MẤY Ý KIẾN VỀ MỘT ĐỀ THI
Đây là đề thi môn Tiếng Pháp của Sở Giáo Dục và Đào Tạo Lâm Đồng, kỳ thi Học sinh Giỏi cấp Tỉnh ( lớp 12 ), năm học 2005-2006, thi vào ngày 7 / 12 / 2005.
Xin được nói ngay :
Đề thi này ( và cả phần đáp án và hướng dẫn chấm kèm theo ) không bình thường vì có quá nhiều nhầm lẫn và sai sót, nhiều đến mức không thể biện minh được, không thể chấp nhận được.
1. Quá nhiều “lỗi đánh máy” :
- “ la matenelle” dòng 11 trang 3 ( thay vì la maternelle )
- “ Quelles sont les arguments… ” dòng 2 từ dưới lên, trang 3 ( thay vì Quels sont … ).
- Le garage de mes parents était en combré …… dòng 3 từ dưới lên, trang 5 ( thay vì ……. encombré.. )
- Ses amies sont tous venus , dòng 27, trang 2 đáp án , (thay vì amis)
- Opinion pesonnelle, dòng 2 từ dưới lên trang 3 đáp án ( thay vì personnelle )
Nếu những lỗi trên có thể cho là không trầm trọng thì những trường hợp dưới đây lại rất nguy hiểm vì gây bối rối làm cho học sinh không hiểu được đề :
- …. des progrès en Anglais, dòng 23 trang 5 đề thi, lặp lại ở dòng 6 từ dưới lên, trang 2 đáp án.
( Từ “anglais”chỉ một ngôn ngữ không thể viết hoa. Những từ thuộc loại này viết hoa hay không viết hoa có nghĩa hoàn toàn khác nhau ).
- Le garage de mes parents était en combré par de vieilles bicyclettes. – dòng 3 từ dưới lên trang 5 đề thi, lặp lại ở dòng 4 trang 3 đáp án.
( Đúng ra là voitures chứ không phải bicyclettes. Câu trả lời sau đó ở đáp án đã sửa thành voitures – nhưng học sinh không xem được đáp án ! ).
- La voiture a renforcé la cycliste, dòng 5 trang 6 đề thi, lặp lại ở dòng 11 trang 3 đáp án.
( Câu này hoàn toàn VÔ NGHĨA với động từ renforcer. Trong đáp án, câu này được đổi sang thể bị động là : Le cycliste a été renversé par la voiture.Và học sinh vẫn không xem được đáp án và vẫn phải đánh vật với động từ renforcer ở đề bài ! )
Tất nhiên khi đánh máy ai cũng có lúc gõ nhầm chữ ( fautes de frappe ), nhưng một đề thi với chừng ấy lỗi mà không đính chính thì nói là không bình thường hẳn không phải là nói quá.
2. Có những câu hỏi có thể có nhiều lời giải khác nhau :
a/ Phần Kiến thức ngôn ngữ, mục III, hỏi về cách dùng động từ ở thì ( temps) thích hợp:
- câu số 2 : “ Elle tenait à savoir à quelle heure (arriver )………mon train.”có thể dùng imparfait, plus-que-parfait hay conditionnel présent đều đúng.
- câu số 10 : “Madeleine dit à Virginie qu’elle lui (rapporter)……. la biographie de Voltaire”, có thể dùng passé composé hay futur simple đều đúng.
- câu số 5 : “Ne m’(acheter)…… pas cette robe. Je ne la trouve pas jolie.” có thể dùng ngôi tu hay vous đều đúng.
Những câu này không sai nhưng không chặt chẽ vì thiếu chỉ dẫn về thời gian nên có thể trả lời sao cũng được. Điều đáng nói ở đây là trong những tình huống như thế đáp án lại chỉ chấp nhận MỘT lời giải.
b/ Phần Kiến thức ngôn ngữ, mục II, hỏi về cách dùng đại từ :
Câu số 3 : “Je voudrais un autre pantalon; ………. est trop petit”, cũng như trên có thể dùng pronom démonstratif (celui-ci ) hay pronom possessif ( le mien )đều đúng. Và đáp án cũng chỉ chấp nhận loại đại từ trước.
3/ Có những câu hỏi không thể có câu trả lời nào cả.
Phần Kiến thức ngôn ngữ, mục II, hỏi về cách dùng đại từ.
Câu 1 : Je ne comprends pas pourquoi …………… sont toujours mauvais; les tiens sont toujours parfaits.
Câu 2 : Òu sont les enfants ?
Ils jouent avec ……….. voisins.
Yêu cầu của đề bài là điền vào chỗ trống với một trong những đại từ nhân xưng, quan hệ, bất định, sở hữu hoặc chỉ định.
Ở cả hai câu này KHÔNG thể điền vào với bất cứ một từ nào trong năm loại trên.
Câu 1 : Ở câu 1 , chỗ khoảng trống chỉ có thể dùng một danh từ đi kèm một tính từ sở hữu, không có lựa chọn nào khác.( Tôi phát hiện nguyên văn câu này trong một sách giáo khoa như sau : Je ne comprends pas pourquoi mes résultats sont toujours mauvais; les tiens sont toujours parfaits. ). Xóa các từ “mes résultats”đi và đố học sinh điền vào một đại từ thì thật là dạy cho các em hiểu sai và dùng sai đại từ !
Câu 2 : Chỗ khoảng trống chỉ có thể điền vào một mạo từ hoặc một tính từ sở hữu : Ils jouent avec les / des / leurs voisins.
Đề sai cho nên trong đáp án phần trả lời cho cả hai câu này cũng đều sai.Câu 1 dùng les miens, les tiens không được vì chúng không thay thế danh từ nào trước đó.Câu 2 cho đáp án là “ceux des” ; chỉ có “ceux” mới là pronom démonstratif, không thể nói “ceux des” là pronom.
4/ Và những sai lầm “chết người” trong đáp án và hướng dẫn chấm :
1. PHẦN NGHE HIỂU :
Bỏ qua việc lấy nguyên văn một bài tập rèn luyện của học sinh lớp SÁU làm đề thi chọn học sinh giỏi lớp 12 ( đề thi nghe hiểu sao nguyên văn sách giáo khoa lớp 6, giáo trình Ici et Ailleurs 6e, trang 60, bản in năm 1999, nhà xuất bản Hachette ), phần trả lời trong đáp án có nhiều chỗ không chuẩn xác :
a/ Trả lời câu 1 : Cet exposé sert à expliquer pourquoi et comment conserver en bon état et propre le jardin qu’on va visiter.
Liên từ “et” không thể dùng để nối một ngữ danh từ ( groupe nominal ) với một tính từ ( adjectif.)
Vì trong đáp án không ghi lại bài văn nên tôi tìm đĩa ghi để nghe và nghe được : …… dans un état de propreté (absolue).
b/ Trả lời câu 4 : (…. ) Ne pas fonctionner de poste de radio.
Lỗi này khá nặng vì “fonctionner” là một nội động từ ( verbe intransitif) không dùng với tân ngữ ( complément) được. Đúng ra phải viết : Ne pas faire fonctionner… Tôi lại nghe đĩa để kiểm chứng thì người ta vẫn đọc faire fonctionner đấy thôi.
2. PHẦN ĐỌC HIỂU :
Câu 9 : Hỏi : D’après le texte, quelles sont les différentes séries du baccalauréat ?
Đáp án trả lời : Les séries littéraire, scientifique, économique et sociale, technologique et professionnelle.
Thật ra bằng tú tài ( baccalauréat ) của Pháp có 3 loại :
- baccalauréat général ( tú tài phổ thông )
- baccalauréat technologique ( tú tài công nghệ ).
- baccalauréat professionnel ( tú tài chuyên nghiệp ).
Chỉ có tú tài phổ thông mới phân ban và, theo bài khóa, chia làm 3 ban ( série) : littéraire, scientifique, économique et sociale.
Gộp chung hai khái niệm technologique và professionnel để trả lời là 5 ban thật là lạ kỳ vì các thông tin này ngay trong bài khóa đã xác định rất rõ bằng các dấu mở đóng ngoặc đơn.
3. PHẦN KIẾN THỨC NGÔN NGỮ :
Ngoài những điểm thiếu sót đã phân tích ở trên, xin nêu thêm một trường hợp :
Phần Kiến thức ngôn ngữ, mục I, yêu cầu điền vào với giới từ hoặc mạo từ ( nếu cần ):
Câu 4 : Đề bài : C’est ………… plus grand des hasards que nous l’avons rencontré.
Đáp án ghi : C’est le plus grand des hasards que nous l’avons rencontré.( dòng 6, trang 2).
Đây là một lời giải hoàn toàn sai, câu trên sai ngữ pháp, không có nghĩa.
Viết đúng phải là : C’est par le plus grand des hasards que nous l’avons rencontré.
4. PHẦN DIỄN ĐẠT VIẾT :
Xin ghi lại nguyên văn đáp án ( sau khi sửa lỗi chính tả ) :
Contenu : 14 points
- Opinion personnelle : d’accord ou non 4 pts
- Exemples pour illustrer l’opinion personnelle : 10 pts
Forme : 6 points
- Connecteurs logiques : absence totale : 0 pt
1 ou 2 connecteurs : 0,5 pt
Plus de 2 : 1 pt
- Connecteurs de conséquence ou de cause :
absence totale : 0 pt
1 ou 2 connecteurs : 0,5 pt
Plus de 2 : 1 pt
- Temps des verbes employés : 1pt
- Conjugaison correcte des verbes : 1 pt
- Orthographe juste des mots : 1 pt
a/ Đáp án này sai lệch về nội dung và phương pháp :
Đây là đề bài yêu cầu học sinh viết một văn bản biện luận ( argumentatif ) trong đó người viết trình bày quan điểm của mình ( đồng ý hay chống lại ý kiến đưa ra ). Quan điểm này phải được bảo vệ bằng những luận chứng ( arguments ). Đánh giá một bài văn biện luận nhất thiết phải đánh giá các luận chứng nêu ra có vững chắc không. Thế mà đáp án không cho điểm phần “arguments”lại dành đến ½ tổng số điểm cho các Exemples ( ví dụ) !
b/ Đáp án lại sai lầm về kiến thức :
Để trình bày những luận chứng, người ta thường sử dụng những từ ngữ diễn đạt mối quan hệ lô gich ( connecteurs logiques ), nguyên nhân, hậu quả là một trong những quan hệ lô gich đó.Nói connecteurs logiques là đã bao gồm nguyên nhân hậu quả trong đó.
Đáp án lại tách rời hai nội dung này, xem như có một loại là connecteurs logiques và loại khác là connecteurs de conséquence et de cause !
Toàn bộ đáp án phần này đã đi ngược với những lý thuyết về “ texte argumentatif, argument, exemple, connecteurs logiques” mà học sinh đã được học và rèn luyện từ năm lớp 8, chắc chắn không có em nào hiểu sai các nội dung này như cách hiểu của người soạn đáp án.
5/ Lời kết :
Mười lăm ngày trôi qua kể từ kỳ thi, mỗi ngày mỗi đêm tôi vẫn suy nghĩ về cái đề thi lạ lùng này, vậy mà tôi vẫn không hiểu được :
a/ Ngay sau khi biết được kết quả của học sinh và đọc được đề thi, tôi đã chủ động gọi điện thoại trao đổi và bày tỏ ý kiến không đồng tình của mình với cán bộ quản lý có trách nhiệm và với các đồng nghiệp có liên quan. Từ phía này và phía khác, ngoài một ít chia sẻ khách quan, tôi nhận được một sự phản hồi ậm ờ, lững lờ, mập mờ, hững hờ. Tôi không hiểu được thái độ đó.
b/ Trong một đề thi cho một kỳ thi quan trọng như thế này, nếu để sót một lỗi thì có thể cho là do vô ý, để sót hai lỗi là do sơ xuất, để sót ba lỗi là do thiếu chút cẩn trọng…, nhưng với hàng chục lỗi kể cả lỗi về kiến thức cơ bản như thế này thì phải giải thích là do đâu. Tôi không hiểu được nguyên nhân đó.
c/ Đã có và sẽ còn bao nhiêu đề thi như thế này được duyệt để đem ra kiểm tra đánh giá học sinh ? Và hậu quả của sự việc này như thế nào?. Tôi không hiểu được cách làm đó.
Bên cạnh đó, tôi chỉ hiểu được hai điều sau đây :
a/ Đã có những bài làm đúng bị chấm sai và ngược lại. Đã có những học sinh thật sự giỏi được điểm thấp, những học sinh thường ngày không vượt trội hơn các bạn đã được điểm cao hơn.
b/ Điều đau xót hơn tôi hiểu được là đã có một niềm tin bị đánh mất : niềm tin ở cái TÂM và cái TẦM của người thầy giáo, niềm tin ở tính nghiêm túc của kỳ thi.
Nói là lời kết mà có kết được gì đâu. Có chăng chỉ là những lời tâm sự từ sâu thẳm của đáy lòng mong được chia sẻ với các bạn đồng nghiệp và với các cấp quản lý giáo dục :
Đối với các đồng nghiệp, xin xem đây là một kinh nghiệm cho bạn cho tôi trong cuộc đời nghề nghiệp của mình, dẫu đau xót cũng phải nói ra, dẫu tổn thương cũng không che giấu : Cho dù nhận một công việc trong bất cứ hoàn cảnh nào ( bận rộn quá, không có thời gian kiểm soát lại ? ) cũng không nên dễ dàng ký tên vào một “ tác phẩm kém chất lượng ” như thế !
Đối với các cấp quản lý giáo dục, tôi không có đề xuất kiến nghị gì, chỉ dám mong, giữa trăm công nghìn việc, xin bỏ ra ít phút để đọc mấy trang này, kể cả đọc giữa những dòng chữ, để tiếp nhận thêm một kênh thông tin khác, để thông cảm với một nỗi niềm khác.
Riêng bản thân mình, ba năm gần đây được trở lại với công việc giảng dạy ở một trường trung học, tôi có niềm hạnh phúc được thường xuyên gần gũi với ánh mắt rạng rỡ và tâm hồn trong sáng của các em học sinh mà, tôi ưa gọi là “ các con”. Cũng vì muốn giữ gìn hạnh phúc đó mà khi có em hỏi Thầy ơi con chỉ có chừng ấy điểm thầy có buồn không ? tôi đã tự ngăn mình không trả lời Con đáng được điểm cao hơn vì con làm đúng, đề thi sai, đáp án sai, dẫu biết không nói thẳng như thế tức là tôi đã thiếu trung thực mất rồi.
Buổi chiều cuối năm, trời lạnh như cắt. Từ góc hành lang dãy A trường Bùi Thị Xuân, tôi nghe vang vọng đâu đây câu hát : Sống trong đời sống, cần có một tấm lòng …….
Bùi Thị Xuân , cuối năm 2005.
THÂN TRỌNG SƠN
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire