. Paul Anka xúc động và chợt nghĩ ra ý tưởng để viết một bài tặng Frank Sinatra. Anh đặt tên là My Way, và thế là Comme d’habitude đã thoát xác trở thành My Way, gắn liền với tên tuổi của Frank Sinatra, trình bày lần đầu ngay năm 1968, lúc ông đã 53 tuổi. ( và ông cũng từ bỏ ý định giã từ sự nghiệp của mình ).
My Way trích từ câu kết mỗi tiểu đoạn, I Did It My Way, là thông điệp của tác giả, “ Tôi đã làm THEO CÁCH RIÊNG TÔI “. Tuy sáng tác lúc trẻ, Paul Anka đã vào vai một người luống tuổi, cận kề lúc ra đi, bình thản nhìn lại đời mình. Cuộc đời nào khác một vở tuồng, có lúc phải hạ màn. Nhìn lại những bước năm chìm bảy nổi, xót xa mà chẳng hề nuối tiếc, bởi mọi chuyện tự mình giải quyết được hết. Ông tự hào tuyên bố: Tôi đã làm theo cách riêng tôi.
Như vậy, có thể thấy rằng lấy từ bản nhạc Pháp, nhưng nội dung My Way khác hẳn bản gốc. Hơn thế nữa, nếu lời nhạc Pháp giản dị, mộc mạc bao nhiêu, thì lời Anh trau chuốt, văn vẻ bấy nhiêu. Mở đầu là hình ảnh “ the final curtain “ gợi đến sân khấu cuộc đời. Tiếp sau là nhiều hình tượng khiến người nghe phải ngẫm từ nghĩa đen để hiểu sang nghĩa bóng, “ I bit off more than I could chew. “...
THEO CÁCH RIÊNG TÔI
Và giờ đây, hồi kết đã cận kề,
Và thế là tôi sẽ đối mặt với màn sau cuối,
Bạn hỡi, tôi sẽ phát biểu rõ ràng,
Nói rõ cảnh ngộ của tôi, tôi biết nó rồi
Tôi đã sống cuộc đời trọn vẹn
Đã ruổi rong trên mọi nẻo đường
Và nhất là, hơn hết thảy thứ ấy,
Tôi đã tự làm theo cách riêng tôi.
Hối tiếc ư, tôi cũng từng ít lần hối tiếc,
Nhưng nói cho cùng, cũng chẳng đáng nhắc lại chi,
Tôi đã làm những gì cần thiết
Đã hoạch định từng mỗi lối đi
Bước cẩn thận qua từng ngóc ngách
Nhưng nhất là, hơn hết thảy mọi thứ,
Tôi đã tự làm theo cách riêng tôi.
Phải, có những lúc, tôi chắc bạn biết,
Tôi ôm đồm nhiều thứ quá sức mình
Nhưng cứ mỗi lần tôi cảm thấy nghi ngại
Tôi vẫn tự tin và giải quyết ngay
Tôi đối mặt mọi thứ và vẫn đứng vững
Và đã tự làm theo cách riêng tôi.
Tôi đã yêu, đã cười, đã khóc,
Tôi được bù đắp, tôi chia sẻ thiệt thòi,
Và giờ đây, khi nước mắt đã cạn,
Tôi thấy mọi chuyện cũng vui thế thôi.
Tôi nghĩ tôi đã làm mọi thứ
Và thiệt tình - chẳng phải cách gì đáng hổ thẹn
Không, kiểu đó chẳng phải tôi đâu,
Và tôi đã làm theo cách riêng tôi.
Con người muốn điều gì, và nhận được gì
Nếu không là chính mình, anh chỉ vô tích sự thôi,
Để nói những việc anh thực sự cảm nhận
Chứ không phải là ngôn từ của kẻ quỳ lạy van xin
Màn diễn kết thúc, tôi vẫn trụ lại vững vàng,
Và tôi tự làm theo cách riêng tôi.
MY WAY
(words and music by Jacques Revaux, Paul Anka)
And now, the end is near;
And so I face the final curtain.
My friend, I’ll say it clear,
I’ll state my case, of which Im certain.
I’ve lived a life that’s full.
I’ve traveled each and every highway;
And more, much more than this,
I did it my way.
Regrets, I’ve had a few;
But then again, too few to mention.
I did what I had to do
And saw it through without exemption.
I planned each charted course;
Each careful step along the byway,
But more, much more than this,
I did it my way.
Yes, there were times, Im sure you knew
When I bit off more than I could chew.
But through it all, when there was doubt,
I ate it up and spit it out.
I faced it all and I stood tall;
And did it my way.
I’ve loved, I’ve laughed and cried.
I’ve had my fill; my share of losing.
And now, as tears subside,
I find it all so amusing.
To think I did all that;
And may I say – not in a shy way,
No, oh no not me,
I did it my way.
For what is a man, what has he got?
If not himself, then he has naught.
To say the things he truly feels;
And not the words of one who kneels.
The record shows I took the blows –
And did it my way!
Paul Anka ( trái ) và Frank Sinatra (ảnh báo Express)
Mời nghe Frank Sinatra hát live My Way, năm 1978:
Và nghe chính Paul Anka:
Cũng Paul Anka, bản hát live năm 2013:
* * * * *
- Nói thêm là hai bản Việt dịch trong bài này dựa vào hai ca từ Pháp và Anh của bản nhạc. Bản dịch là cách hiểu và cảm nhận của người dịch, không phải dịch để hát khớp với âm điệu.
Thường các bản để hát chỉ dựa chút đỉnh ý tứ, còn chủ yếu dịch sao cho hợp với cao độ, trường độ bài hát để hát lên, cho nên chỉ nên gọi là đặt lời tiếng Việt.
Bạn đọc quan tâm đến loại này có thể tìm bài của Nam Lộc, tên là Dòng Đời, hoặc bài của Elvis Phương ( Hững Hờ ).
- Sau khi MY WAY được Frank Sinatra trình diễn lần đầu, bản nhạc được phổ biến rộng rãi. Nhiều người khác đã thử cất tiếng, tất nhiên mỗi người một phong cách riêng. Dorothy Squires ( mùa hè 1970 ), Elvis Presley ( đầu thập niên 1970 ) Sid Vicious ( 1978 ), và còn cả Nina Simone, Shirley Bassey, the Gypsy Kings ...
Và ngay tác giả Paul Anka cũng dành hết cảm xúc khi thể hiện bài ca tâm huyết của ông.
Theo Hiệp hội các tác giả SACEM của Pháp, bài My Way hiện có khoảng 2500 phiên bản ghi âm bằng 40 thứ tiếng khác nhau, kể cả tiếng Việt.
Nó cũng được sử dụng trong rất nhiều băng dĩa karaoke, và thú vị hơn cả là đang được nhiều Công ty dịch vụ mai táng ở Anh sử dụng trong các tang lễ!
THÂN TRỌNG SƠN
( tháng 7/2019 ).
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire